تایم ـ کیمبرلی دوزیر
مترجم: جلیل پژواک
در 28 نوامبر دونالد ترمپ در سفر چند ساعته‌اش به افغانستان سه حرف مهم گفت. ترمپ گفت که در روزهای آینده طالبان حملات خود را متوقف می‌کنند و مذاکرات صلح که قبلا متوقف شده بود، پی گرفته می‌شود. او به مقامات افغان گفته که ایالات متحده تعدادی از نیروهایش را به‌طور نامحدود در این کشور نگه خواهد داشت. ترمپ پس از 13 ساعت پرواز از «مریلند» به افغانستان برای اشتراک در مراسم شکرگذاری با سربازان امریکایی، در یک کنفرانس مطبوعاتی در پایگاه بگرام در شمال شهر کابل درباره‌ی طالبان گفت: «آن‌ها نمی‌خواستند آتش‌بس کنند، اما حالا می‌خواهند که آتش‌بس برقرار شود.»
ولی متأسفانه طالبان این‌گونه نمی‌بینند. طالبان اظهارات ترمپ را پیش‌درآمدی برای معامله در مورد جنگی می‌دانند که نزدیک به دو دهه می‌شود از جانب این گروه علیه دولت افغانستان و نیروهای خارجی جریان دارد. طالبان قبل از این‌که در مورد خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان به توافق نرسند، سلاح خود را بر زمین نمی‌گذارند. ماندن نیروهای امریکایی در این کشور به احتمال زیاد مانع هرگونه مذاکره خواهد شد. سهیل شاهین، سخن‌گوی طالبان به تایم گفت: «آتش‌بس فقط پس از امضای توافق‌نامه صلح آغاز می‌شود.»
شاهین افزود که هرگونه سازش باید از طرف ترمپ صورت بگیرد، زیرا او بود که نشست برنامه‌ریزی‌شده برای صلح در «کمپ دیوید» را از طریق تویتر در 7 سپتامبر لغو کرد. شاهین می‌گوید: «از نظر ما توپ در میدان ایالات متحده است. آن‌ها مذاکرات را متوقف کردند. حالا اگر خواهان راه‌حل مسالمت‌آمیز هستند، بر آن‌هاست که به میز [مذاکره] حاضر شوند.»
با این حساب دشوار است که بگوییم مخاطب سخنان و پیام‌های جدید ترمپ در بگرام چه کسی بوده است. سخنان و پیام‌های ترمپ در بگرام با وعده‌ی وی در سخنرانی سال 2019 «وضعیت کشور» [یا سخنرانی سالانه رییس جمهور ایالات متحده – مترجم] مبنی بر پایان‌دادن به دخالت ایالات متحده در «جنگ‌های بی‌پایان» چندان سازگاری ندارد. مطمئنا دستیاران ترمپ به وی گفته‌اند که هرچند او نیمی از آنچه را که طالبان می‌خواهند به این گروه داده است -یعنی بیانیه علنی از جانب رییسجمهور امریکا مبنی بر جدیت وی به از سرگیری مذاکرات- اما مذاکرات بعید است که تحت شرایط ترمپ پیش برود. این امر امیدواری به توافق صلح را درست به نقطه‌ی صفر و زمانی برمی‌گرداند که ترمپ به ریاست‌جمهوری رسید. تأخیر در آغاز مذاکرات معنادار بین طرفین جنگ افغانستان، با جان‌هایی که این جنگ می‌گیرد، اندازه‌گیری می‌شود؛ به گفته‌ی سازمان ملل متحد، تنها در 9 ماه اول سال 2019 حدود هشت‌هزار و 200 مورد تلفات غیرنظامی در افغانستان به ثبت رسیده است.
جمع‌کردن این خرابی حالا بر عهده‌ی زلمی خلیل‌زاد، نماینده ایالات متحده برای مصالحه افغانستان است. خلیل‌زاد که در چهارم دسامبر در کابل بود، باید تلاش کند تا با طالبان در مورد کاهش حملات آن‌ها به نیروهای امریکایی و افغان، بدون این‌که آن را آتش‌بس بخوانند، صحبت کند و در عین‌حال ترمپ و حکومت افغانستان را متقاعد کند که او به آتش‌بس صوری دست یافته است.
مقامات فعلی و سابق افغانستان که از محتوای گفت‌وگوی ترمپ و غنی در جریان سفر ترمپ به افغانستان آگاهی یافته، گفته‌اند که ترمپ به حکومت افغانستان وعده داده است که در مذاکرات آینده نقش بیش‌تری خواهد داشت. این امر کار خلیل‌زاد را پیچیده خواهد کرد. طالبان دیری‌ست ایده‌ی حضور حکومت افغانستان در میز گفت‌وگوی این گروه با ایالات متحده را رد می‌کنند. همچنین مقامات فعلی و سابق افغانستان گفته‌اند که ترمپ به حکومت افغانستان گفته است که او حضور نیروهای امریکایی در این کشور را حفظ می‌کند؛ این بازتاب اظهارات ترمپ در اوایل سال جاری است. ترمپ در ماه آگست به «رادیو فاکس نیوز» گفته بود که «ما در آن‌جا همچنان حضور خواهیم داشت. ما حضور فعلی خود را کاهش می‌دهیم اما قرار است همیشه حضور داشته باشیم.»
این دو نکته پیش‌نویس توافق‌نامه‌ی قبلی بین ایالات متحده و طالبان را برهم می‌زند. مذاکره بر سر این توافق ابتدایی نزدیک به یک سال طول کشید. شاهین در ماه اکتبر به تایم گفته بود که این توافق‌نامه خروج کامل نیروهای امریکایی و همچنین پایان عملیات‌های ویژه و خروج کامل مأموران استخباراتی را در بر می‌گیرد؛ طالبان به شرط خروج کامل نیروهای امریکایی، هدف‌قراردادن نیروهای امریکایی را متوقف می‌کنند، اما جنگ علیه نیروهای افغان را ادامه می‌دهند و در همان‌حال، نمایندگان این گروه با رهبران افغان به‌طور جداگانه برای یافتن راه‌حل در مذاکرات بعدی در «اسلو»، مذاکراه خواهند کرد.
ترمپ در ماه سپتامبر به‌طور ناگهانی در تویتی توفانی درست پس از لغو نشست پنهانی کمپ دیوید، به این توافق‌نامه پشت پا زد. برنامه این بود که ترمپ در نشست کمپ دیوید، به سبک پیمان‌های 1978 توافقی را بین نمایندگان طالبان و رییسجمهور غنی، که دعوت به کمپ دیوید را پذیرفته بود، سامان دهد. ترمپ حمله‌ی طالبان در کابل را که منجر به کشته‌شدن 12 نفر از جمله یک سرباز امریکایی شد، مقصر فروپاشی مذاکرات دانست اما شاهین می‌گوید که این طالبان بودند که در نبود توافق و آتش‌بس، از رفتن به واشنگتن امتناع ورزیدند.
نکته‌ای که پس از سفر ترمپ به افغانستان پدیدار شد، این است که ظاهرا موضع ترمپ در برابر طالبان سخت‌تر شده است. دلیل این امر شاید انتقاد جنرال‌های بازنشسته و قانون‌گذارانی مانند سناتور «لیندسی گراهام» باشد. گراهام به تایم گفت: «نمی‌دانم چرا اصلا مذاکرات را با طالبان از سر بگیریم، مگر این‌که آن‌ها از خشونت دست بکشند.»
نمایندگان طالبان در دوحه همواره تأکید کرده‌اند که بدون توافق، آتش‌بسی در کار نخواهد بود و هیچ توافقی بدون خروج کامل صورت نخواهد گرفت. با این‌حال، نیروهای طالبان نیز از جنگ خسته شده‌اند، بی‌حوصله به‌نظر می‌رسند و از فروپاشی مذاکرات در ماه سپتامبر، ناامیده شده بودند.
روز پنج‌شنبه یک مقام ارشد دولت ترمپ به تایم گفت که مذاکره‌کنندگان ایالات متحده به‌دنبال «کاهش خشونت» طالبان علیه نیروهای امریکایی و افغان هستند. او گفت که این تلاش فراتر از آنچه که طالبان قبل از توقف مذاکرات با آن موافقت کرده بودند، میباشد. او با توجه به حساسیت مذاکرات، به شرط پنهان‌ماندن هویتش گفت: «بحث کاهش خشونت قطعا گسترده‌تر شده است و اکنون شامل افغان‌ها نیز می‌شود.»
او همچنین ادعاهای مقامات افغان را مبنی بر این‌که ترمپ می‌خواهد حکومت افغانستان نقش بیش‌تری در روند صلح داشته باشد، تأیید کرد، اما در مورد وعده‌ی ترمپ به حفظ تعدادی از سربازان امریکایی در افغانستان، اظهار نظر نکرد. او گفت: «ما پیوسته تعداد نیروهای خود را ارزیابی می‌کنیم. رییسجمهور ترمپ به‌وضوح نشان داده است که می‌خواهد تعداد نیروها را کاهش دهد… اما او کاری انجام نمی‌دهد که مردم امریکا یا خاک امریکا را به خطر اندازد.» او در پاسخ به این‌که آیا طالبان حضور تعداد اندکی از نیروهای امریکایی در خاک افغانستان را خواهند پذیرفت یا خیر، گفت: «ما فکر می‌کنیم که طالبان نیز خواهان توافق صلح هستند.»
بیش‌تر افغان‌ها نیز خواهان همین هستند. «کیت کلارک»، رییس «شبکه تحلیل‌گران افغانستان» در کابل می‌گوید: «یکی از سرخوردگی‌های واقعی در سال گذشته این بود که مذاکرات جریان داشت، اما بسیاری از افغان‌ها در مناطق روستایی حس کردند که جنگ شدت یافته است.» کلارک می‌گوید که این حس ناشی از حملات «طالبان، دولت افغانستان، نیروهای امریکایی… حملات هوایی و حملات شبانه است [و] کسی هم برای هیچ‌یک از این‌ها پاسخ‌گو نیست.»