مردم غرب کابل هنوز از شوک حملهی مرگبار بر آموزشگاه موعود ـکه بیش از صد قربانی گرفتـ بیرون نشده که احتمال وقوع رویدادهای اینچینینی در ایام مراسم دههی محرم آنان را نگران کردهاند.
مکانها و مراسم مذهبی شیعیان در افغانستان به ویژه در کابل در چند سال اخیر هدف حملات تروریستی هدفمند قرار گرفته است. مسوولیت اکثر این رویدادها را گروه داعش به عهده گرفته است. با نزدیک شدن به ماه محرم و مراسم عزاداری، مسوولان و محافظان مساجد غرب کابل میگویند که اکثر اماکن مذهبی و مساجد با تهدید مواجه است.
وزارت داخله میگوید که روی یک طرح جامع امنیتی برای تأمین امنیت مراسم مذهبی شیعیان در ماه محرم در کابل و ولایتها کار میکند که ممکن است روز دوشنبه (۱۲ سنبله) در نشست رهبری وزارت داخله نهایی شود.
نصرت رحیمی، سخنگوی وزارت داخله به اطلاعات روز میگوید که وزیر داخله بهتمام بخشهای امنیتی هم در مرکز و هم در ولایات به شکل جدی هدایت داده تا مراسم مذهبی در ماه محرم را به شکل درست تأمین امنیت کنند. آقای رحیمی میافزاید که برای برگزاری مراسم محرم به تمام پرسونل امنیتی هم از کشف و استخبارات و عملیاتی از سوی رهبری وزارت داخله احضارات درجهیک داده شده و این نیروها فعلاً در آمادهباش احضارات درجهیک قرار دارند.
از سویی هم فرماندهی گارنیزیون کابل روز دوشنبه (12سنبله) با نشر خبرنامهیی، به مردم اطمنان داده و گفته که نهادهای امنیتی بهطور مشترک، امنیت عزاداران مراسم محرم را تامین میکند. در بخشی از این خبرنامه آمده است: «نیروهای امنیتی با هماهنگی مردم امنیت عزاداران را به وجه احسن تامین خواهد کرد و یک بار دیگر به دشمنان افغانستان خاطرنشان میکند که نیروهای امنیتی افغانستان دیگر مجال هیچ عمل تخریبکارانه را به نیروهای مزدور و دشمنان کشور نمیدهند.»
نه تنها اماکن و مراسم مذهبی شیعیان در سالهای اخیر در افغانستان و کابل هدف حملات تروریستی قرار گرفته، بلکه تجمعات مردمی و مراکز آموزشی این مردم نیز هدف قرار گرفته است.
تهدیدات در چه سطح است؟
«امسال نسبت به سالهای دیگر متفاوتتر است. سطح تهدیدات بسیار بالا است. تهدیدات به اوج خود رسیده، به خصوص در مورد مسجدهای که لب سرک است و مسجدهای که نامدار است… غفلت در وظایف در ماه محرم را نمیپذیرم. ۲۴ ساعته کل تان اینجه هستید. هر پنج نفرتان همیشه باشید، هیچ عذر و گپی قبول نیست. نقطههای آسبپذیر را با مشوره هیأت امنا ارزیابی کنید که دشمن از آنجا نفوذ نکند. پوستکنده بگویم خودتان که امنیتتان را نگیرید، دولت قطعاً گرفته نمیتواند.»
این سخنان که حاوی هشدارهای جدی است را عینعلی وفا، مسوول کمیسیون عالی هماهنگی امنیت مراسم دینی زون غرب کابل در نشستی با محافظان و هیأت امنای مسجدی در غرب کابل میگوید. روز یکشنبه با آقای وفا گفتوگو کردم و او مرا در نشستی که با سربازانش داشت دعودت کرد تا بدانم که آنها در مورد تهدیدات و نگرانی از حملات تروریستی علیه مراسم مذهبی ماه محرم در کابل چه میگویند.
وقتی از مسوول زون اول (غرب کابل) خواستار مصاحبه شدم، او گفت در صورتی گفتوگو میکند که روی جزئیات و زمان برگزاری مراسم صحبت نمیکند تا مبادا به گفتهی او، تروریستان از گفتههایش استفاده کند. او میگوید: «زمان برگزاری مراسمهای خود را حتا برای حوزه و امنیت ملی نمیگوییم.» از سخنان او در نشستی با محافظان مسجد و گفتوگوی خصوصی پی بردم که آنان به نیروهای امنیتی نیز اعتماد ندارد و نگراناند که فردی از میان نیروهای امنیتی با تروریستان حمله بر مساجد همکاری نکند.
عینعلی وفا میگوید که امنیت ملی به صورت مداوم به آنان گزارش میدهد که مساجد مشخص زیر تهدید امنیتی قرار دارد. امنیت ملی هفتهی گذشته به آنان گزارش داده که تروریستان مساجدی را که بهنام امام زمان ـامام دوازدهم شیعیانـ است، هدف قرار میدهند و قصد آنان نیز منفجرکردن این مساجد است. در دو سال گذشته سه مسجد به نام امام زمان؛ دو مسجد در کابل و یک مسجد در ولایت پکتیا و یک مرکز آموزشی به نام (موعود) در کابل هدف قرار گرفته است.
آقای وفا میگوید: «کدام روز است که ما از این هشدارها نشنویم، یا از ما [امنیت ملی] احضاری نگیرد که در فلان محل [به هدف] فلان مسجد، این موتر با این نمبر پلیت داخل شده. از این تهدیدات بسیار بالا است. در هفتهی چندین دفعه از ما احضارات گرفته میشود که مطلع باشید. ما به دوستان اطلاعرسانی میکنیم که آمادگیشان را بگیرند. اطلاعرسانی برای ما همیشه میشود. امنیت ملی از ما کتباً امضا میگیرد که ما از تهدیدات مطلع شدهایم.»
نهادهای امنیتی افغانستان در مورد این هشدارها چیزی نگفته است. وقتی از معاون سخنگوی وزارت داخله در مورد گزارشهای استخباراتی در مورد هشدارها علیه مساجد شیعیان در کابل به ویژه مساجد غرب کابل پرسیدم، او پاسخ به این پرسش را به ریاست امنیت ملی کشور راجع کرد.
مردم: سخت نگرانیم
در سالهای گذشته نماز جمعه و نماز جماعت در مساجد غرب کابل با حضور پررنگ مردم برگزار میشد، اما پس از سلسله رویدادهای تروریستی هدفمند، مردم به دلیل نگرانی از این حملات، کمتر در نماز جماعت و مراسم مذهبی اشتراک میکنند.
هرچند عینعلی وفا نمیپذیرد که اشتراک مردم در نماز جماعت بهدلیل تهدیدات امنیتی کمرنگ شده باشد، اما ابوالفضل (نام مستعار) دکانداری در مقابل مصلای ابا صالح المهدی در منطقهی قلای نو دشتبرچی میگوید که اشتراک نمازگزاران این مصلا نسبت به گذشته بسیار کم شده است.
به گفتهی او، در گذشته برای نماز جمعه افزون به داخل مصلا، جادهی مقابل آن و یک محوطهی مربوط به یک تانک تیل نیز از نمازگزاران پر میشد، اما اکنون صرف داخل مصلا از نمازگزاران پر میشود و نماز جمعه نیز تحت تدابیر شدید امنیتی برگزار میشود.
ابوالفضل میافزاید گاهی به این فکر کرده که دکان خود را از مقابل مصلا به یک مکان امنتر انتقال دهد، پیش از آن که این محل هدف حمله قرار گیرد و او ممکن است در آن کشته شود.
مسوول زون اول کمیسیون عالی هماهنگی امنیت مراسم دینی که هر روز با مراجعهکنندگان مساجد سروکار دارد و از مساجد مختلف بازدید میکند، میگوید که مردم واقعاً نگرانند:«امسال با کمال تأسف تهدیدات نسبت به سالهای قبل بیشتر است. مردم نگرانی دارد. شخصاً خودم بسیار نگرانی دارم. برای دوستان میگویم که امسال برای ما خواب حرام است. تا میتوانیم شب و روز کوشش کنیم که از حادثات جلوگیری کنیم یا حداقل تلفات را به حداقل برسانیم.»
داوود محرمی، از دستفروشانی که پرچم و زنجیر و دیگر کالای مراسم عزاداری میفروشد، میگوید که از احتمال حمله بر اماکن مذهبی و محل غرفههای آنان نگران است: «چون صدای مرا شما ضبط میکنید، شاید به گوش مسوولین برسد. شاید این آخرین صدای مه باشد که شما از طریق رسانهی تان نشر میکنید. ممکن است فردا یا پس فردا، یک حادثهی برای ما رخ دهد.»
تأکید بر اتخاذ تدابیر امنیتی بیشتر
پس از سلسله حملات مرگبار بر مساجد شیعیان در کابل و خصوصاً مسجد امام زمان در منطقه خیرخانه در سوم سبنله ۱۳۹۶، در ۲۷ سنبله، شورای امنیتی ملی افغانستان پالیسیِ بهمنظور تأمین امنیت مساجد و تکایا در روزهای ماه محرم را تصویب کرد. زیرمجموعه این پالیسی، کمیسیونی برای تأمین امنیت مراسم دینی با حضور مردم و نهادهای امنیتی تشکیل شد و برای مساجد که زیر تهدید قرار داشتند، پنجپنج محافظ استخدام کردند.
شمار دقیق مساجد شیعیان در کابل معلوم نیست، اما به گفتهی عینعلی وفا، تنها در ناحیه سیزدهم و ناحیه هجدهم ۲۱۲ مسجد مربوط به شیعیان است.
مسوول زون غرب کابل میگوید با توجه به گذشته، کمیسیون امسال زوتر دست بهکار شده و بیش از یک ماه میشود که نشستهای خود را با ارگانهای امنیتی آغاز کرده است. او با توجه به سطح تهدیدات، بر اتخاذ تدابیر بیشتر و جدیتر تأکید دارد.
عینعلی وفا میافزاید که در تلاش است تا برای پیشگیری از رویدادهای تروریستی احتمالی، سقاخانهها و مراسم عزاداری که در جادهها یا در مساجد کوچک برگزار میشود در مساجد و حسینیههای بزرگتر و عمومیتر بکشاند. او تأکید دارد از نزد کسانی که در جادهها سقاخانه برپا یا عزاداری میکنند، ضمانت گرفته میشود که امنیتشان را تأمین کنند در غیر آن «تا زمانیکه اطمینان نسبی ما حاصل نشده، شاید برای این دوستان اجازه ندهیم که در هرجای که بخواهد مراسم خود را برگزار کند.»
او میگوید که غرب کابل از جهات مختلف آسیبپذیر است و آنان این مسأله را با نهادهای امنیتی در میان گذاشته و باید پاسگاههای کمربندی و ایستهای بازرسی در اطراف غرب کابل ایجاد شود.
وزارت داخله میگوید که یک کمیته و یک مرکز هماهنگی به رهبری ارگانهای امنیتی ایجاد شده که با محافظان مساجد درست هماهنگی داشته باشند تا از بروز رویدادهای احتمالی جلوگیری کنند.
این وزارت از عزاداران ماه محرم که در جادهها میبرایند، میخواهد که قبل از قبل با نیروهای امنیتی هماهنگ کنند.