دیروز انتخابات در کندهار علی رغم برخی نگرانی ها از نظر امنیتی به خوبی سپری شد. برای حکومت این یک فرصت نادری است که سعی کند اعتماد از دست رفته اش را بازیابد. هفته ی پیش رییس جمهور غنی به فرمانده سابق محافظانش با استفاده از فرصت رتبه ی نظامی اعطا کرد تا جای پایش را در معینیت ارشد امنیتی مستحکم کند. واقعیت اما این گونه نیست؛ مردم به سختی روزگار می گذرانند و همه چیز حکایت از روزهای سخت پیش رو دارد.
در بازار، جایی که حد و اندازه ی سبد نان مردم را تعیین می کند، در هرج و مرج به سر می برد. تفاوت قیمت تیل در کابل و مزار شریف در خوش بینانه ترین حال، 28 درصد است. در زمانی که در مزار شریف قیمت هر لیتر تیل 29 افغانی بود، در کابل قیمت تیل تا 57 افغانی در هر لیتر صعود کرد. جوان سازی ادارات حکومتی تا تصدی مواد نفتی و گاز مایع کابل هم رسید و ولید تمیمِ جوان اکنون رییس آن اداره است. با این حال، نوسان قیمت مواد نفتی در بازار نشان می دهد که بعید است حکومت کنترولی بر این بخش از بازار داشته باشد.
افغانستان در دوره حکومت وحدت ملی یک مهاجرت بزرگ خصوصا در میان نسل جوانِ پساطالبان را تجربه کرد، علی رغم فجایعی که مهاجرت در ابعاد بین المللی آن خلق کرده، هنوز در افغانستان و در میان شهروندان میل به مهاجرت هیچ کاهشی نیافته است. یک تحقیق اخیر انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان نشان می دهد که دلیل مهاجر نشدن را فقدان امکان مهاجرت (و نه امتناع از مهاجرت) گفته اند. مبنای معامله در بخش املاک علی رغم کاهش کمک ها و پروژه های بین المللی و خروج سربازان ناتو، هنوز دالر امریکایی است. از زمانی که معاملات مسکن به دالر بود، تا کنون بیست افغانی در نرخ یک دالر افزوده شده. در بودجه مالی سال 97 افزایش نرخ دالر به درستی پیش بینی شده بود و نهادهای مالی حکومت در کنترول نرخ آن تاکنون موفق بوده اند، اما مردم هزینه ی گزافی پرداخته اند. امسال در طرح بودجه سال مالی 98 شاهد کاهش مقدار بودجه نسبت به سال گذشته ایم.
نیمی از جمعیت متقاضی کار افغانستان بیکارند. مشکل مالی در سطح تهدید ناامنی عامل اصلی مهاجرت بود. حکومت وحدت ملی نتوانست وضعیت مالی مردم را بهبود بخشد. صدور نیروی کار به بازارهای منطقه و اشتغال زایی میلیونی که از شعارها و قول های اصلی رییس جمهور غنی به مردم بود نیز محقق نشد.
جا به جایی جمعیت در داخل کشور دیگر صرفاً ناشی از ناامنی نیست. در بادغیس و هرات دستکم 50هزار خانواده در کمپ ها زندگی می کنند. بسیاری شان به دلیل از دست دادن اموال شان در اثر قحطی، خانه های شان را ترک کرده اند. در کمپ های این آوارگان در هرات تندروی به سرعت در حال گسترش است. این یعنی تداوم عملیات انتحاری، تشدید شکاف های اجتماعی، افزایش نارضایتی و تندی در جامعه. مشاور امنیت ملی کشور دو شب پیش در برنامه ی «هارد تاک» بی بی سی واژه ی کنترول را برای مصاحبه کننده توضیح می داد و این که کنترول کمتر از نیمی از قلمرو کشور از سوی طالبان به معنای کنترول ادارات محلی که تابع قوانین و ساختار حکومت مرکزی اند، نمی باشد. مسأله فقط تفکیک این خطوط نیست یا چیزی که کرزی اخیراً در مصاحبه اش گفت، می ارزد اگر برایش انتخابات پارلمانی ده سال به تأخیر می افتاد. مردم بیش از ناامنی از وضعیت بد اقتصادی در رنج اند.