کمیسیون شکایات انتخاباتی گفته است که در همین روزها تصمیم خود را در مورد شکایت‌های دسته‌های انتخاباتی همگانی می‌کند. هنوز معلوم نیست که تصمیم کمیسیون شکایات چه خواهد بود، اما یک چیز روشن است که تنها برخورد قانونی با اعتراض‌ها و شکایت‌ها سرنوشت این انتخابات را روشن می‌کند. اگر مبنای کار کمیسیون شکایات قانون و طرزالعمل‌های انتخاباتی باشد، کسی نمی‌تواند با آن مخالفت کند. اما اگر میکانیزم رسیدگی به شکایت‌ها مبهم باشد، گره انتخابات کورتر خواهد شد و نتیجه‌ی نهایی مورد پذیرش همه قرار نخواهد گرفت. دست‌کم سه دسته انتخاباتی پیشتاز نتیجه‌ی ابتدایی را نپذیرفتند. تنها تیم دولت‌ساز که برنده‌ی دور اول اعلام شده بود، از اعلام نتیجه استقبال کرد. دلیلی که دسته‌های معترض نتیجه‌ی ابتدایی را قبول نکردند، این بود که کمیسیون انتخابات به اعتراض آن‌ها رسیدگی نکرده و عملکرد جانبدارانه داشته است. این اتفاق می‌تواند در نتیجه نهایی نیز تکرار شود.
در دور ابتدایی و استیناف‌خواهی رسیدگی به شکایت‌ها، هزاران شکایت از سوی دسته‌های انتخاباتی به کمیسیون شکایات رسید. انواع شکایت‌ها از تخلف‌ها تا جرایم انتخاباتی در این کمیسیون ثبت شده است. رسیدگی به این شکایت‌ها و تصمیم‌گیری در مورد آن‌ها برای کمیسیون شکایت کاری سختی خواهد بود، اما آنچه کار را دشوارتر می‌کند، تصمیم‌گیری در مورد سرنوشت 300 هزار رای جنجالی است. در واقع بخش زیادی از شکایت‌ها مربوط می‌شود به همین 300 هزار رای. تصمیم‌گیری در مورد این آرا به این دلیل دشوار است که می‌تواند برنده یا بازنده‌ی انتخابات را رقم بزند. با توجه به موضع‌گیری‌های متفاوت و جدی دسته‌های انتخاباتی پیشتاز، نگرانی از این وجود دارد که تصامیم کمیسیون مستقل رسیدگی به شکایات بدون جنجال پذیرفته نشود. به همین دلیل مهم است که مبنای کار کمیسیون شکایات چه باشد؛ اگر مبنای تصمیم‌گیری قانون باشد، کسی نمی‌تواند با قانون درافتد. از این کار نه مردم حمایت می‌کنند و نه نهادهای همکار بین‌المللی در امور انتخابات. اما اگر مبنا غیر از قانون باشد، روشن است دور باطل تنش‌ها ادامه خواهد یافت.
حدود چهار و نیم ماه از برگزاری چهارمین انتخابات افغانستان گذشت. هنوز نتیجه‌ی نهایی این انتخابات روشن نشده است. مردم از این وضعیت سرخورده و ناامیدند. کمیسیون‌های انتخاباتی باید هرچه زودتر سرنوشت این انتخابات را در پرتو قانون روشن کند. برخورد قانونی کمیسیون شکایات انتخاباتی در مورد شکایت‌ها و 300 هزار رای جنجالی به دو دلیل مهم است؛ این کار از یک سو دامن جنجال‌ها را کوتاه‌تر می‌کند و از طرف دیگر، اعتماد مردم را به انتخابات اعاده می‌کند. اعتماد مردم به نهادهای انتخاباتی به‌شدت صدمه دیده و باور چندانی به حاکمیت قانون در روند کار نهادهای انتخاباتی وجود ندارد. هر باری که مردم به پای صندوق‌های رای رفته، به‌دلیل سوءمدیریت، فساد و رفتارهای سیاسی نهادهای انتخاباتی، آرای مردم تعیین‌کننده نبوده است. روشن‌ترین مصداق این ادعا را می‌توان در انتخابات ریاست‌جمهوری پنج سال پیش یا انتخابات پارلمانی سال گذشته دید. به همین دلیل این روزها، روزهای مهم است. از یک طرف ممکن است جنجال‌های انتخاباتی دو باره به بن‌بست برسد و از طرف دیگر، اگر حرف نهایی را در جنجال‌های پیش‌آمده قانون نزند، باید فاتحه انتخابات را در افغانستان خواند.
مردم در شرایط سختی پای صندوق‌های رای‌دهی رفتند. فارغ از این‌که چه کسی برنده‌ی این انتخابات است، مردم برنده‌ی اصلی مردم‌سالاری است. در شرایطی که گمانه‌ها این بود که به‌دلیل شرایط مبهم سیاسی و ناامنی‌ها مردم در انتخابات اشتراک نخواهند کرد، اما مردم به پای صندوق‌های رای‌دهی رفتند. بنابراین، باید سرنوشت انتخابات را آرای مردم تعیین کند. اکنون این مسئولیت به دوش کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی است که آرای پاک و ناپاک را تشخیص دهد. این کار با مسئولیت‌پذیری، احترام به قانون و بی‌طرفی ممکن است.