زینب پیرزاد
ما اغلب سعی می‌کنیم که مسیری را برای پیاده‌روی انتخاب کنیم که مانع عبورناپذیری نداشته باشد. گاهی اتفاق می‌افتد که به‌دلیل نداشتن راه‌پله یا وجود یک مانع دشوارگذر، از رفتن در آن مسیر صرف نظر می‌کنیم. اما جوانان ماجراجویی هستند که کارشان گشتن دنبال موانع و عبور از آن‌هاست. عبور آن‌ها از موانع با چالاکی و هنرمندی همراه است. در کابل گروهی از هفت‌سال پیش به این‌سو شکل گرفته که کارشان این است: پارکور یا ورزشی که ذات آن «گذر از موانع است» با حرکاتی تند، سریع و هنرمندانه در هنگام درنوردیدن موانع.
در سال ۲۰۱۱ میلادی جمیل شیرزاد، سروش لشکری و شاداب نوری با دیدن فیلم‌های ورزش پارکور در کابل شروع به فعالیت کردند؛ آن‌ها حالا در چهار ولایت (بامیان، بلخ، ننگرهار و هرات) نیز عضو دارند. سه نفری که ۷ سال پیش برای اولین‌بار پارکور و تیم کابل بایز پارکور « Kabul boys parkour » را در افغانستان بنیان‌گذاری کردند، حالا در این گروه بیش از ۳۰ عضو دارند.
پارکور ورزش بسیار جدیدی است و تلفیقی از سرعت، نگاه، تشخیص، هماهنگی اعصاب و عضلات و تصمیم‌گیری در شرایط سخت میباشد. بسیاری باور دارند که پارکور تلفیقی از هنر و ورزش است. کم نیستند کسانی که آن را یک روش زندگی می‌پندارند، از جمله اعضای «کابل بایز پارکور».
به‌دلیل نبود مربی و ابزارهای مورد نیاز در افغانستان و تازگی این ورزش، گروه بچه‌های پارکورباز کابل به‌صورت خودآموخته تمرین می‌کنند، آن‌ها ویدیوهای این ورزش را در یوتیوب می‌بینند و بر اساس آن مهارت‌های‌شان را افزایش می‌دهند. آن‌ها امیدوارند که گروه حرفه‌یی پارکور افغانستان را تشکیل بدهند. جمیل می‌گوید: «با تلاش‌های بیشتر و تعهد می‌توانیم گروه حرفه‌یی پارکور افغانستان را به جهان معرفی کنیم.»
جمیل شیرزاد می‌گوید: «ما ویدیوهای پارکور را از یوتیوپ می‌گیریم و به کمک هم حرکات آن را انجام می‌دهیم و در این چند سال تیم ما توانست از هر نوع مشکلات اقتصادی، امنیتی و تمرینی به هم‌کاری هم عبور کند و با آن‌ها یا کنار بیاید.»
بچه‌های کابل بایز پارکور به این باور اند که افغانستان پر از موانع و مشکلات است و ما می‌توانیم از این موانع عبور کنیم؛ چون پارکور فقط ورزش نیست بلکه هنر است و ما احساسات و پیام‌مان را در قالب پریدن و حرکات هم‌سان این به مردم نشان می‌دهیم: «وقتی در حال تمرین کردن هستیم، تمام مشکلات فراموش می‌شود و نشاط تمام وجود ما را فرا می‌گیرد.»
برای این ورزش مکانی مشخص نشده. پارکورکاران (تراسورها) می‌توانند در فضای باز در سالون‌های بزرگ ورزشی و ویرانه‌ها، پارک‌ها و خیابان‌ها و در هرجا که امکانش است، تمرین کنند. اما این ورزش‌کاران می‌گویند که سالونی برای تمرین ندارند و نیز «وقتی هفته‌یی یک‌بار در شهر می‌رویم و حرکت انجام می‌دهیم پولیس ممانعت می‌کند و مردم هم بیش از حد دور ما جمع می‌شوند که از لحاظ امنیتی در کشوری مثل افغانستان خطرناک است.»
در حین اجرای حرکات این گروه در فضای باز پولیس می‌گوید: «جمع کن. بخی برو. اینجه جنجال جور می‌کنن، ده خانه‌تان تمرین کنن و…»
این‌ها می‌گویند که بیشتر در ویرانه‌هایی که در اثر جنگ‌ها خراب شده‌اند، به تمرین می‌رویم، جایی که بیش از هر چیزی تداعی‌گر جنگ است. در حین اجرا، ورزش‌کاران به کفش‌های ورزشی با چسبندگی بیشتری نیاز دارند. تهیه‌ی آن نیز برای بسیاری از «تراسو»ها کار دشواری است. آن‌ها امید چندانی به وجود باشگاهی که در آن موانع مصنوعی، دوشک‌ها و دیگر وسایلی که مربوط پارکور وجود داشته باشد، ندارند. به همین دلیل آن‌ها از عمده‌ترین مشکلی که رنج می‌برند، فقدان جایی برای تمرین است.
جمیل شیرزاد می‌گوید: «اگر گروه کابل بایز پارکور تا این‌جا رسیده فقط زحمت‌های خود اعضای گروه بوده و هیچ نهاد دولتی یا غیردولتی کمکی نکرده.»
پارکور با خطرهای انکارناپذیری مانند پیچ‌خوردگی و شکستگی‌های اعضای بدن و دیگر آسیب‌های جسمی همراه است و نیاز اشد به وسایل مجهز دارد. شاداب نوری یکی از اعضای این گروه می‌گوید: «پارکور را از صفر شروع کردم. زمانی که حتا یک کفش مناسب نداشتم.» اما حالا نوری از مهارت‌های خاصی برخوردار است و تمام موفقیت‌هایش را مدیون هم‌تیمی‌اش جمیل شیرزاد می‌داند که نگذاشته گروه کابل بایز پارکور متوقف شود.
اعضای تیم این ورزش را با شوق و علاقه‌های شخصی آغاز کردند و اکنون مردم و کمیته‌ی ملی المپیک آن‌ها را به‌رسمیت می‌شناسند. سروش لشکری یکی از اعضای این گروه می‌گوید: «وقتی فیلم‌های هالیود را می‌دیدم از پرش‌ها و خیز زدن‌ها و… آن‌ها لذت می‌بردم.» وی افزود که حالا دیدم وسیع شده و مثل یک فرد عادی به چهار اطرافم نمی‌بینم و در ارتفاع‌ها دنبال زینه نمی‌گردم.
جمیل شیرزاد در مورد برنامه‌های آینده‌اش می‌گوید: «می‌خواهیم کارگاه‌های بیشتری ایجاد کنیم تا استعدادهای بیشتری جذب شوند. هم‌چنان برای دانش‌آموزان مکتب یک برنامه در نظر داریم که آن‌ها را به این ورزش بکشانیم. دختران نیز علاقه‌مندی نشان دادند و می‌خواهیم یک تیم دختران را نیز تمرین بدهیم که این کار نیاز به امکانات بیشتر دارد.»
او علاوه بر این، روی این‌که پای پارکور را بیشتر به صنعت فیلم و سینمای افغانستان و اعلانات بکشاند نیز برنامه دارد. او افزود که با ساختن ویدیوهای حرفه‌بی‌تر این کار محقق می‌شود.
علاقه‌مندان و تراسورهای پارکور نظامی که امروزه بنا بر حرکت‌های هیجان‌انگیز و خطرناک این ورزش را جذاب و مورد توجه قرار داده، جوانان و نوجوانان است.
جمیل شیرزاد می‌گوید که افراد گروه‌اش از ۱۱ساله تا ۲۲ ساله می‌باشند و تمام‌شان دانش‌آموزان و دانشجویان هستند.
گروه کابل بایز پارکور تاحال در کنسرت‌ها، گردهمایی‌های اجتماعی، برنامه‌های تلویزیونی و برنامه‌های رسمی و غیررسمی در داخل و خارج کشور اجرا داشته است: «مردم عام با علاقه‌مندی ما را تشویق می‌کنند».
شعار این گروه هم‌دیگرپذیری است. جمیل شیرزاد می‌گوید که تیم ما تیمی قومی نیست: «ما افغانستان کوچکی هستیم که هم‌دیگر را پذیرفته‌ایم.»
اصطلاح پارکور برای اولین‌بار توسط سربازان فرانسوی در ویتنام برای تمرین‌های عبور از موانع به‌کار برده شد که «ریموند بل» یکی از این سربازان بود و بعدها به فرزندش «دیوید بل» درباره‌ی پارکور گفت و دیوید بل در سال ۱۹۹۷میلادی به‌صورت جدی شروع به تمرین‌های پارکور کرد و اولین گروه پارکور به‌نام یاماساکی را ایجاد کرد که معنای آن (روح قوی، بدن قوی، مرد قوی و استقامت) است. برخی رسانه‌ها گزارش کرده‌اند که فدراسیون جهانی جمناستیک تلاش می‌ورزد تا این ورزش در مسابقات المپیک توکیو 2020 شامل شود، اما تا آن زمان و شامل شدن این ورزش در فهرست ورزش‌های المپیک، حتا پارکورکاران حرفه‌یی راه درازی در پیش دارند.
این ورزش که به‌معنای جابه‌جایی یا تعقیب و فرار نیز است از حرکت‌هایی چون؛ دویدن، فرود آمدن، غلتیدن، تعادل، پریدن، چرخش به جلو، چرخش به عقب، چرخش به پهلو و… را شامل می‌شود.
فدراسیون پارکور در تشکیل کمیته‌ی ملی المپیک افغانستان در ماه حوت ۱۳۹۵ایجاد شد وتاکنون بیش از ۳۰۰ نفر عضویت گرفته و روزبه‌روز علاقه‌مندان این ورزش بیشتر می‌شود.
