ابوبکر بغدادی، رهبر دولت اسلامی (داعش) چهار روز پیش (شنبه، ۴ عقرب) در نتیجه‌ی حملات نیروهای امریکایی در سوریه کشته شد. همزمان با اعلام کشته‌شدن او، دولت افغانستان از این رویداد استقبال کرده، آن را در کاهش حملات تروریستی و تأمین امنیت افغانستان مهم خوانده است.
در اعلامیه‌ای که از سوی ارگ ریاست‌جمهوری در واکنش به کشته‌شدن رهبر گروه داعش به نشر رسید، آمده است که کشته‌شدن رهبران گروه‌های تروریستی از جمله ابوبکر بغدادی در امنیت افغانستان، منطقه و جهان موثر است. با این حال اما، شماری از کارشناسان نظامی می‌گویند که کشته‌شدن ابوبکر بغدادی تأثیر «چندانی» روی وضعیت امنیتی افغانستان نمی‌گذارد.
خبر کشته‌شدن ابوبکر بغدادی روز یک‌شنبه از سوی دونالد ترمپ، رییس‌جمهوری امریکا همگانی شد. آقای ترمپ در سخنانی در کاخ سفید گفت که رهبر گروه داعش در روستای «باریشا» در ولایت ادلب سوریه کشته شده است. او تأکیده کرده بود که عملیات برای کشتن ابوبکر بغدای از دو هفته‌ی پیش از این واقعه، توسط نیروهای امریکایی راه‌اندازی شده بوده است.
پیامد مرگ بغدادی برای افغانستان چیست؟
رییس‌جمهوری امریکا که در مورد کشته‌شدن ابوبکر بغدادی در کاخ سفید جزئیات می‌داد، او را به‌عنوان خطرناک‌ترین رهبر تروریستی جهان خوانده و گفته که نیروهای امریکایی با کشتن او، عدالت را تطبیق کرده است. آقای ترمپ تأکید کرده است که «جهان بدون بغدادی جای امن‌تری خواهد بود».
به دنبال این گفته‌های رییس‌جمهور ترمپ، ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان نیز کشته‌شدن بغدادی را بزرگ‌ترین ضربه به این گروه خوانده است. در اعلامیه‌ای ریاست‌جمهوری تأکید شده است: «دولت جمهوری اسلامی افغانستان بدین باور است که یگانه راه بیرون‌رفت از چالش تروریزم در کنار همکاری مشترک تمام کشورهای جهان در راستای مبارزه با پدیده‌ی شوم تروریزم، اقدامات سریع و به‌موقع این‌چنینی میباشد.»
پس از آن عبدالله عبدالله، رییس اجرایی کشور نیز روز دوشنبه (۶ عقرب) در نشست شورای وزیران گفت که ابوبکر بغدادی عامل کشتار هزاران انسان و ویرانی‌ها و ناآرامی‌های عراق، سوریه و بخش‌هایی از کشورهای اسلامی در منطقه به‌شمول افغانستان بوده است. آقای عبدالله افزود که کشته‌شدن رهبر داعش گامی در راستای برقراری صلح و ثبات در منطقه و افغانستان میباشد.
با این حال اما، شماری از کارشناسان نظامی می‌گویند که کشته‌شدن ابوبکر بغدادی تأثیری در میدان نبرد در افغانستان ندارد.
اسدالله ندیم، کارشناس امور نظامی و امنیتی می‌افزاید که رهبری این گروه در سوریه و عراق سال‌ها است که به‌صورت مستقیم جنگ این گروه در افغانستان را رهبری نمی‌کند: «رهبریت داعش، جنگ‌جویان این گروه در افغانستان را هم‌اکنون نه تأمین مالی می‌کند و نه هم بر نحوه‌ی جنگ‌شان در افغانستان کنترل دارد.»
آقای ندیم تأکید می‌کند که در افغانستان تعداد اندک جنگ‌جویان این گروه، آن هم در مناطق دوردست می‌جنگند. به گفته‌ی او، این جنگ‌جویان مصارف مالی‌شان را از منابع مالی‌شان در افغانستان، از جمله قاچاق در ننگرهار تأمین می‌کند.
اگرچند این گروه به گفته‌ی مسئولان ارتش کشور در جریان دو سال اخیر با تشدید حملات نیروهای خارجی و افغان سرکوب و ضعیف شده است، اما هرازگاهی حملات مرگباری را انجام می‌دهد. با این حال این گروه مسئولیت خونبارترین رویدادها را در کشور به عهده گرفته است.
اسدالله ندیم میگوید که گروه داعش در افغانستان توان انجام حملاتی که به این گروه نسبت داده می‌شود، ندارد: «این گروه به دلیل نبود یک ساختار منظم و نداشتن منابع کافی مالی، توان حملات بزرگ در کشور، به‌خصوص در بزگ‌شهرهای کشور را ندارد، اما ما می‌بنیم که این گروه مرگبارترین حملات را بر عهده می‌گیرد. این موضوع بدین معناست که داعش یک پروژه‌ی سیاسی است.» به گفته‌ی آقای ندیم، هنوز شخص و یا نهادی در افغانستان درستی و نادرستی مسئولیت‌گرفتن این حملات توسط داعش را راستی‌آزمایی نکرده است.
با این حال جاوید کوهستانی، کارشناس امور نظامی و امنیتی میگوید که کشته‌شدن ابوبکر بغدادی تأثیری منفی بر گروه داعش و از جمله شاخه‌ی خراسان این گروه می‌گذارد. او اما تأکید می‌کند که به‌دلیل فعالیت اندک جنگی داعش در افغانستان، این تأثیر «چندان» محسوس نیست.
از سویی هم، آقای کوهستانی تأکید می‌کند که داعش در صورتی که تشکیلات ساختاری‌اش را در عراق و سوریه از دست بدهد، اعضای این گروه ممکن به‌خاطر یافتن پشتیبان ایدئولوژیک خود به طالبان بپیوندد. این کارشناس امور نظامی و امنیتی تأکید می‌کند: «اکنون فرصت خوبی برای برگشتاندن افراد داعش به زندگی عادی‌شان میباشد که دولت افغانستان باید اقدامات لازمی در این مورد روی‌دست گیرد، در غیر آن، این گروه ممکن به طالبان بپیوندد.»
اما حمد الله محب، مشاور امنیت ملی کشور میگوید برخی از رهبران طالب در افغانستان به داعش پیوسته است: «شماری فرماندهان عمده طالبان به گروه موسوم به دولت اسلامی پیوسته‌اند.»
در همین حال، فواد امان، معاون سخن‌گوی وزارت دفاع ملی میگوید که داعش در افغانستان از هم پاشیده و اکنون این گروه انجام فعالیت تهاجمی را ندارد. او می‌افزاید که جنگ‌جویان این گروه در افغانستان هم‌اکنون به صورت «محدود و مخفی» فعالیت دارند.
این گروه از آغاز فعالیتش در افغانستان به‌عنوان یکی از تهدیدهای جدی شمرده می‌شد. نیروهای خارجی یک سال پس از اعلام موجودیت این گروه، مواضع این گروه را مورد بمباردمان هوایی قرار دادند. پس از آن دولت افغانستان نیز در ماه می ۲۰۱۶ با اعلام تصویب «استراتیژی مبارزه با داعش» گفت که جنگ‌جویان داعش را هدف می‌گیرد. در ماه جولای ۲۰۱۶ نیز نیروهای ارتش عملیاتی برای سرکوب این گروه را زیر نام «قهر سیلاب» در ولسوالی کوت ننگرهار آغاز کرد.
دو سال پس از راه‌اندازی عملیات علیه گروه داعش، محمداشرف غنی، رییس‌جمهوری کشور در ماه فبروری سال ۲۰۱۸ شکست این گروه را در یک نشست با بزرگان اقوام شینوار و مومند در ولسوالی غنی‌خیل ننگرهار اعلام کرد.
آقای غنی در این نشست شکست این گروه را برای مردم افغانستان تبریک گفته، افزوده بود که «روزهای سیاهی را که مردم فکر نمی‌کردند از آن رهایی یابند، امروز به برکت قربانی‌های نیروهای امنیتی و مردم ننگرهار از آن رهایی یافته‌اند.»
با این حال اما، وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) حدود سه‌ونیم ماه پیش (۲۴ سرطان) در گزارشی به کنگره‌ی این کشور گفته بود که شاخه خراسان گروه داعش در شش ماه گذشته (دسامبر ۲۰۱۸ تا آخر ماه می ۲۰۱۹) در افغانستان مناطق بیش‌تری را تحت کنترل درآورده است. قبل‌تر از آن، یک جنرال نیروی دریایی امریکا نیز گفته بود که حضور داعش در افغانستان یک چالش جدی در برابر امریکا است.
ینس استولتنبرگ، دبیر کل سازمان اتلانتیک شمالی (ناتو) پنج روز پیش (۲ عقرب) در حاشیه‌ی نشست وزیران ناتو در بلجیم نیز گفته بود که جنگ‌جویان داعش در افغانستان حضور دارد و به جنگ‌های خود ادامه می‌دهد. او تأکید کرده بود که ناتو نمی‌گذارد داعش فعالیتش را در افغانستان گستردش دهد.