نیویورک تایمز – اندرو کیلتی
مهمند دره – ماه جولای بود که من با ۱۲ عضو یکی از تیم‌های دسته‌ی عملیاتی آلفا همراه شدم. تا آن زمان چهار ماه از آغاز رویارویی این نیروها با جنگجویان شاخه‌ی خراسان دولت اسلامی گذشته بود. این تیم در پایگاه رزمی بلکفیش مستقر بود. پایگاهی که نامش را از نام نهنگ قاتل گرفته است و در دهانه‌ی مهمند دره موقعیت دارد.
مأموریت نیروها این بود که با همتایان‌شان از نیروهای ویژه‌ی افغانستان برای شکست‌دادن دولت اسلامی در این منطقه و گسترش دسترسی دولت افغانستان به دره‌های دورافتاده که از کوه‌های پوشیده از برف ولایت ننگرهار در مرز با پاکستان سرچشمه می‌گیرند، همکاری کنند. اعضای این تیم که اکثرا سال‌خورده‌تر از اعضای واحدهای نظامی معمولی بودند، پس از ماه‌ها انزوای جمعی در مناطق روستایی افغانستان، بسیاری از رسمیات سخت‌گیرانه‌ی نظامی را کنار گذاشته بودند.
جنگ در مهمند دره در آپریل ۲۰۱۷ پس از آنکه ایالات متحده با پرتاب بزرگ‌ترین بمب غیراتمی خط مقدم جهادگرایان دولت اسلامی را درهم شکست، آغاز شد. از آن زمان تا کنون، سه واحد نیروهای ویژه ایالات متحده، به صورت پی‌درپی برای تصرف و حفظ این دره جنگیده‌اند. آن‌ها نخست این دره را به صورت بی‌رحمانه‌یی بمباران کردند و سپس پیاده با همتایان افغان‌شان وارد دره شدند و روستاها را یک‌به‌یک به تصرف خود در آوردند.
من دو بار، یکی در ماه آپریل و دیگری در ماه جولای، اجازه یافتم تا [به عنوان خبرنگار/عکاس] دسته‌ی عملیاتی آلفا مستقر در مهمند دره را همراهی کنم. این فرصت نادری بود برای مشاهده‌ی یکی از معدود واحدهای نیروهای امریکایی که ۱۷ سال پس از آغاز جنگ افغانستان، هنوز در مأموریت‌های جنگی در این کشور فعال است. ظهور دولت اسلامی در افغانستان نشان‌دهنده‌ی بی‌ثباتی رو به رشد این کشور بود و همچنین باعث گسترش نقش ایالات متحده در جنگ شد؛ آن‌هم زمانیکه قرار بود نیروهایش را کاهش دهد. با اینکه نام دشمن تغییر یافته بود، اما بسیاری از مشکلات _ وابستگی به قدرت‌مندان بی‌رحم، جنگ با دشمنی که از پناهگاه‌های امن در آن سوی مرز برخوردار است و روحیه‌ی ضعیف نیروهای افغان _ که در طی این سال‌ها نیروهای خارجی را به ستوه آورده، هنوز پابرجا بود.
در اکتبر ۲۰۰۱ هنگامیکه ایالات متحده به افغانستان حمله کرد، نیروهای ویژه‌یی، «سرنیزه»ی این حمله بودند. اما برخی از افغان‌ها دشمنان قبیله‌یی و گروهی‌شان را برچسب «طالبان» زدند تا آن‌ها را در معرض حمله نیروهای ویژه‌ی امریکایی قرار دهند. اکنون باورها به صورت گسترده بر این است که پیامد این برچسب‌زدن‌ها به تجدید نیروی شورش‌گری در افغانستان کمک کرده است.
جنگ علیه دولت اسلامی بار کمتری در افغانستان دارد. اکثر افغان‌ها جهادگرایان سلفی را به عنوان خارجی‌های وحشی می‌بینند و از آن‌ها متنفر اند. کاپیتان جِی ۳۱ساله، مردی با خلق‌وخوی ملایم، به من گفت که «ما فکر می‌کنیم که مردم حضور ما را با غیبت» دولت اسلامی پیوند می‌دهند. (نیروهای ویژه اجازه ندارند نام کامل خود را فاش کنند.)
مأموریت در مهمند دره و اطراف آن، از یک نگاه موفق بوده است. اما نگاه کاپیتان جِی به آن شامل معنای وسیع‌تری بود. او به من گفت: «مسأله یک یا دو جنگجویی نیست که در کوه‌ها پنهان شده‌اند، مسأله سازمان و ایدئولوژی آن‌ها در کل است.»
در این مورد حق با او است. با اینکه ارتش ایالات متحده ادعا می‌کند که عملیات‌های مشترک این نیروها با نیروهای افغان، باعث کشته‌شدن ۶۰۰ جنگجوی دولت اسلامی در سال ۲۰۱۸ شده است، اما این گروه توانسته صفوف خود را بازسازی و جنگجویانش را به جاهای دیگری منتقل کند. کارشناسان معتقدند که دولت اسلامی از میدان وسیعی برای استخدام جنگجویان بالقوه در دو طرف مرز برخوردار است. برهان عثمان، تحلیل‌گر ارشد گروه بین‌المللی بحران در افغانستان می‌گوید: «شکست‌دادن شاخه‌ی خراسان دولت اسلامی بدون توجه، در وهله‌ی اول، به دلایل ظهور شاخه‌ی خراسان دولت اسلامی در افغانستان دشوار است.» از زمان ایجاد پایگاه بلکفیش در آپریل ۲۰۱۷ در دهانه‌ی مهمند دره، دولت اسلامی مسوولیت ده‌ها بمب‌گذاری یا سایر انواع حملات را در افغانستان به عهده گرفته است؛ حملاتی که جان صدها نفر و اکثرا غیرنظامیان را گرفته است.
نیروهای ویژه‌ی امریکا نمی‌خواهند طولانی‌تر از آن چه که به باورشان لازم است، در پایگاه بلکفیش بمانند. و این منطقه حتا اگر نیروهای دولتی بتوانند کنترل شان را حفظ کنند، عاری از مشکلات نخواهد بود. نیروهای ویژه‌ی امریکایی به عنوان مثال برای تصرف یک منطقه‌ی زراعتی، با بلال پاچا، فرمانده پولیس محلی و عضو سابق طالبان که به خاطر اخاذی و قتل شهرت دارد، متحد شدند. کاپیتان جِی به من گفت: «ما می‌دانستیم که او یک شخص بد است و به این دلیل ما همیشه فاصله‌ی خود را با او حفظ می‌کردیم، اما او از ارتباط زیادی در این منطقه برخوردار بود و ما به نفوذ وی نیاز داشتیم.»
اگر دولت افغانستان نتواند پس از خروج امریکایی‌ها از این منطقه مسوولیت آن را به دوش بگیرد، طالبان به سرعت قدرت را در این منطقه دوباره به دست خواهد گرفت. غلام سخی، یکی از فرماندهان پولیس محلی در ماه جولای به من گفت: «همه‌ی مردم به خاطر نابودی دولت اسلامی بسیار خوشحال اند.» اما او هشدار داد: «ولی به محض اینکه دولت اسلامی کارش تمام شود، طالبان بر خواهند گشت.»
در حال حاضر، ساکنان مهمند دره به آرامی در حال بازگشت به خانه‌های‌شان هستند. کاپیتان جِی به من گفت نکته‌ی جالب در اواخر مأموریت وی در مهمند دره، دیدن «۴۰ تا ۵۰ غیرنظامیی بوده که در آن حوالی در حال پرسه‌زدن، جمع‌آوری گندم و دیدن خانه‌های متروکه بوده‌اند». او افزود: «خوب است که پس از شش ماه کار ببینی یک دره‌ی کوچک دوباره به ساکنان محلی آن بازگردانده می‌شود.» در آغاز مأموریت دسته‌ی عملیاتی آلفا، مهمند دره به نظر می‌رسید دره‌ی بی‌جان و خالی از زندگیِ بیش نیست. حالا اما، شبان‌گاهان از پشت بام پایگاه بلکفیش، پنج «نور» ضعیف دیده می‌شود که در برابر «تاریکی» سوسو می‌زنند.