منبع: فارین پالیسی
نویسنده: گوردون لوبولد
برگردان: حمید مهدوی
مشاوران کاخ سفید گفتهاند که سفر روز یکشنبه و غیرمنتظرهی اوباما به افغانستان، به هدف سپاسگزاری از نیروهای امریکایی در افغانستان بوده است و هدف سیاسی نداشته است. اما سفر در روز یادبود، اولین سفر او در دو سال گذشته به آنجا بوده است و این سفر زمانی واقع میشود که فرمانده کل قوا صریحا در راستای تصمیمگیری در مورد آیندهی جنگ افغانستان مبارزه میکند و حکومت اوباما خود نیز در نتیجهی بحث روبهرشد در مورد اینکه چهگونه بخش سربازان بازنشستهی این کشور از آنها مراقبت میکند، تحت فشار است.
اوباما در تاریکی صبح زود روز یکشنبه به میدان هوایی بگرام در شمال کابل رسید. اوباما پس از نشست با جنرال جوزف دانفورد، فرمانده ارشد امریکایی در افغانستان و جیمز کیننگهام، سفیر ایالات متحدهی امریکا، به نیروهایی که انتظار او را میکشیدند، گفت که او به خدمات آنها و فداکاریهای خانوادههایشان افتخار میکند. اوباما به نیروهای امریکایی در افغانستان گفت که امریکاییها همیشه به آنها فکر میکنند. وی در ادامه گفت: «برای تعداد زیادی از شما، این آخرین مأموریتتان در افغانستان خواهد بود». اما اوباما به نیروهای این کشور، بخشی از نیروهای 33 هزاری این کشور که هم اکنون در افغانستان حضور دارند، نگفت که چه تعدادی از آنها پس از ختم جنگ، زمانی که قرار است ایالات متحدهی امریکا تمام مسئولیتهای امنیتی را به به حکومت افغانستان واگذار کند، در افغانستان خواهند ماند. اما او اظهار کرد که قصد داشت تعداد محدودی از نیروهای امریکایی در افغانستان بمانند.
این در حالی است که به تعقیب خودداری رییس جمهور کرزی از امضای موافقتنامهی دوجانبهی امنیتی و افزایش ناامیدیها نسبت به امضای این موافقتنامه، که برای استقرار نیروهای امریکایی در افغانستان ضروری است، کاخ سفید تذکر داده بود که آماده است تمام نیروهای این کشور را از افغانستان خارج کند. اوباما گفت: «با فرض اینکه موافقتنامهی دوجانبهی امنیتی به امضا برسد، ما میتوانیم برای حضور اندک نظامی خود در افغانستان پس از 2014 برنامهریزی کنیم. چون پس از فداکاریهای که انجام دادهایم، ما میخواهیم از دستآورهایی که شما در راستای تحقق آن کمک کردهاید، حفاظت کنیم و باید مطمئن شویم که از افغانستان بار دیگر برای حمله به خاک کشورمان استفاده نخواهد شد».
اینکه حضور امریکاییها در افغانستان تا چه اندازه محدود خواهد بود، حداقل تا کنون یک معما باقی مانده است. کاخ سفید در تلاشی به منظور وادار کردن آقای کرزی در زمینهی امضای موافقتنامهی امنیتی، ماهها او را تشویق و تهدید کرد، اما هیچ کدام فایدهای نداشت.
حتا بدون موافقتنامهی امنیتی، بسیاریها در داخل و خارج حکومت امیدوار بودند، اوباما علنا اظهار کند که دوست دارد چه تعداد از نیروهای امریکایی در افغانستان بمانند. گامی که رییس جمهور اوباما از برداشتن آن خودداری کرد. مقامهای کاخ سفید سفر آخر هفتهی اوباما را زمان درستی برای چنین اعلانی نمیدانند. اعلان اما نه با رییس جمهور کرزی، بلکه با کسی که رییس جمهور اوباما رابطهی سرد دارد و هنوز در کاخ ریاست جمهوری حضور دارد.
این پرسش که چه تعداد از نیروهای امریکایی باید پس از ختم سال در افغانستان بمانند، شکافهایی را میان کاخ سفید و پنتاگون ایجاد کرده است. تعداد زیادی از فرماندهان ارشد ارتش خواهان حضور 15 هزار نیروی این کشور در افغانستان شدهاند و اشارتا گفتهاند که تعداد این نیروها باید حداقل 10 هزار تن باشد. در مقابل، مقامهای حکومتی از ماندن تعداد محدودتر نیروهای این کشور، بین 3 هزار تا 5 هزار نیرو، در افغانستان حمایت میکنند.
برای بسیاریهایی که درگیر اینگونه بحثها اند، این پرسش که این نیروها در افغانستان چهکار خواهند کرد، به اندازهی پرسش تعداد نیروها مهم است. تعداد زیادی که باور دارند، ایالات متحده باید در افغانستان نیروی قوی داشته باشد، فکر میکنند که این کار به نیروهای ملی امنیتی افغانستان شانس بیشتری برای پیروزی میدهد. نیروهای امریکایی احتمالا این نیروها را آموزش خواهند داد و به آنها کمک خواهند کرد و به شکل باالقوه قابلیتهایی را به آنها خواهند داد که نیروهای امنیتی افغانستان هنوز این قابلیتها را ندارند، بهشمول هواپیماهای بدون سرنشین و سایر هواپیماها، حمایت هوایی و استخباراتی نزدیک، مراقبت و قابلیتهای شناسایی.
مایکل شیهان، مقام پیشین پنتاگون، هفتهی گذشته به کمیتهی فرعی کمیتهی امور خارجی مجلس گفت: «شاید 10 هزار نیرو یا ارقام نزدیک به این رقم کافی باشد، اما ما برای حفظ این عملیات به نیروی کافی ضرورت داریم».
فراتر از این پرسشهای آزاردهنده در مورد تعداد نیروها و مأموریتها، اوباما باید راهی بیابد و با حامد کرزی در جریان آخرین ماههای ریاست جمهوری او کار کند. واشنگتن و کابل هرگونه تلاش برای پنهانسازی روابط سرد موجود میان دو رهبر را رها کردهاند. اوباما در سفر کوتاهش به افغانستان، با حامد کرزی دیدار نکرد و کرزی نیز دعوت اوباما برای پیوستن با او در بگرام را رد کرد.
دفتر کرزی در بیانیهی کوتاهی به روابط سرد موجود اشاره کرد. «رییس جمهور افغانستان گفت که آماده است تا از رییس جمهور ایالات متحده در مطابقت با رسوم افغانستان استقبال گرم کند… اما او تمایلی به دیدار اوباما در بگرام ندارد».
با این حال، اوباما بعد از عزیمت با رییس جمهور کرزی تماس گرفت. رییس جمهور امریکا پیشرفتهای نیروهای ملی امنیتی افغانستان را ستایش کرد و موفقیت نسبی انتخابات افغانستان را به او تبریک گفت. کاخ سفید مشتاق بوده است تا در نتیجهی انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، رهبر جدیدی روی کار آید. اما انتخابات ماه گذشته برندهی آشکاری نداشت و قرار است دور دوم انتخابات ماه آینده برگزار شود. دو رقیبی که به دور دوم انتخابات راه یافتهاند، عبدالله و اشرف غنی، هردوی آنها گفتهاند که بلافاصله بعد از در اختیار گرفتن قدرت، موافقتنامهی امنیتی با ایالات متحده را امضا خواهند کرد.
اوباما که توسط براد پیزلی، ستارهی موسیقی این کشور همراهی میشد، از فداکاریهای نیروهای این کشور ستایش کرد و بعد به اهدافی که نیروهای این کشور به آنها دست یافتهاند، اشاره کرد. این اهداف «وارونه کردن جنبش طالبان» و بالا بردن ظرفیت نیروهای امنیتی افغانستان را در بر داشت، دو هدفی که اوباما گفت، به آنها دست یافتهایم.
اوباما به نیروهای این کشور گفت: «ما گفتیم که میرویم تا پناهگاههای امن القاعده را از بین ببریم و از آن زمان تاکنون ما رهبران القاعده را در مناطق قبایلی نابود کردهایم و نیروهای ما در اینجا، در بگرام، در عملیات مبارزه با تروریزم نقش مرکزی بازی کردند. القاعده در این نقطهی از جهان عقب زده شده است و این کار را شما کردید».
با این حال، اوباما خاطرنشان کرد که جنگ علیه این سازمان در سطح جهان هنوز به پایان نرسیده است. اوباما گفت: «رهبران القاعده شاید با هم مرتبط باشند، در دیگر نقاط جهان گروههای وابسته به القاعده در حال تکامل اند و تهدید جدی اند. ما باید قوی و هوشیار بمانیم».