سلیم مقیمی
یکی از جدی‌ترین چالش‌هایی که دمار از روزگار افغان‌ها درآورده، گسست اجتماعی و افزایش شکاف‌های قومی است؛ آن‌چنان که این چالش بر همه‌ی مسایل کشور تاثیر گذاشته است. تا جایی که کم‌تر مسأله‌ای پیدا می‌شود که رنگ و بوی قومی و زبانی نگیرد.
دفتر حمایت‌های مردمی که از سوی ریاست‌جمهوری ایجاد شده، با برگزاری برنامه‌ی «وطندار» شماری از جوانان ولایت‌های مختلف کشور را دور هم آورده و با راه‌اندازی برنامه‌های فرهنگی و تورهای گردش‌گری در ولایت‌های مختلف کشور، تلاش می‌کند تا این گسست‌ها را از بین برده و پیوست‌ها را تقویت کند.
برنامه‌ی وطندار بعد از ولایت‌های بلخ، ننگرها و بامیان روز شنبه (22 سرطان) با اشتراک بیش از 50 جوان از سیزده ولایت کشور در هرات به کارش آغاز کرد.
حضرت وفا از برگزارکنندگان این برنامه به روزنامه اطلاعات روز گفت که در این برنامه جوانان از ولایت‌های هلمند، کندهار، غور، فراه، بادغیس، نورستان، کاپیسا و چند ولایت دیگر کشور اشتراک کرده‌اند. به باور آقای وفا این برنامه فرصت مناسبی است برای احیای روابط و نهادینه‌سازی صلح اجتماعی در میان نسل نو افغانستان.
«جوانان افغانستان با یکدیگر مشکل ندارند»
جوانانی که از گوشه و کنار افغانستان در این برنامه اشتراک کرده‌اند بر همدلی و نقطه‌ی پایان‌گذاشتن به تعصبات قومی پافشاری می‌کنند.
حمدالله که از ولایت نورستان در این برنامه اشتراک کرده است، حضور در کنار سایر هم‌وطنان‌اش را تجربه‌ی متفاوت و خوشایند توصیف می‌کند: «نخستین باری است که به ولایت هرات سفر کرده‌ام. ما در ولایت نورستان با چالش‌های زیادی دست و پنجه نرم می‌کنیم و ولایت ما سال‌هاست که به‌دور از چشم مسئولان مانده است.»
حمدالله می‌گوید وقتی به هرات آمده و جوانان کشورش را از ولایت‌های شرقی، شمالی و غربی زیر یک سقف دیده، به این باور دست یافته که مردم افغانستان با همدیگر هیچ مشکلی ندارند.
ابراهیم تولّا که بار سفرش را از ولایت بامیان به مقصد هرات بسته است، می‌گوید افغانستان سرزمین تنوع است؛ از تنوع فرهنگی و قومی گرفته تا تنوع زبانی و جغرافیایی. به عقیده‌ی آقای تولّا این تنوع چالش نه، بلکه فرصت مناسبی برای ایجاد پیوست‌ها و دوری‌جستن از گسست‌ها است.
آشنایی جوانان 13 ولایت کشور با بناهای تاریخی هرات
در همین حال اشتراک‌کنندگان برنامه‌ی وطندار بعد از افتتاح رسمی این برنامه با حضور مسئولان محلی هرات، از بناهای تاریخی این ولایت دیدن کردند. این جوانان ابتدا وارد ساحه‌ی مصلای هرات شدند و از آرامگاه ملکه گوهرشاد بیگم، از بانوان دانشمند و نامدار دوره‌ی تیموریان هرات دیدار کردند.
حوریه ماندگار که از ولایت بامیان به این برنامه اشتراک کرده است می‌گوید که بازدید از ولایت‌های مختلف کشور و آشنایی با شخصیت‌های علمی و فرهنگی افغانستان خود زمینه را برای همدیگرپذیری مهیا می‌کند. به بیان خانم ماندگار، بازدید از آرامگاه ملکه گوهرشاد بیگم برایش انگیزه داده تا برای تساوی حقوق زنان و رسیدن به موفقیت بیش‌تر تلاش کند.
در کنار خانم ماندگار، حیات‌الله نظری که از ولایت کابل در این برنامه اشتراک کرده، می‌گوید که بودن در کنار جوانان ولایت‌های مختلف کشور و بازدید از ساحه‌ی مصلای هرات، انگیزه وطن‌دوستی و همدیگرپذیری را در او بیش‌تر کرده است. آقای نظری تأکید دارد، برای گذر از فصل دوری‌ها باید شهروندان کشور به ولایت‌های مختلف افغانستان سفر کنند تا با دیدگاه و عنعنات هم آشنا شوند.
این شهروندان معتقدند نسل جوان که بخش بزرگ جمعیت کشور را شکل می‌دهد، می‌تواند سرآغاز فصل جدیدی از روابط نیک در افغانستان باشد.
جوانان؛ پیام‌آوران صلح اجتماعی
مقام‌های محلی هرات که میزبان این برنامه هستند، حضور جوانان کشور از ولایت‌های مختلف به پایتخت فرهنگی افغانستان را گام ارزنده جهت ایجاد اتحاد میان نسل نو این جغرافیا می‌دانند.
مونسه حسن‌زاده، معاون اجتماعی ولایت هرات به اطلاعات روز می‌گوید که قبل از دست‌یافتن به صلح سیاسی می‌بایست صلح اجتماعی در میان شهروندان کشور نهادینه شود. خانم حسن‌زاده می‌افزاید که ساکنان هرات که از اقوام و مذاهب مختلف تشکیل شده، سال‌هاست که در کنار یکدیگر با روحیه‌ی سالم و همدیگرپذیری زندگی می‌کنند.
معاون اجتماعی ولایت هرات، معتقد است برنامه‌ی وطندار صفحه‌ی جدیدی جهت تقویت روابط میان نسل نو افغانستان باز کرده و نیاز است این برنامه از حالت پروژه‌ای به شکل پروسه‌ای تبدیل شود تا به‌شکل دوامدار پیام صلح و همدیگرپذیری در میان شهروندان کشور منتقل گردد.
از همدیگر پذیری تا الگوبرداری مثبت
از منظر دیگر، مسئولان شهرداری هرات که در مراسم آغاز برنامه‌ی وطندار حضور داشتند، بازدید جوانان از ولایت‌های مختلف به‌ویژه بزرگ‌شهرهای افغانستان را فرصت مناسب برای گسترش جهان‌بینی این جوانان عنوان می‌کنند.
غلام‌حضرت مشفق شهردار هرات به اطلاعات روز می‌گوید که هرات با داشتن بیش از 800 بنای تاریخی و حضور بیش از سه میلیون شهروند در این ولایت، یکی از شهرهای راهبردی افغانستان است. او می‌افزاید جوانانی که طی سه روز از این شهر بازدید می‌کنند، می‌توانند برای توسعه‌ی شهرهای‌شان از پیشرفت‌هایی که طی سال‌های اخیر در این ولایت صورت گرفته، الگوبرداری کنند.
با این همه برخی از کنش‌گران مدنی اشتراک‌کننده در برنامه‌ب وطندار معتقدند در کنار راه‌اندازی برنامه‌هایی از این دست، سران حکومت و رهبران کشور هم باید اختلافات و زدوبندهای‌شان را کنار گذاشته و برای افغانستان باثبات تلاش کنند.
نوریه آرین از فعالان مدنی هرات می‌گوید که در برخی موارد سران حکومت، عامل دامن‌زدن به مسایل قومی در میان شهروندان کشورند. وی تأکید می‌کند که سران حکومت به‌عنوان نمایندگان مردم افغانستان نیاز است تا زمینه‌ی همدیگرپذیری را فراهم سازند.