از دیروز بارش برف و باران در بیشتر ولایتهای کشور جریان دارد. هفتهی گذشته نیز بارش برف و باران در نقاط مختلف کشور جریان داشت. ریاست هواشناسی کشور از احتمال بارش برف و باران شدید در جریان پنج روز آینده در ۱۴ ولایت کشور خبر داده است. مقدار بارندگی در هر روز ۲۰ تا ۴۰ ملیمتر پیشبینی و گفته شده که احتمال جاریشدن سیلابهای آنی، آبگرفتگی جادهها و دریاها نیز وجود دارد.
روز گذشته در هرات و قندهار 14 نفر بر اثر فروریختن سقف خانه ناشی از برفباری سنگین کشته شدند. سیل در هلمند سه کشته و نُه زخمی بر جای گذاشت. همچنان، تا کنون بر اثر برفباری شدید و حوادث مرتبط به آن در ولایتهای غزنی، بدخشان و زابل پنج نفر جان باختهاند. در مجموع طبق آمار رسمی و ثبتشده در دو روز 25 نفر کشته و 22 نفر دیگر زخمی شدهاند. بسیاری از راههای مواصلاتی ولسوالیهای دوردست بسته است. این احتمال که در روزهای آینده و زمستان پیشرو، افرادی بیشتری در گوشه و کنار کشور قربانی حوادث طبیعی یا گرفتار مشکلات شوند، وجود دارد. از اینرو، آمادگی و ضرورت تجهیز نهادهای مبارزه با حوادث طبیعی در اولویت قرار دارد. در تشکیلات دولت نهادی بهنام ادارهی ملی آمادگی مبارزه با حوادث یا وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث طبیعی وجود دارد که مسئولیت آن، مبارزه با حوادث طبیعی، کمک به قربانیان و آسیبدیدگان حوادث طبیعی و جلوگیری از گستردهشدن میزان تلفات ناشی از آن است. تا کنون کارنامه این نهاد برای کمک به قربانیان حوادث طبیعی شاید بهدلیل کمبود نیروی انسانی و مالی زیاد چشمگیر نبوده است. در جریان سیلابهای ناشی از برفباریهای زمستان سالهای گذشته، فعالیت این نهاد، صرفا توزیع کمکهای مالی ناچیز و مواد غذایی به آسیبدیدگان، آنهم بهصورت بسیار محدود بوده است.
در سطح بزرگتر مقصر این وضعیت دولت است. بر مبنای مفاد سند بودجهی ملی سال ۱۳۹۸ خورشیدی کشور، ادارهی ملی آمادگی با مبارزه با حوادث طبیعی، ۱۴۱ میلیون افغانی بودجهی عادی و ۳۸۳ نفر تشکیلات دارد. این اداره، در سند بودجهی ملی سال ۱۳۹۸ خورشیدی کشور، هیچ بودجهی انکشافی در اختیار نداشت. این اداره، نه بودجه و نه تجهیزات و زیربناهای کافی برای انجام مسئولیتش دارد. به عبارت دیگر، تمام هست و بود این اداره، ۳۸۳ کارمند و ۱۴۱ میلیون بودجهی عادی بدون هیچ بودجهی انکشافی است، درحالیکه چنین ادارهای، در کشوری به حادثهخیزی افغانستان که در معرض بلایای مختلف طبیعی قرار دارد، نیازمند تشکیلات، زیربناها، بودجه و ابزار و امکانات وسیع است تا در چنین مواقعی که سیلاب یا دیگر حوادث طبیعی زندگی و خانهی شهروندان کشور را تهدید میکند، تمام مسئولیت رسیدگی به حوادث و نجات آسیبدیدگان و گیرافتادگان در حوادث، به عهدهی ارتش و پولیس نیفتد. ضرورت داریم که نهادهایی مثل اطفاییه و ادارهی ملی آمادگی مبارزه با حوادث طبیعی بهلحاظ، امکانات، زیربناها، تشکیلات و بودجه تجهیز شوند تا تلفات و آسیبهای ناشی از حوادث طبیعی به حداقل برسد.
اداره هوا شناسی کشور اعلام کرده است در زمستان پیشرو، افغانستان میزان بلند بارش باران و برف خواهد داشت. در این صورت زمستان سختی برای مردم افغانستان در انتظار است. گذشته از این، میزان آسیبپذیری مردم نسبت به سالهای گذشته جدیتر بهنظر میرسد. بر مبنای گزارش سازمان ملل شمار بیجاشدگان داخلی از آغاز سال روان میلادی تا کنون به بیش از ۲۷۰ هزار نفر میرسد که ۵۸ درصدشان را کودکان و ۲۱ درصد را زنان تشکیل میدهد. این افراد هیچ سرپناهی ندارند و در برابر کوچکترین حادثهی طبیعی آسیبپذیرند. جدیدترین گزارش مرکز آمار افغانستان نشان میدهد که نزدیک به ۵۲ درصد از جمعیت کشور در فقر همهجانبه بهسر میبرند؛ بهگونهای که ۴۴.۶ درصد شهروندان کشور حتا به غذای کافی دسترسی ندارند. همه این موارد شهروندان کشور را در معرض آسیبپذیری جدی ناشی از حوادث طبیعی قرار میدهد. بهنظر میرسد چنین شرایط نهادهای مبارزه با حوادث طبیعی هیچ آمادگی ندارد. وزارت دولت در امور رسیدهگی به حوادث اعلام کرده که با کمبود بودجه مواجه است.
حکومت باید خطر حوادث طبیعی و آسیبپذیری مردم را در روزها و زمستان پیشرو دستکم نگیرد. از همین حالا آمادگیها و ضرورت تجهیز نهادهای مبارزه با حوادث طبیعی را در دستور کار قرار دهد. چشم امید مردم به حکومت و نهادهای عهدهدار مسئولیت مبارزه با حوادث طبیعی است.