روز یک‌شنبه در روستای «شپو» در ولسوالی کوهستان بدخشان حادثه‌ی تلخی اتفاق افتاد؛ حادثه‌ای که در یک چشم به‌هم‌زدن جان بیش از 30 کارگر و نان‌آور روستای فقیر شپو را در جا گرفت.
عقربه‌ی ساعت 11پیش از ظهر را نشان می‌داد که خبر فروریختن گودالی به گوش اهالی منطقه رسید که در آن بیش از صد نفر در جست‌وجوی ذره‌های طلا بودند.
محمدرستم راغی، ولسوال کوهستان بدخشان روز یک‌شنبه (شانزدهم جدی) به روزنامه اطلاعات روز گفت که در حدود ۱۳۵ نفر برای یافتن طلا در منطقه‌ی «شپو» کار می‌کردند که در نتیجه‌ی لغزش ناگهانی گودال ۳۰ نفرشان کشته و هفت نفر دیگر زخمی شده‌اند.
این رویداد مثل بسیاری از رویدادهای تلخ دیگر در حد چند خبر در رسانه‌ها بازتاب یافت اما برای بیش از 30 خانوادهی فقیری که نابه هنگام نان‌آورشان را از دست دادند، مصبت بزرگی بود.
محبوب‌الرحمن طلعت، عضو شورای ولایتی بدخشان که در روستای شپو حضور دارد به روزنامه اطلاعات روز گفت که روز دوشنبه، (17جدی) مردم منطقه با همکاری اداره‌ی محلی بدخشان موفق شدند که 33 جسد را از زیر آوار بیرون بکشند. آقای طلعت می‌گوید که در اثر لغزش گودال 33 نفر جان باخته و 6 نفر دیگر زخمی شده‌اند.
مسئولان محلی می‌گویند که برای خانوادهی قربانیان و زخمیان این رویداد، مقداری کم پول نقد کمک کرده‌اند.
ولسوال کوهستان می‌گوید تنها افرادی زنده مانده‌اند که هنگام وقوع رویداد، بیرون از گودال بوده‌اند. او می‌افزاید که به دلیل برف زیاد، راه ولسوالی کوهستان با مرکز بدخشان مسدود شده است. به گفته‌ی او ممکن است این گودال به دلیل بارش برف لغزش کرده باشد.
کارگران فقیری که قربانی سود زورمندان شدند
یک عضو شورای ولایتی بدخشان می‌گوید، محلی که در آن کارگران زیر آوار شدند، از مکان‌های تاریخی این ولایت است که از گذشته به شکل سنتی زریابی در آن رایج بوده است.
محبوب‌الرحمان طلعت می‌گوید که چهار سال قبل مردم در این منطقه ریگ‌شویی می‌کردند و از میان دانه‌های ریگ، ذره‌های طلا می‌یافتند اما پس از آن برخی افراد پولدار و زورمند با استفاده از اسکواتور، ذره‌های طلا را جست‌وجو می‌کنند.
به گفته‌ی او جویندگان طلا روزانه در بدل دست‌مزد ناچیز (300 تا400) افغانی، ریگ‌شویی می‌کنند. این کارگران حقوق روزانه‌ی‌شان را مشروط بر این که زر پیدا کنند، دریافت می‌کنند. در غیر آن به آن‌ها پولی داده نمی‌شود.
احمد‌بشر تمیم، رییس شورای ولایتی بدخشان نیز می‌گوید که بیشترین سود زریابی به جیب زورمندان محلی و گروه طالبان می‌رود. آقای تمیم می‌افزاید که زورمندان از مناطق مختلف افغانستان به این منطقه می‌آیند و طلا را به گونه‌ی غیرقانونی استخراج می‌کنند. به گفته‌ی او مردم با استفاده از اسکواتور، زمین را به عمق چهل متر حفر کرده‌اند.
اعضای شورای ولایتی بدخشان می‌گویند که حدود 200 اسکواتور در معادن طلا آورده شده که از میان 200 عراده اسکواتور تنها پنج اسکواتور آن از مردم بدخشان است و بقیه‌ی آن از مردم دیگر ولایت‌های همجوار بدخشان مثل تخار است.
امان‌الله پیمان، نماینده‌ی مردم بدخشان در مجلس نمایندگان نیز می‌گوید که طالبان و زورمندان محلی در تبانی با مقام‌های محلی بدخشان در استخراج غیرقانونی معدن طلای بدخشان دست دارند. آقای پیمان می‌گوید که حکومت افغانستان توانایی جلوگیری حیف‌و‌میل معادن کشور به ویژه طلای بدخشان را ندارد.
این عضو مجلس نمایندگان می‌افزاید که روزانه به‌طور میانگین صد تا دوصد میثقال طلا از این منطقه استخراج می‌شود.
این نماینده‌ی مردم بدخشان که در بخش سروی معادن این ولایت نیز نقش داشته، می‌گوید که زورمندان محلی از استخراج معادن طلا روزانه حدود 10 تا 12 میلیون افغانی سود به‌دست می‌آورند.
آقای پیمان می‌گوید، براساس سروی که چند سال پیش انجام داده است، حدود 280 تنُ طلا در ولسوالی‌های کوهستان و راغستان بدخشان وجود دارد که چندین هزار کیلومتر ساحه را احتوا می‌کند.
به تاز‌گی حکومت افغانستان قرارداد استخراج معادن طلای بدخشان را با یک شرکت ترکی امضا کرده است. اما به دلیل ناامنی‌ها تاهنوز روند استخراج معادن به شکل قانونی آن آغاز نشده است. با آن که رهبران حکومت وحدت ملی همواره استخراج غیرقانونی معادن را ممنوع اعلام کرده‌اند اما مقام‌های ارشد حکومت نسبت به غیرقانونی بودن استخراج طلای ولسوالی کوهستان بدخشان واکنش نشان نداده‌اند.
ارگ ریاست‌جمهوری با نشر اعلامیه‌ای نسبت به وقوع این رویداد کوهستان بدخشان واکنش نشان داده و به اداره‌های مربوطه دستور داده تا کمک‌های عاجل را به آسیب‌دیدگان این رویداد رسانده و در زمینه‌ی نجات افراد گیرمانده در زیر آوار، به زودترین فرصت اقدام کنند.
عبدالله عبدالله، رییس اجرایی کشور نیز گفته است که به کمیته‌ی اضطرار و مقام‌های محلی بدخشان دستور داده شده تا از تمام امکانات‌شان برای رسیدگی به زخمیان و کمک به خانواده‌های قربانیان استفاده کنند.