سه ماه پس از برگزاری انتخابات پارلمانی 28 و 29 میزان، نتایج ابتدایی پایتخت و حوزه‌ی کوچی‌ها توسط کمیسیون مستقل انتخابات اعلام شد. انتخابات پارلمانی افغانستان، با برخی مشکلات، چالش‌ها و در عین حال میکانیزم‌های جدیدی در روند اجرا و عملیاتی شدن آن برگزار شد. از نخستین روزهای اجرای برنامه‌های عملیاتی کمیسیون برای برگزاری انتخابات تا برگزاری انتخابات و سپس مرحله‌ی شمارش رأی و اعلام نتایج ابتدایی، این پروسه‌ی ملی به دلیل ناتوانی ناشی از نبود ظرفیت و تجربه‌ی دمکراتیک و اجرایی، سوء مدیریت یا دخالت‌ها و مشکل‌تراشی‌های سیاسی، لنگ‌لنگان و با چالش‌ها و اشکال‌‌های مختلف به اجرا درآمد.
واقع این است که ظرفیت افغانستان برای تمرین روندهای دمکراتیک با چشم‌پوشی از برخی چالش‌ها و کاستی‌های عمدی، در همین قد و قامت قرار دارد. این روندها و کم‌و‌کیف اجرای آن، بیان‌گر سطح و ظرفیت انتخابات و دمکراسی نوپای افغانستان است. اکنون که نتایج ابتدایی آخرین ولایت کشور ـ منهای غزنی که انتخابات پارلمانی آن به تعویق افتاد ـ و حوزه‌ی کوچی‌ها اعلام شده است، به نظر می‌رسد که تذکر سه نکته مهم باشد.
یکم: کمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی به عنوان یک نهاد مجزا و ناظر بر روند اجرا و برگزاری انتخابات توسط کمیسیون مستقل انتخابات، اکنون مسئولیت دارد که پس از نظارت از روند شمارش آرا پس از برگزاری انتخابات، به شکایت‌ها، اعتراض‌ها و مراجعه در خصوص کاستی‌های روند، موارد تخطی، تخلف و تقلب، به صورت مسئولانه رسیدگی کند. کمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی به خوبی می‌تواند بخشی از سوء مدیریت، تخطی‌ها و کاستی‌هایی که به موجب برگزاری انتخابات توسط کمیسیون مستقل انتخابات صورت گرفت را با رسیدگی درست و مسئولانه به اعتراض‌ها و شکایات، ترمیم و جبران کند. سومین انتخابات پارلمانی افغانستان پس از سقوط طالبان و برپایی نظم سیاسی نوین، به دلیل کاستی‌ها و تخطی و تقلب‌ها، بخشی از اعتماد مردم به پروسه‌های دمکراتیک را مخدوش کرد. کمیسیون مستقل انتخابات، باید این بی‌اعتمادی مردم را ترمیم و بخشی از اعتبار از دست رفته‌ی پروسه را به آن برگرداند.
دوم: به موجب قانون، نامزدان شاکی و معترض از روند برگزاری انتخابات و شمارش آرا، 48 ساعت فرصت دارند که شکایات و اعتراض‌های‌شان در خصوص تقلب، تخطی و تخلف را به صورت مستند و با مدارک و اسناد به کمیسیون مستقل شکایات انتخاباتی ارایه کنند. نامزدان همان‌طور که پیش از برگزاری انتخابات در جریان کارزارهای انتخاباتی و سپس در روزهای برگزاری انتخابات، مردم را به اشتراک در پروسه تشویق و ترغیب می‌کردند، اکنون می‌بایست در راستای حفاظت از آرای مردم، از مجاری قانونی به ثبت شکایات و اعتراض‌های‌شان اقدام کنند. در این روند، نهادهای ناظر بر انتخابات، رسانه‌ها و نهادهای مدنی می‌توانند روند رسیدگی به شکایات و اعتراض‌ها و خارج کردن موارد تقلب، تخلف و تخطی از پروسه و حفاظت از آرای مردم را حمایت کنند.
سوم: پس از پایان مرحله‌ی ثبت شکایات و اعتراض‌ها و سپس رسیدگی به آن و بررسی شکایات و موارد مورد اعتراض، نامزدان راه نیافته به جمع برندگان، می‌بایست به موجب اصول انتخابات به عنوان یک رقابت سالم و دمکراتیک، نتیجه‌ی انتخابات را پذیرفته و با احترام به انتخاب و تشخیص مردم در خصوص انتخاب نمایندگان‌شان، از به چالش کشاندن انتخابات به هر روشی، امتناع کنند. چاره‌ای نداریم جز این که به ظرفیت اکنون افغانستان در خصوص برگزاری انتخابات با کم‌و‌کاستی‌هایی که رخ داد، تمکین کنیم. دمکراسی و انتخابات نوپای افغانستان، در همین حد رشد کرده و منهای خطاها و کاستی‌های عمدی، ظرفیت دمکراتیک کشور، بیش از آن چه انجام شد و صورت گرفت، نیست.