زهرا جویا
بیشتر از 80 کودک بی‌سرپرست و یتیم، از مناطق مختلف افغانستان در آشیانه‌ی سمر در ولایت بامیان بودوباش دارند.
این کودکان، کسانی هستند که در همان ابتدای زندگی قربانی خشونت‌های خانوادگی، فقر، جنگ‌های داخلی، حملات انتحاری و اعتیاد شده‌اند. آن‌ها به‌دلیل نداشتن حامی و سرپرست از سوی مؤسسه‌ی شهدا به این آشیانه جذب شده‌اند، جایی‌که از آن‌ها نگهداری می‌شود.
خانه‌ی نسبتاً بزرگی برای کودکان بی‌سرپرست و یتیم در بامیان ساخته شده است. به‌گفته‌ی مسوولان آشیانه‌ی سمر، در آن‌جا محروم‌ترین کودکان که حتا از حمایت پدر و مادر نیز محروم‌اند، زندگی می‌کنند.
هنگامی‌که وارد صحن حویلی آشیانه شدم، کودکان خردسال با همدیگر والیبال بازی می‌کردند، کودکان با ادب وخوش برخوردی بودند.
این کودکان بی‌سرپرست با حمایت سیما سمر، رییس کمیسیون حقوق بشر و مسوولان مؤسسه‌ی شهدا، صاحب یک فضای آرام و قشنگ کودکانه شده‌اند.
از کودک سه ساله تا دختر نوجوان 19 ساله در این آشیانه بودوباش دارند. آنان مثل یک خانواده در کنارهم زندگی می‌کنند، درس می‌خوانند، می‌نویسند، موسیقی می‌نوازند، سرود می‌خوانند، ورزش می‌کنند و برای آینده‌ی بهتری تلاش می‌کنند.
تاکنون حدود 40 نفر از کسانی که در آشیانه‌های سمر در ولایت بامیان و ولایت غزنی بزرگ شدند، شامل دانشگاه شده‌اند و8 نفر از آشیانه برای ادامه‌ی درس در مقطع ماستری به خارج از افغانستان رفتهاند.
وحید کودک هفت‌ساله‌ی آشیان،ه با دستان کوچکش پیانو می‌نواخت و طبله می‌زد. او را در سالون ویژه‌یی که برای سرگرمی و یادگیری آلات موسقی برای کودکان آشیانه ساخته شده است، ملاقات کردم.
وحید، شجاع و نترس، در میان کودکانی که بیشتر با آلات موسقی سروکار دارند، از نگاه سنی و جسمی خرد است. وحید آواز می‌خواند، طبله می‌زند و پیانو می‌نوازد. کودکان دیگر دورادور او جمع می‌شوند و او را تشویق می‌کنند. او خواندن‌های محلی قطغنی می‌کند و به‌گفته‌ی خودش «برای خواهران و برادرانش» آواز می‌خواند.
نیکبخت نیز از کوچکی به آشیانه آمده. او اکنون که در آن‌جا زندگی می‌کند، 19 ساله است و صنف یازدهم مکتب را تمام کرده است.
نیکبخت می‌گوید: «در اول دوست نداشتم مکتب بروم، در آشیانه آمدم. همه مرا به مکتب رفتن تشویق می‌کردند. یک روز کتابچه گرفتم که بنویسم، نوشته‌ام خوانده نمی‌شد. وقتی پدرم آقای نوید آمد، کتابچه‌ام را زیر تشک پنهان کردم، ترسیدم که او مرا به‌خاطر خط خرابم قهر شود. اما پدرم مرا تشویق کرد و هیچگاهی قهر نشد. از آن به‌بعد به آینده امیدوار شدم».
عبدالرزاق نوید، مسوول آشیانه می‌گوید که کودکان دختر و پسر آشیانه در بخش‌های مختلف کار می‌کنند و در حرفه‌هایی چون نویسندگی، موسقی، بافندگی و گلدوزی مهارت دارند.
آقای نوید مدت پنج سال به‌عنوان مسوول داخل آشیانه کار کرده است و می‌گوید «کار با کودکان لذت‌بخش است. من از این‌که برای کودکانی که هیچ حامی خانوادگی ندارند کار می‌کنم خوشحالم».
او گفت که هشت کودک در یک اتاق زندگی می‌کنند و برای هر اتاق یک زن به‌عنوان مادر استخدام شده است، خانمی که نقش یک مادر را برای کودکان بازی می‌کند.
آقای نوید از خاطرات پنج ساله‌ی کارش به‌عنوان مسوول در داخل آشیانه می‌گوید: «ما کودکی را به آشیانه آوردیم که پدرش در ایران معتاد شده بود، مادرش نیز او را رها کرده بود. این کودک در خانه‌ی یکی از اقاربش زندگی می‌کرد. وقت به آشیانه آمد، حالت بسیار وخیمی داشت. او مدت‌ها بود که نان نخورده بود. این خاطرات تلخ هیچگاهی فراموشم نمی‌شود».
به گفته‌ی وی در آشیانه کسانی زندگی می‌کنند که در کودکی تحقیر شده‌اند، کتک خورده‌اند، مورد اهانت قرار گرفته‌اند و به کرامت انسانی آن‌ها لطمه وارد شده است. او گفت که پسرانی که به سن جوانی رسیده‌اند از آشیانه‌یی که در آن‌جا کودکان و دختران هستند، جدا می‌شوند و برای آنان خانه‌ی جدا در نظر گرفته شده است.
کودکانی که در آشیانه‌های سمردر بامیان و غزنی زندگی می‌کنند از دوران کودکی تا ختم دوره‌ی لیسانس از سوی مؤسسه‌ی شهدا حمایت می‌شوند.
غلام‌حسین متین، مسوول ولایتی مؤسسه‌ی شهدا نیز گفت که آشیانه‌ی سمر در ولایت بامیان در سال 2005 کارش را آغاز کرد و در بخش حمایت از کودکان بی‌سرپرست و یتم کار می‌کند.
