عیسا قلندر
در چند روز گذشته، تعدادی از سفیرهای کشورها به کمیسیون انتخابات ما قدم رنجه فرموده و از نزدیک چیز کرده است. ما اکنون دو چیز را از این دیدارها، چیز می‌کنیم.
چیز اول «رنجه‌کردن قدم» این سفیرها است. در مورد قدم رنجه‌کردن چند دیدگاه وجود دارد. سیکام پاندریش، محقق و دانشمند هندی که چند سال پیش مکتب «بفرماییدگرایان» را بنا نهاده است میگوید: «دیدار سفیرهای کشورها از کمیسیون انتخابات افغانستان یک امر عادی است. شاید عده‌ای آن را مداخله در کار کمیسیون انتخابات تعبیر کنند، اما حقیقت امر این است که کمیسیون انتخابات افغانستان در قاعده‌ی «بفرمایید قربان» از آن‌ها پذیرایی کرده است. بنابراین هیچ مشکلی در رفتن سفیرها دیده نمی‌شود. اگر مشکلی در این زمینه وجود هم داشته باشد، مربوط به چیزی‌ست که آن‌ها در کمیسیون چیز کرده است.»
ولی‌الله نوامبر، یکی از شاگردان مکتب شکاکیون میگوید: «قدم رنجه‌کردن این عالی‌جنابان برای رضای خدا نیست. آن‌ها رفته‌اند از نزدیک ببینند کدام دو کاندیدا آرای بیش‌تر دارند و اختلاف‌شان در چه حد است تا بتوانند روی همان کاندیداها سرمایه‌گذاری کنند. این سرمایه‌گذاری‌ها برای آینده است. شاید تعدادی از این سفیرها، هردو کاندیدای پیشتاز را به نپذیرفتن نتیجه تشویق کنند و از همین حالا برای گدودی به آن‌ها کمک کنند. همه می‌دانیم که از یک‌طرف کاندیداها و جامعه آماده‌ی گدودی به بهترین شکل‌اش است، از طرف دیگر کشورهای زیادی هم وجود دارد که بسیار سخاوت‌مندانه برای گدودی در افغانستان کمک می‌کنند.»
اما رییس کمیسیون مستقل انتخابات گفته است که «ایتو کدام گپی نیست، دروازه کمیسیون برای این به‌روی سفیرصاحبا باز است که بیایند از نزدیک ببینند که کمیسیون تلاش صادقانه کرده، چون ما هر کاری بکنیم افغان‌های خودما به صداقت ما باور نمی‌کنند، حق هم دارند. اما دوستان و نهادهای همکار افغانستان هم اگر به صداقت ما باور کنند، برای ما یک دست‌آورد کلان خواهد بود.»
در مورد این‌که سفیرها در کمیسیون «چیز کرده یا چیز نکرده» هنوز اطلاعات دقیق در دست نیست. با آن هم برخی منابع گفته‌اند که عده‌ای از سفیرها براساس سفارش خاصی به این کمیسیون رفته. بریالی آقتاش میگوید «یکی از سفیرهای بسیار قدرت‌مند براساس خواهش یکی از کاندیداهای متقلب به کمیسیون انتخابات ما رفته و به کمیشنران این کمیسیون بسیار دوستانه هشدار داده که فکرتان طرف فلانی کاندیدا باشد، در غیر آن از خود و عمه‌ی‌تان گلایه کنید.»
در همین حال ولی‌گل مرستیال ضمن این‌که سخنان آقای آقتاش را کذب محض خوانده میگوید «گپ جای دیگر است. نزدیک به یک میلیارد دالر در انتخابات مصرف شده. حاصل آن چیزی در حدود سه میلیون رای است که گفته می‌شود حدود یک میلیون آن رای‌ها تقلبی است. سفیرها به این خاطر می‌روند که این ریشخندی را از نزدیک چیز کنند. چرا که انتخابات ما همین حالا کنایه‌ی محافل سیاسی منطقه و جهان شده است.»
یکی از کمیشنران که نخواسته نامش فاش شود گفته است: «سفیرها هیچ چیزی خاصی در دیدارشان نکرده. این شایعه که خدای نخواسته سفیرها ممکن در دیدارشان کدام چیز کرده باشد، کاملا بی‌اساس است. آن‌ها آمدند از کمیسیون، از تجهیزات، از کارمندان و از حجم کار دیدن کردند. تعدادشان از روی راستی، تعداد دیگرشان هم از روی غلطی ما را تشویق کردند و از کار ما ستایش به عمل آوردند. سپس رفتند. این نه مداخله در کار کمیسیون است و نه مخارجه در نتیجه انتخابات. من می‌گویم بهتر است نگران این سفیرها نباشید، آنانی‌که دوست دارند نگران باشند، بهتر است نگران دادگاه عالی یا همان ستره محکمه باشند. چون یک دفعه دیدیم که این دادگاه حکم شمارش آرای بیومتریک‌نشده را صادر کرد، آن‌وقت چسبیدن به جان کمیسیون یا سفیرهای کشورها نه‌تنها فایده‌ای ندارد که ضرر هم دارد. همه می‌دانیم که بالای دادگاه عالی چندان اعتبار نیست. حالا ما با توجه به سابقه‌ی این دادگاه گفتیم، صلاح ملک خویش، خسروان دانند.»
گفته می‌شود یکی از خبرنگاران از سفیر ایران در کابل حین بازدیدش از کمیسیون انتخابات پرسیده که چه باعث شده به کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان بروید؟ این سفیر در جواب گفته: «ما رفتیم تا به امریکا نشون بدهیم که اگر شما می‌تونید به کُمیسیون انتخابات افغانستان بروید، ما هم می‌تونیم. ما الآن نمی‌دونیم چه به چیه یا امریکایی‌ها چه گفته و چه شنفته، اصلا اهمیتی هم نداره، همین‌که بتونیم به لحاظ فُرمالیته هم که شده به امریکا نشون بدهیم، برای هفت جد مان کافیست.»