خانواده‌های قربانیان جنگ با نمایش صندوق خاطرات، از نامزدان ریاست جمهوری خواستند که عدالت را فراموش نکنند. آن‌ها گفتند که خواستار صلح پایدار و عدالت در افغانستان می‌باشند. قطره‌های اشک بر چشمان ماه‌جان، مادر دو جوان که یکی در دوران مجاهدین و دیگری در دوران طالبان کشته شدند، حلقه می‌زند. قصه‌های او قصه‌ی تباهی و بربادی است. ماه‌جان پس از کشته شدن پسرانش بدترین روزهای فقر و بیچارگی را تجربه کرده است. حالا او تنها کسی است که خانواده‌های پسرانش را سرپرستی می‌کند: «این طالبان لک‌ها و میلیون‌ها نفر را کشتند. ما را بی‌سر و بی‌سرنوشت کردند. دو پسرم را کشتند. حالا من مانده‌ام و سه چهار سیاسر».
ماه‌جان روزانه به خانه‌های مردم می‌رود، لباس می‌شوید و کارگری می‌کند تا خانواده‌اش حداقل نان خشک برای خوردن داشته باشد. او لباس‌ها، یاداشت‌ها و وسایل پسرانش را در این نمایشگاه آورده تا نشان دهد که چه روزهای سختی را پشت سر گذشتانده است.
عدالت فراموش نشود
در جریان سه دهه جنگ، هزاران شهروند کشور جان‌های‌شان را از دست دادند و هنوز هم جنگ از شهروندان قربانی می‌گیرد. سیما سمر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان دیروز در این نمایشگاه از نامزدان ریاست جمهوری خواست که قربانیان را فراموش نکنند: «خواهش من از تمام نامزدان این است که در این رابطه برنامه‌های مشخص داشته باشند و عدالت انتقالی را وسیله‌ای علیه خودشان فکر نکنند، بلکه آن را یک وسیله برای آمادگی برای صلح پایدار حساب کنند». رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر گفت، هدف دیگر نمایشگاه این است که جنایت‌های گذشته بار دیگر تکرار نشوند و نسل امروز از عمل‌کردهای پیشینان درس عبرت بگیرند.
این نمایشگاه توسط مؤسسه‌ی دموکراسی و حقوق بشر برگزار شده است. خانواده‌های قربانیان بعضی از صندوق‌های خاطرات قربانیان جنگ را به آرشیف ملی تسلیم کردند تا خاطرات جنایات جنگی از یاد نروند. خداداد بشارت، مسئول مؤسسه‌ی دموکراسی و حقوق بشر گفت، یکی از خواست‌های آن‌ها ایجاد موزیم قربانیان است که هدف آن ارج‌گذاری به قربانیان جنگ و دعوت مردم به صلح میباشد. بشارت افزود که نسل جدید با ایجاد چنین موزیمی از جنگ متنفر می‌شوند: «تا زمانی که نسل جدید یک درک عینی و مشاهدات عینی از تاریخ گذشته نداشته باشند، هیچ‌وقت نمی‌توانند حس نفرت نسبت به جنگ داشته باشند».
پیام صلح
بخشی از این نمایشگاه به موضوعات مربوط به صلح اختصاص یافته است. شماری از کودکان، اسباب‌بازی و وسایل تفریحی را به نمایش گذاشته و با نوشته‌ها و پیام‌های خود خواستار صلح شده‌اند. مسکا، دختر 13 ساله‌ای که بازیچه‌ها و یادداشت‌هایش را به این نمایشگاه آورده، میگوید که زندگی در صلح لذت‌بخش است و جنگ همه‌چیز را از کودکان می‌گیرد. او گفت: «وقتی که صلح باشد، مردم همگی خوشحال می‌باشند. در وقت جنگ، گریه، اشک و غم میباشد. صلح خوب‌تر از جنگ است، چون هر وقتی که انتحاری می‌شود، هر کس را می‌بینیم که گریه می‌کند، اما ما صلح و خنده و خوشی می‌خواهیم». این کودک میگوید در زمان جنگ اطفال نمی‌توانند به مکتب بروند و درس بخوانند. نمایشگاه جنگ و صلح به مدت دو روز ادامه دارد و در اولین روز صدها نفر از این نمایشگاه دیدن کردند. «دویچه وله»
