رسانههای امریکایی گزارش دادهاند که طالبان با آتشبس کوتاهمدت موافقت کردهاند. هرچند هنوز جزئیات بیشتر این آتشبس روشن نیست و این خبر بهصورت رسمی از سوی طالبان تأیید یا رد نشده، اما واضح است که بدون آتشبس توافق واشنگتن با طالبان ممکن نیست. در نهایت اگر طالبان قصد صلح را دارند، ناگزیر باید دست از جنگ بردارد. زیرا در غیاب آتشبس یا کاهش خشونت صحبت از صلح معنایی ندارد. برای اینکه به صلح برسیم اولین گام باید آتشبس باشد. در بیش از یک سال گذشته که گفتوگوهای صلح امریکا با طالبان در جریان بوده، دستکم دوبار توافق قریبالوقوع بهدلیل خشونتها متوقف شده است. دلیل آن هم این بوده که طالبان بهجای کمک و همکاری برای اعتمادسازی طرفهای درگیر منازعه همواره بر جنگ که از نظر این گروه جهاد است، متمرکز بوده است.
در روزهای اخیر دوباره شدت جنگ در افغانستان بیشتر شده است. در تازهترین مورد در حمله گروه طالبان به یک پاسگاه ارتش، در ولسوالی سنگین ولایت هلمند ۱۰ سرباز ارتش افغانستان کشته شدند. این یعنی اینکه از نظر طالبان، خشونت هنوز راه رسیدن به قدرت است. اما این تصور طالبان اشتباه است. طالبان نمیتوانند از طریق جنگ در افغانستان پیروز شود. مشکل جنگ در افغانستان راه حل نظامی ندارد. این کار تنها از طریق صلح امکانپذیر است. طالبان معتقدند که باید قبل از همه در مورد خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان به توافق برسند و پس از آن سلاح خود را بر زمین خواهند گذاشت. اما این کار ممکن نیست. بهدلیلی که هیچ اعتمادی به طالبان وجود ندارد. گروه طالبان شاید به این نظر باشد که با خروج سربازان خارجی میتوانند امریکا را در مقابل عمل انجامشده قرار دهد و قدرت را در افغانستان بهدست گیرد.
تا حالا طالبان تأکید کردهاند که آتشبس باید بعد از توافق آغاز شود. اما به دو دلیل آتشبس پیش از توافق حتمی و ضروری است. یک، وقت صحبت از توافق به میان میآید، لازم است که برای تمام طرفها اطمینان وجود داشته باشد. منطق توافق حکم میکند تا زمانی که اعتمادی در کار نباشد، توافق بیمعنا و شکننده است. از اینرو، در میدان جنگ اعتمادی وجود ندارد. بنابراین، توافق و صلح زمانی ممکن است که همه دست از جنگ بردارند. دو، آتشبس پیش از توافق به واشنگتن و کابل از این منتظر مهم است که آیا طالبان توان متوقفکردن جنگجویان خود را دارند؟ در واقع آتشبس پیش از توافق برای رهبران طالبان یک محک است. شواهد نشان میدهد که میان رهبران سیاسی طالبان و چهرههای نظامی این گروه توافق نظر وجود ندارد. رهبران سیاسی طالبان به راه حل سیاسی باورمند شدهاند؛ اما جنگجویان این گروه همچنان بر طبل جنگ میکوبند. در طرف دیگر، کابل بارها گفته است که بدون آتشبس توافق صلح ممکن نیست. وقت آتشبس برقرار شود، در واقع به این نگرانی حکومت و مردم افغانستان نیز پاسخ داده میشود.
این واقعیت که طالبان هنوز به فکر احیای امارت اسلامی از طریق جنگ است، وابستگی طالبان به خشونت را بهوضوح نشان میدهد. اما تمرکز طالبان بر جنگ و خشونت هر نوع صلح و توافق را ناممکن میکند. اکنون که بهنظر میرسد طالبان در آستانهی توافق با ایالات متحده قرار دارد، باید روی یک آتشبس فراگیر فکر کنند. در اینکه طالبان نیز از جنگ خسته شده، شکی وجود ندارد. از اینرو، طالبان نگاه سادهلوحانه خود از جنگ افغانستان را باید بازنگری کنند. پیروزی در میدان جنگ برای هیچ طرفی ممکن نیست. کلید راه حل، رسیدن به یک راه حل سیاسی است. راه حل سیاسیای که در آن تساهل و مدارا، احترام به باورهای مردم، فرهنگها، احترم به حقوق و ارادهی مردم و در نهایت کاهش خشونت به رسمیت شناخته شده باشد.