برنامهی ویژهی نقد و رونمایی دفتر سوم کتاب گفتمان تساهل و مدارا در قالب نشست دهم این گفتمان در تالار مرکز معلومات افغانستان در دانشگاه کابل به تاریخ 19 حوت 1397 برگزار شد. در این برنامه شمار زیادی از فرهنگیان، دانشجویان، استادان و مهمانان حضور داشتند و در آن دکتور سید مخدوم رهین، وزیر پیشین اطلاعات و فرهنگ و استاد احمدضیا رفعت؛ شاعر، نویسنده و استاد دانشگاه کابل در مورد تساهل و مدارا صحبت کردند و نیز کتاب سوم گفتمان تساهل و مدارا را به نقد و بررسی گرفتند.
همچنان در بخش پایانی، حسن آذرمهر به اجرای موسیقی با گیتار پرداخت و کتاب سوم گفتمان با حضور اشتراککنندگان رونمایی شد.
دکتور سید مخدوم رهین، مبحث «ما و خشونت» را به بررسی گرفت و با ارایهی نمونهها و مثالهایی از رفتار متساهلانه در فرهنگ کهن افغانستان و نیز ارایهی مثال از رفتار متساهلانه در مکتب تصوف و عرفان بحث را شکافت و تصریح کرد که طریقتهای صوفیانه پر از ارشادات نرم و توام با تسامح است. دکتور رهین یکی از علتهای عمدهی ترویج رفتار خشن در روزگار حاضر را برخاسته از استمرار جنگهای چهلساله خواند و تاکید کرد که برای تطهیر این وضعیت و بازگشت به اخلاق سنتی، باید به اصلاحات در معارف، به ویژه در دورههای آموزشهای نخستین پرداخت.
دکتور رهین با استناد به روایتهای عرفانی تصریح کرد: «از دید عرفا، راه به سوی خدا به عدد انفاس آدمیان است و نیازی نیست برای شکستن بتها قیام کرد، بل باید مادر بتها که نفس انسان است را باید کشت.»
دکتور رهین در پایان این بحث پیشنهاد کرد که با توجه به این مقوله که «هنر روح لطیف را تقویت میکند»، برای پرورش بهتر روان کودکان و نوجوانان و تلطیف اوضاع، افزودن مضمون هنر موسیقی در نصاب آموزشی معارف، به ویژه در صنوف ابتدایی کارساز است.
در همین حال استاد احمدضیا رفعت، به نقد و بررسی دفتر سوم رساله گفتمان تساهل و مدارا پرداخت. استاد رفعت ضمن تبریک بابت چاپ سومین دفتر کتاب گفتمان تساهل و مدارا، تلاش یاران برگزارکننده این گفتمان را در راستای ترویج فرهنگ همدلی، برابری و تحملپذیری ستود.
استاد رفعت، با برشمردن مواصفات و محاسن این کتاب، آن را به نقد گرفت و برای بهبود محتوای آن پیشنهادات مشخصی ارایه کرد.
رفعت به تحلیل محتوایی اثر پرداخت و ضمن ارزیابی شیوهی تالیف و برخورد مبتنی بر روش تحقیق، لقب «محافظه کار» را به شماری از نویسندگان مقالات این مجموعهها به ویژه در بخش «نتیجهگیری»های مقالات، داد.
به باور استاد رفعت، هنگامی که فضای حاکم را «قرائت واحد» و «ایدیولوژی واحد» شکل بدهد، نویسندگان غالباً تحت شعاع آن، با برخی مفاهیم ارزشی ناگزیر «محافظهکارانه» برخورد میکنند که به باور او این رویکرد درستی نیست و باید به تعبیر او «جسارت علمی» احیا شود که با تکیه بر واقعیتها و عینیتها، نویسندگان و پژوهشگران به تبیین مفاهیم بپردازند و فضای حاکم نیز به گونهای باشد که به ملامت و سلامت این نویسندگان نپردازد و مهر کفرگویی و انحرافی بودن را بر آنان برچسپ نزند.
دفتر سوم کتاب گفتمان تساهل و مدارا با تیراژ 3000 نسخه از سوی انتشارات امیری نشر شده است و حاوی 11 مقاله و نوشتهی جدی پیرامون اعتدالگرایی است.