لطف‌علی سلطانی
از هشت سال پیش که طالبان دوباره فعالیت‌های‌شان را وسعت دادند، تاکنون این گروه توانسته است که بخش‌های زیادی از کشور را ناامن سازد. اکنون این گروه در بسیاری از نقاط کشور مشغول نبرد با نیروهای دولتی است. آیا می‌توان به کاهش اقتدار طالبان و سرکوب این گروه امیدوار بود؟
پنجشیر، بامیان و دایکندی از ولایت‌های امن افغانستان به شمار می‌روند. در 31 ولایت دیگر جنگ گاه جدی و گاه به‌صورت پراکنده جریان دارد.
در 16 ولایت کشور عملا جنگ جریان دارد، مرکز 8 ولسوالی در اختیار طالبان است و 12 ولایت با تهدیدهای امنیتی نسبتا پایین مواجه‌اند
وزارت دفاع هر روز از عملیات‌هایی که طی بیست‌وچهار ساعت انجام می‌دهد اعلامیه‌یی پخش می‌کند. در تازه‌ترین مورد وزارت دفاع ملی از عملیات محاربوی در ولایت‌های ننگرهار، کاپیسا، لغمان ، پکتیا، پکتیکا، لوگر، غزنی زابل، ارزگان، کندهار، بادغیس، بغلان ، فاریاب، بدخشان و هلمند خبر داده است.
بر بنیاد اعلامیه در طی 24 ساعت گذشته 38 هراس‌افگن کشته شده و 36 تن دیگر زخمی شدند.
در جریان سه ماه عملیات‌های نیروهای امنیتی در ولایت‌های مختلف کشور؛ ۲۶۱۶ تن از اعضای گروه‌های تروریستی داعش، طالب و شبکه‌ی القاعده زخمی شدند.
وزارت دفاع در جریان سه ماه ۱۰۲ اعلامیه به نشر رسانده است که در آن‌ها از عملیات گسترده‌ی نیروهای امنیتی علیه گروه‌های تروریستی گزارش شده است.
بر اساس اعلامیه‌ی وزارت دفاع، این عملیات‌ها تقریباً در ۳۲ ولایت کشور و اکثراً در ولایت‌هایی چون؛ ننگرهار، کاپیسا، غزنی، لوگر، قندهار، ارزگان، قندوز، فاریاب، بغلان، بدخشان، هلمند، پکتیا، پکتیکا، زابل، سرپل، هرات، بلخ، پروان، خوست، بغلان، تخار، لغمان، کنر، بادغیس، فراه و غور راه‌اندازی شده است.
دولت وزیری سخن‌گوی وزارت دفاع در گفت‌وگو با روزنامه‌ی اطلاعات روز مدعی شد که بیست گروه تروریستی در جنگ افغانستان دخیل‌اند که از آن میان چهار گروه آن تهدید جدی به حاکمیت ملی افغانستان محسوب می‌شوند: «گروه‌های بین‌المللی مثل داعش و القاعده، گروه‌های منطقوی مثل گروه‌های تروریستی ازبک، چچن، ایغور، عرب. گروه داخلی طالبان و گروه‌های تروریستی پاکستانی در جنگ افغانستان دخیل هستند».
به گفته‌ی آقای وزیری دشمن هرازگاهی تلاش می‌کند که ولسوالی‌هایی را از کنترل دولت خارج کند ولی نیروهای امنتی افغانستان در زودترین فرصت ولسوالی‌های از دست‌رفته را دوباره از طالبان پس می‌گیرند.
در سوی دیگر طالبان نیز با راه‌اندازی عملیات‌های محاربوی و انفجاری روزانه از ارتش افغانستان قربانی می‌گیرند. ذبیح‌الله مجاهد سخن‌گوی طالبان در توییترش از کشته شدن بیش از ده سرباز افغان در ظرف 24 ساعت گذشته خبر داده است.
بعضا هم طالبان با راه‌اندازی یکسری عملیات‌ها توانسته ولسوالی‌هایی را تصرف کنند. دو هفته پیش طالبان توانستند در ظرف چهار روز سه ولسوالی لولاش در سرپل، تیوره در غور و جانی‌خیل در پکتیا را از اختیار دولت خارج کنند.
تلفات نیروهای دفاعی و امنیتی نیز کم نیست. سیگار یا بازرس ویژه‌ی امریکا، در گزارشی اعلام کرده است که روزانه 20 سرباز افغان در میدان‌های جنگ کشته می‌شوند.
بر بنیاد گزارش سیگار، از اول مارچ تا 8 ماه می سال 2017، 2531 سرباز کشته و 4238 تن زخمی شده‌اند.
بر اساس این گزارش، طالبان نزدیک به ۱۱،۱درصد از خاک افغانستان را در اختیار دارند و جنگ برای تسلط بر 30درصد خاک افغانستان عملا ادامه دارد.
اما دولت وزیری آماری که از سوی سیگار منتشر شده را غلوآمیز خواند و گفت: «درست است که نیروهای امنیتی افغان در جنگ با هراس‌افگنان شهید می‌شوند، اما نه آن‌قدر که سیگار ادعا می‌کند.»
بازگشت مجدد طالبان و دوراهی آینده
پس از سال 2001 و سقوط حاکمیت طالبان انتظار می‌رفت که به جنگ و ناامنی در افغانستان نقطه‌ی پایان گذاشته شود. دولت جدید با قانون اساسی مدون و نیروهای نظامی در قالب اردوی ملی شکل گرفت. 350000 افسر نظامی هدف تعیین شد و تا سال 2014 به هدف تعیین‌شده دست یافت. در سال‌های نخستین تا سال 2014 یک‌صد هزار سرباز خارجی نیز در میدان‌های نبرد در کنار نیروهای افغان می‌جنگیدند. هدف ریشه‌کن کردن لانه‌ی امن تروریستان بود. در طی ۱۲ سال این قطعات ۱۷۰۰۰ زخمی و حدود ۳۰۰۰ کشته به‌جا گذاشته است.
در نهایت بارک اوباما رییس‌جمهور پیشین ایالت متحده، تصمیم گرفت که شمار نیروهای امریکایی را از 130 هزار به 8400 سرباز کاهش دهد. این شمار را تنها به‌منظور مشاوره و مبارزه با تروریسم در چارچوب عملیات تعلیمات، کمک، مشورت حفظ کرد.
ولی حاکمیت طالبان بر برخی از مناطق افغانستان موازی با حکومت افغانستان که از سوی جامعه‌ی جهانی حمایت می‌شود ادامه یافت و هر روز به وسعت آن افزوده می‌شود.
پس از کاهش چشمگیر نیروهای خارجی در افغانستان و افتادن بار جنگ بر دوش سربازان افغان، تحرک طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی بار دیگر افزایش یافت.
فعالیت گسترده‌ی طالبان و اخیرا داعش نگرانی‌هایی را به‌وجود آورد. دونالد ترمپ رییس‌جمهور طرح ازدیاد نیرو را به مجلس سنای آن کشور سپرد. جان مکن از سناتوران ارشد سنای امریکا نیز با نگرانی جدی از روند جنگ در افغانستان، هشدار داد که اگر ایالت متحده فکری به حال افغانستان نکند، افغانستان به عراق دوم مبدل خواهد شد.
جنرالان اداره‌ی ترمپ وضعیت جنگ افغانستان را یک «بن بست» توصیف کرده‌اند و با وجود سال‌ها کمک ایالات متحده‌ی امریکا و کشورهای عضو ناتو، نیروهای امنیتی افغانستان هنوز هم در تقلای عقب زدن طالبان و یا جلوگیری از پیشروی آن‌ها هستند.
ماتیس، وزیر دفاع امریکا، می‌خواهد بعد از آن در این رابطه صحبت کند که کاخ سفید یک استراتژی منظم نه‌تنها در مورد افغانستان بلکه راجع به پاکستان و خصوصاَ چگونگی برخورد آن با تروریسم نیز ارائه دهد.
اما گزارش‌ها حاکی از آن است که دیگر مشاوران ترمپ به‌شمول ستیف بنون استراتژیست تاثیرگذار، طرفدار کاهش تلفات امریکایی‌ها از طریق خروج سربازان یا واگذاری این جنگ به شرکت‌های خصوصی‌اند.
جنرال جان نیکلسون، فرمانده نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان، پیشتر گفته بود برای موفقیت ماموریت در افغانستان، شمار نیروهای امریکایی در این کشور باید افزایش یابد.