در پی حملهی طالبان بر حوزه «سرچشمه»ی ولسوالی جلریز، ویس با شش عضو فامیلش از روستای «قلعه سبز» به ولسوالی حصه اول بهسود فراری شدند. ویس و اعضای خانوادهاش تنها توانستهاند خودشان را از ساحه بیرون بکشند و تمامی مال و امول آنان در روستا باقی مانده است. اهالی روستای «قلعه سبز» پس از آن فراری شدند که مرمیهای هاوان در نزدیکی خانههای مسکونیشان اصابت میکرد. شبیه ویس و اعضای فامیلش بیشتر ساکنان سرچشمه که شمارشان به صدها فامیل میرسند، خانههایشان را ترک کردهاند و به ولسوالی بهسود و مرکز ولایت بامیان فرار کردهاند.
جنگ در این منطقه از ساعت سه پس از ظهر دیروز (جمعه، اول سنبله) شروع شد و تا ساعت 9 شب ادامه داشت. به گفتهی ویس، طالبان تا قسمتهای وسط سرچشمه پیشروی کرده بودند، اما نیروهای مقاومت محلی جنگجویان طالب را عقب راندند. این باشندهی محل که اکنون تنهایی به سرچشمه برگشته است میگوید که فعلا درگیری متوقف شده است، اما اضافه میکند که هر لحظه ممکن است که درگیری دوباره آغاز شود.
ویس میگوید که هرسال طالبان بر پاسگاههای پولیس در نزدیکی سرچشمه حمله میکردند و از پارسال به اینسو بخشهای وسیعی از ولسوالی جلریز را در اختیار گرفتهاند: «فعلا فقط یک پوسته پولیس محلی در قسمت مرز، میان منطقهی تاجیکنشین و هزارهها باقی مانده است. بقیه پاسگاهها و حتا قرارگاه نظامی برچیده شده است.»
مقامهای محلی ولایت بامیان تأیید میکنند که شماری از بیجاشدگان این جنگ سرچشمه به این ولایت رسیدهاند. عبدالرحمن احمدی، سخنگوی والی بامیان به روزنامه اطلاعات روز گفت که هماکنون حدود 40 فامیل که از جنگ سرچشمه فرار کردهاند در مرکز بامیان جابهجا شدهاند. آقای احمدی از آمادگی اداره محلی برای اسکان و امدادرسانی به بیجاشدگان خبر داد و گفت که گروههای بررسی از طرف مقام ولایت تعیین شده است تا خانوادههای بیجاشده را شناسایی و به آنان در حد توان امدادرسانی کنند.
جنگ چگونه آغاز شد؟
منابع محلی به روزنامه اطلاعات روز میگویند که طالبان برای دراختیارگرفتن یک پاسگاه و یک قرارگاه نیروهای امنیتی در مسیر شاهراه «نمبر 2» از دو روز به اینسو از مردم ملکی و مسافران بهعنوان سپر دفاعی استفاده میکردند. افزون بر این، طالبان در منطقه «سیاه پیتو» که باشندگان آن همه از قوم هزارهاند بر خانههای مردم حمله کردند. در واکنش به این حمله، نیروهای مردمی بسیج شدند و دیروز (جمعه، اول سنبله) منطقه «تکانه» و «پل مهراب» را از وجود طالبان پاکسازی کردند.
به گفتهی میرزاعلی، یکی از باشندگان سرچشمه، نزدیک شام دیروز که نیروهای دولتی برای پرکردن این ساحات هیچ اقدامی نکردند، نیروهای مردمی عقبنشینی کردند و طالبان دوباره در این مناطق جابهجا شدند.
این باشندهی سرچشمه میگوید، پس از آنکه مرمیهای هاوان و دیگر سلاحهای ثقیله در اطراف خانههای مسکونی اصابت میکند، مردم خانههایشان را ترک و فرار میکنند.
مهدی راسخ، نمایندهی مردم میدان وردک در مجلس نمایندگان به روزنامه اطلاعات روز میگوید که شب گذشته (جمعهشب، اول سنبله) پس از حملهی طالبان به سرچشمه، با شورای امنیت در تماس شده و شورای امنیت وعدهی حملهی هوایی داده است، اما اینکه در این ساحه نیروهای امنیتی و دفاعی جابهجا کنند، هیچ اقدامی نشده است: «ما با وزارت دفاع در تماس شدیم. آنان گفتند که بالای این مسأله کار میکنند.»
به گفتهی آقای راسخ، جنگجویان طالب هماکنون در تپههای نزدیک سرچشمه جابهجا شدهاند و هرآن ممکن است حمله کنند.
آقای راسخ تایید کرد که در درگیری دیروز میان طالبان و پولیس محلی در قسمت ورودی سرچشمه، یک پولیس محلی کشته شده است.
در همین حال مقامهای امنیتی ولایت میدان وردک میگویند که فعلا اوضاع در این منطقه تحت کنترل است و نیروهای امنیتی و دفاعی از زمین هوا بر مواضع طالبان حمله میکنند. حکمتالله درانی، سخنگوی فرماندهی پولیس ولایت میدان وردک به روزنامه اطلاعات روز گفت در نتیجهی حملات هوایی که شب گذشته در این منطقه انجام شد، چهار طالب مسلح کشته شدند. او اضافه کرد که که نیروهای کمکی از میدان شهر به این ساحه اعزام شده است. سخنگوی پولیس میدان وردک افزود که شاهراه بهروی رفتوآمد باز شده است.
این در حالی است که منابع محلی از ساحه سرچشمه به روزنامه اطلاعات روز میگویند که از پارسال به اینسو، بیشتر پاسگاهها و قرارگاههای ارتش و نظم عامه در ولسوالی جلریز سقوط کرده است و خود ولسوالی هم در محاصرهی طالبان قرار دارد.
چرا جلریز ناامن است؟
ولسوالی جلریز در حدود 60 کیلومتری پایتخت موقعیت دارد. این ولسوالی پس از سقوط حاکمیت طالبان از سال 2001 به این سو ناامن است و هیچ گاه از وجود طالبان پاکسازی نشده است. شاهراه نمبر (2) میدان وردک که به بامیان و دیگر مناطق مرکزی منتهی میشود از همین ولسوالی میگذرد. از سالها به این سو طالبان در مسیر این شاهراه فعالیت گسترده و ایستهای بازرسی دارند. در سالهای گذشته دهها غیرنظامی و نظامی هزاره در این مسیر اسیر یا کشته شدهاند.
در تابستان سال 1394 طالبان بر بر پاسگاههای پولیس محلی در مسیر شاهراه «نمبر 2» میدان وردک که مسئولیت تأمین امینت مسافران را داشتند حمله کردند و حدود 40 تن از سربازان را بهشکل فجیعانهای قتل عام کردند. عکسهای که از قربانیان آن حادثه در شبکههای اجتماعی منتشر شد، نشان میداد که طالبان پس از گلولهباری به این سربازان، سر آنان را نیز بریدهاند.
اینکه چرا تا کنون برای تأمین امنیت این ولسوالی و این مسیر اقدامی نشده است، پرسش جدی است. مهدی راسخ، نمایندهی ولایت میدان وردک در مجلس نمایندگان میگوید که ناامنی مسیر شاهراه کابل بامیان، دلیل سیاسی و اقتصادی دارد.
به اعتقاد آقای راسخ، موجودیت پولیس خیالی در پاسگاههای که در این مسیر موقعیت دارد و نفوذ زورمندان در میان نیروهای امنیتی زمینهی فساد را فراهم کرده است. افزون بر این به گفته آقای راسخ، جمعآوری عشر از سوی طالبان از موترهای که در این مسیر رفتوآمد دارند از دیگر عواملی است که این شاهراه را ناامن کرده است. آقای راسخ میگوید که طالبان که بیشترشان مردم محل هستند روزانه حدود 300 هزار افغانی از این شاهراه عاید دارند.
از سویی دیگر آقای راسخ به عامل سیاسی ناامنی این شاهراه اشاره میکند و میافزاید که از این شاهراه همواره بهعنوان اهرم فشار روانی علیه مردم هزاره استفاده شده است: «به این معنی که اگر شما در مواردی تن به خواستههای آنان ندهید و مصلحتهای که آنان در نظر دارند را رعایت نکیند، از این مسیر بهعنوان اهرم فشار استفاده میکنند. به همین خاطر این ساحه را عمدا در اختیار تروریستان گذاشتهاند.»
به گفتهی آقای راسخ پس از سقوط حاکمیت طالبان تا کنون حدود 110 نفر از مردم ملکی و نیروهای مربوط به قوم هزاره که بخشهایی از این مسیر را تأمین امنیت میکردند، کشته شدهاند.
به گفتهی آقای راسخ، ولسوالی جلریز همیناکنون در محاصرهی طالبان است.
وزارت ملی دفاع ملی اما میگوید که در ولایت میدان وردک نیروی کافی وجود دارد و خطر اینکه ولسوالیای سقوط کند، وجود ندارد. فواد امان، معاون سخنگوی وزارت دفاع به روزنامه اطلاعات روز گفت که نیروهای کمکی از میدان شهر به جلریز رسیدهاند و فعلا اوضاع تحت کنترل است: «رهبری وزارت دفاع صبح امروز روی وضعیت امنیتی جلریز صحبت کرد.»
مهدی راسخ میگوید که مردم ساحات مرکزی و نمایدگان این مردم در مجلس بارها تأکید کردهاند که درهی میدان از وجود طالبان تصفیه شود، اما مقامهای ارشد امنیتی و دفاعی کشور گفتهاند که این کار به این زودیها ممکن نیست.