زلمی خلیل‌زاد نماینده‌ی ویژه امریکا برای صلح در افغانستان، در یکی از مصاحبه‌های اخیرش با تلویزیون پی‌بی‌اس گفت: «رسیدن به صلح پیش از انتخابات خوب است، زیرا باعث می‌شود که طالبان نیز در انتخابات مشارکت داشته باشند.» این پاسخ خلیل‌زاد به صورت روشن بیان موضع امریکا در قبال دو روند متفاوت «صلح» و «انتخابات» است.
امریکایی‌ها دلیل روشن برای ترجیح صلح نسبت به انتخابات دارند. نظامیان این کشور پیروزی بر طالبان از طریق نظامی را نا ممکن خوانده‌اند و جنگ افغانستان فشارهای فزاینده‌ی افکار عمومی بر دولت امریکا را همچنان رو به صعود نگه داشته است. توافق سیاسی و راه حلی که خشونت و جنگ را در افغانستان کمتر کند از فشار افکار عمومی بر دولت ترمپ می‌کاهد و می‌تواند یک برگ برنده در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری در این کشور باشد.
در مقابل، دولت افغانستان تا یک ماه قبل تمرکزش بر انتخابات بود و هنوز هم در پی برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری است. اشرف غنی و شماری از نامزدان احتمالی ریاست جمهوری در گفت‌وگوهای‌شان با خلیل‌زاد بر برگزاری انتخابات تأکید کرده‌اند، اما در یک ماه اخیر موضع دولت افغانستان نیز دوگانه است؛ درحالی که تاریخ برگزاری انتخابات ریاست جمهوری توسط کمیسیون مستقل انتخابات اعلام شده و غنی نامزدی‌اش برای انتخابات دور بعد ریاست جمهوری را اعلام کرده است، اما توجه و ترتیباتی را که رییس جمهور غنی در کنفرانس ژنوا و در راستای صلح در این اواخر به اجرا گذاشت، نشان‌دهنده‌ی یک سر در گمی و تعارض آشکار است.
سیاست‌مداران افغانستان و حامی شماره اول افغانستان از نیاز افغانستان به صلح بارها یادآوری کرده و همه اجماع دارند که صلح و ختم خشونت جاری از طریق یک راه حل سیاسی، یگانه راه ختم خشونت و جنگ در این کشور است. در عمل اما حقیقت این است که ما به یک نتیجه‌ی قطعی بر سر اولویت اصلی میان «صلح و انتخابات» نه در سطح داخلی و نه هماهنگ شده با کشورهای حامی، نرسیده‌ایم. این تعارض در اولویت‌سنجی بیان‌گر دو نکته‌ی روشن است: ما منافع همسو و جدایی‌ناپذیر به عنوان دولت‌ها نداریم و هر دولتی از خطوطی که منافعش را تأمین کند، پیروی می‌کند. دوم، در سطح داخلی تعریف روشنی از منافع ملی و مرز میان ترجیح دادن به منافع ملی و منافع شخصی وجود ندارد. ای بسا که بحران‌های دوامدار در افغانستان ناشی از ترجیح منافع فردی بر منافع ملی و عمومی توسط حکام و سیاست‌مداران بوده است.
اگر اولویت امریکایی‌ها اکنون صلح است، تعارض میان دولت افغانستان و امریکا از صحبت‌ها و تغییر موضع اشرف غنی به عنوان رییس دولت افغانستان به صورت آشکارا در اتخاذ موضع از پکتیا تا ژنوا آشکار است. غنی درحالی که تمرکز فردی‌اش بر انتخابات ریاست جمهوری است و در پی آن است که برای تأمین منافع شخصی‌اش، انتخابات ریاست جمهوری هر چه عاجل، حتا ناقص برگزار شود، اما در عین حال اشرف غنی به عنوان یک راه حل بدیل از هیچ تلاشی برای جلب حمایت بین‌المللی از برنامه‌های خودش دریغ نمی‌ورزد.
به همین دلیل در حالی که جابه‌جایی‌های داخلی به منظور چگونگی پیروزی در انتخابات از طریق در اختیار گرفتن و انحصاری کردن نهادها و منصب‌های دولتی جریان دارد، نقشه‌ی راه صلح به عنوان یک بدیل غیر از انتخابات نیز در کنفرانس ژنوا ارائه شده است. همچنان دو ترکیب متناقض از افراد غیرموثر ـ 12نفری و یک بورد عالی مشورتی صلح ـ متشکل از ده‌ها متنفذ قومی و سیاسی برای تمرکز و مشوره‌دهی به غنی در راستای صلح نیز ایجاد می‌شود.
درحالی که اگر صلح و انتخابات به لحاظ محتوا دچار یک تعارض نباشند، دست‌کم به لحاظ زمانی رسیدن به صلح و انتخابات برای افغانستان در میان تعارض موجود میان دیدگاه و منافع کشورهای دخیل از یک‌سو و تعارض بر سر ارزش‌ها و منافع میان گروه‌های درگیر در داخل از سوی دیگر، ممکن نیست. صلح و انتخابات هر دو اولویت و نیاز افغانستان است، اما به لحاظ زمانی و واقعیت‌های موجود امکان برگزاری انتخابات به تاریخ تعین شده و رسیدن به صلح با توجه به فشار زمانی که امریکایی‌ها حس می‌کنند و واقعیت داخلی که افغان‌ها با آن باید تعین نسبت کنند، ممکن نیست.
بنا براین، اولویت ما چیست؟ صلح یا انتخابات؟ پاسخ دادن به این سوال، آشکارا افغانستان و حامی اصلی مالی، سیاسی و امنیتی‌اش را به یک تعارض می‌کشاند. این تعارض در سطح کوچک‌تر سیاست‌مداران را به چالش بزرگی کشانده است. آنان از خود می پرسند اولویت ما چیست؛ منافع فردی یا منافع ملی؟ صلح و انتخابات هر دو منافع ملی ماست، اما تعین اینکه صلح اولویت است یا انتخابات، نه براساس منافع ملی بلکه بر اساس منافع فردی دسته‌بندی می‌شود. در حالی که زمان به نفع ما نیست، نیاز اصلی ما این است که اجماع و هوشیاری سیاسی بر سر اینکه صلح را اولویت دهیم یا انتخابات را باید شکل بگیرد و یک گفت‌وگوی سازنده و منطقی بر سر ابعاد، هزینه و نتایج گزینه‌های پیش رو که بر آینده‌ی افغانستان تأثیر‌گذار است، میان نیروهای داخلی و متحدان بین‌المللی باید شکل بگیرد.