روز جمعه مسکو میزبان دومین نشست چهارجانبه در مورد صلح افغانستان بود. در این نشست زلمی خلیلزاد از امریکا، دنگ ژیان از چین، ضمیر کابلوف از روسیه و محمد اعجاز از پاکستان نمایندگی میکردند. نقش هر چهار کشور در براقراری صلح افغانستان کلیدی و تعیینکننده است. از اینرو این نشست مثبت و امیدوارکننده است. توافق نظر میان این چهار جانب در این نشست برای از سرگیری مذاکرات صلح مهم است. به این دلیل که امریکا بهعنوان یک طرف منازعهی افغانستان مطرح است؛ روسیه همواره با طالبان ارتباط داشته و یک قدرت منطقهای است؛ چین بهعنوان یک قدرت منطقهای علاقهمند به سهمگیری بیشتر در مناسبات افغانستان بوده و در این اواخر بیشتر فعال شده و نفوذ چین بر پاکستان بهعنوان حامی طالبان بااهمیت است و سرانجام کلید صلح افغانستان در پاکستان است. در اعلامیهی پایانی این نشست تمام طرفها توافق کرده که افغانستان راه حل نظامی ندارد و باید به مشکل افغانستان از طریق گفتوگوهای سیاسی نقطه پایان گذاشته شود. مهمتر از همه، در این نشست روی یک موضوع اساسی دیدگاه مشترک وجود دارد: اینکه شرکتکنندگان از تمامی طرفهای جنگ در افغانستان خواسته تا فورا سطح خشونتها را کاهش دهند و اجازه دهند که زمینهی مذاکرات جدی صلح فراهم شود. هر چهار جانب گفتهاند که انتظار دارند تا در جریان مذاکرات بینالافغانی آتشبس برقرار شود.
در نشست چهارجانبه مسکو دو نکتهی روشن و امیدوارکننده وجود دارد:
یک: نکتهی اول حضور پاکستان در این نشست است. زیرا نقش پاکستان در تسهیل مذاکرات و آوردن طالبان به پای میز گفتوگو بیش از هر کشور دیگری برجسته است. پاکستان بنیانگذار گروه طالبان است. در حال حاضر طالبان به کمک پاکستان به حیات سیاسی و نظامی خود ادامه میدهند. به عبارت دیگر، هر گونه توافق باید از اسلامآباد عبور کند. در غیر این صورت هرگونه تلاش برای صلح محکوم به شکست و ناپایداری است. زیرا دخالت پاکستان در امور افغانستان، بهویژه حمایت پاکستان از طالبان برای مردم افغانستان روشن است. ترس اصلی مردم این است که مذاکرات با طالبان، این گروه را تشجیع خواهند کرد تا دموکراسی شکننده افغانستان را نابود کنند و قدرت را درست در زمانی بهدست بگیرند که امنیت کشور بهدلیل خروج نیروهای خارجی آسیبپذیر است و پاکستان هم بهدنبال چنین چیزی است. از اینرو انتظار مردم افغانستان از حضور پاکستان در نشست چهارجانبه این است که این امر باعث شود پاکستان با صداقت بیشتر و با تعهدات بینالمللی به روند صلح افغانستان کمک کند. و این منطق پاکستان باید تغییر کند که این کشور فکر میکند یک افغانستان بیثبات برای پاکستان بهتر از یک افغانستان باثبات است.
دو: برقراری آتشبس در جریان مذاکرات همان نکتهی کلیدی است که در دور پیش تمام تلاشهای صلح را به بنبست کشاند. در نشست مسکو شرکتکنندگان از تمامی طرفهای جنگ در افغانستان خواستند تا فورا سطح خشونتها را کاهش دهند و اجازه دهند زمینهی مذاکرات جدی صلح فراهم شود. هر چهار جانب گفتهاند که انتظار دارند تا در جریان مذاکرات بینالافغانی آتشبس برقرار شود. اولین پیششرط یک توافق اصولی و خوب، کاهش خشونت و برقراری آتشبس است. با ادامهی خشونت در میدان جنگ امکان آمدن صلح وجود ندارد. افکار عمومی در افغانستان به این نتیجه رسیده که طالبان قصد صلح را ندارد و تنها در تلاش بیرونکردن امریکا از افغانستان است. در دور پیش مذاکرات امریکا با طالبان، این گروه حتا حاضر نشد دست از جنگ بردارد، اما در بدل برای این گروه امتیازهای بزرگی داده شد. تا جایی که انتخابات افغانستان بهشدت در سایهی صلح آسیب دید.
مردم افغانستان از نشست چهارجانبه استقبال میکنند و امیدوارند که این به معنی از سرگیری مذاکرات صلح باشد؛ اما مثل دور پیش مذاکرات واشنگتن با طالبان نباید در دام یک روند عجولانه و شتابزده که باعث شود طالبان قدرتمند و ایالات متحده و حکومت افغانستان ضعیف بهنظر رسند. دو نطقهی روشن که در این مذاکرات وجود دارد باید مبنای گفتوگوهای آینده و مذاکرات احتمالی را بسازد؛ از یکطرف نقش سازندهی پاکستان در روند صلح افغانستان و از جانب دیگر خاموشی تفنگها.