کمیسیون انتخابات برای اعلام نتایج ابتدایی تاریخ تازهای اعلام کرد. تا بیشتر از دو هفتهی دیگر (23 عقرب) قرار است نتایج ابتدایی انتخابات اعلام شود. بهنظر میرسد کمیسیون انتخابات سردرگم است. قبلا برخی از اعضای کمیسیون اعلام کرده بودند که اگر اعلام نتیجهی انتحابات به تأخیر بیفتد، این تأخیر کمتر از یک هفته خواهد بود، اما اکنون این تأخیر بیش از سه هفته شده است. معلوم نیست آیا کمیسیون میتواند در 23 عقرب نتایج ابتدایی را اعلام کند یا دوباره سناریوی تأخیر اعلام نتایج تکرار خواهد شد. دلیل این همه تأخیر که کمیسیون انتخابات میآورد، منطقی نیست. مشکلات تخنیکی باید پیش از پیش در نظر گرفته میشد. در این صورت سرنوشت نتایج نهایی انتخابات چه خواهد شد. کمیسیون قرار بود در 16 عقرب نتایج نهایی را اعلام کند، اما تا این زمان حتا نتوانست نتایج ابتدایی را اعلام کند. این وضعیت برای مردم پرسشبرانگیز و نگرانکننده است؛ بنابراین، دستکم کمیسیون باید برای مردم افغانستان پاسخ روشن بدهد.
نهادهای ناظر نگران است که اعلام نتایج ابتدایی ممکن است بیش از حد جنجالی شود. درست است که نباید شفافیت را قربانی سرعت کرد؛ اما تأخیر هم نباید به اندازهای باشد که تمام برنامههای کمیسیون را به چالش بکشد. برخی از نهادهای ناظر بر انتخابات میگویند که کمیسیون «سردرگم» است و نمیداند که چه کار کند. نگرانی اصلی این نهادها این است که با توجه به پیشرفت کارها در کمیسیون انتخابات، ممکن است اعلام نتیجهی ابتدایی و نهایی مانند انتخابات پارلمانی ماهها طول بکشد. اگر سرنوشت نتایج انتخابات ریاستجمهوری به سرنوشت انتخابات پارلمانی روبهرو شود، متأسفانه جای نگرانی جدی دارد. نشانهها، نشان میدهد سرنوشت نتایج انتخابات به این زودیها روشن نمیشود. با تأخیر بسیار اطلاعات از دستگاههای بیومتریک به سرور مرکزی منتقل شد. تا کنون بررسی تصفیهی آرا در سرور مرکزی جریان دارد. معلوم نیست که این کار چقدر زمانبر خواهد بود. پس از آن نوبت به مقایسهی آرای بیومتریکشده با اوراق رایدهی میرسد. در این میان باید به سرنوشت هزاران شکایت هم رسیدگی شود. با وجود هزاران شکایت در مورد انتخابات، تفاوت آمار آرای بیومتریکَشده و بیومتریکنشده، احتمال دارد که هزاران محل به بازشماری و تفتیش برود. بدون شک چنین فرایندی زمانبر است. مولانا محمد عبدالله، عضو کمیسیون مستقل انتخابات کشور بهتازگی اعلام کرده که براساس تعدیل قانون انتخابات و لوایح و طرزالعملهای نافذشده، دستکم ۷۷۰ هزار تا ۹۰۰ هزار رأی «بیاعتبار» شناخته میشود. بنابراین، کمیسیون باید تمام این مراحل را با زمانبندی مشخص به پیش ببرد. در غیر آن صورت کارها با سردرگمی به جایی نمیرسد.
هر روز که میگذرد، مشکلات تازهای سر راه کار کمیسیون سبز میشود؛ مشکلاتی چون شکستهشدن قفل دروازهی بیرونی ساختمانی که در آن سرور مرکزی نگهداری میشود، شک و تردیدهای زیادی برانگیخت. کار کمیسیون برای دو روز متوقف ماند. اکنون نیز شک و تردیدهای سیاسی بهشدت روی نتایج انتخابات سایه افکنده است. نامزدان پیشتاز هر روز ادعای پیروزی میکنند. هر روز خط و نشان تازه میکشند. در تازهترین مورد عبدالله عبدالله گفته است قربانی بسیار داده، اما این بار ۲۰۱۴ تکرار نمیشود. تیم رییسجمهور غنی نیز بارها اعلام کرده که برندهی انتخابات است. از یک طرف کندی و سردرگمی کمیسیون شک و تردیدهای سیاسی را بیشتر میکند و از سوی دیگر زمینهی مداخله و حتا تقلب را بیشتر میسازد. پیامد نقض پشتِ سر هم تقویم انتخاباتی تنها افزایش شک و تردیدهای سیاسی نیست، یک احتمال دیگر نیز متصور است: اگر انتخابات در دور اول برندهای نداشت، با این همه زمانکشی، فرصت برای برگزاری دور دوم انتخابات نمیماند. کمیسیون فوری نمیتواند دور دوم را برگزار کند. برگزاری دور دوم برمیخورد به زمستان که در بسیاری از مناطق کشور بهدلیل سردی هوا و راههای دشوارگذر امکان برگزاری انتخابات وجود ندارد. بهرغم پرسشبرانگیزبودن مشروعیت ادامهی کار حکومت، حکومت وحدت ملی شش ساله خواهد شد. بعید است که فضای سیاسی افغانستان چنین وضعیت را برتابد. از اینرو، سهلنگاری و سردرگمی در کارها پیامدهای چندگانه و پرچالشی به همراه دارد.