به‌تازگی وزارت خارجه‌ی امریکا خواهان اقدامات قانونی در برابر «مقام‌های مفسد» در افغانستان شده است. دو روز پس از آن‌که وزارت داخله‌ی کشور از بازداشت شش مقام پولیس کابل به اتهام قاچاق مواد مخدر خبر داد، باعث شد امریکا واکنش نشان دهد. این‌کار هرچند نیاز اما بسیار دیرهنگام است. لازم بود که برخورد قاطع با فساد در افغانستان سال‌ها پیش روی دست گرفته می‌شد. به نظر می‌رسد مبارزه با فساد در افغانستان به‌رغم وعده‌های زیاد، در عمل پیشرفتی نداشته است. به عبارت دیگر، در نزدیک به دو دهه‌ی گذشته که فصل نو در افغانستان رقم خورد، کمک‌های زیادی برای بازسازی افغانستان سرازیر شد و چشم‌اندازهای نوی برای توسعه در کشور تعریف شد. در دو دوره‌ی حکومت اقای کرزی و پنج سال حکومت وحدت ملی، افغانستان هم در نهادسازی مبارزه با فساد و هم در مبازره‌ی عملی با فساد ناکام بوده است. به این معنا که مبارزه با فساد در عمل بیش‌تر محدود به شعار بوده و در نهادسازی برخوردها مصلحتی و ناهماهنگ بوده است.
پس از 18 سال تلاش و مبارزه، فساد هنوز مسأله اصلی در افغانستان است. این وضعیت در دو سال پایانی عمر حکومت وحدت ملی بدتر شده است. سازمان شفافیت بین‌المللی دو هفته پیش در گزارش سالانه‌ی خود گفت که افغانستان پس از سال ۲۰۱۸ در بخش مبارزه با فساد پیشرفت نداشته است. براساس درجه‌بندی شاخص جهانی فساد، افغانستان هنوز در جمع ۱۰ کشور فاسد در جهان قرار دارد. از این‌رو، مبارزه با فساد در افغانستان هنوز هم یک نیاز اساسی است. مبارزه با فساد مسئولیت حکومت افغانستان است، اما تنها مسئول حکومت افغانستان نیست. پای جامعه جهانی به‌عنوان تمویل‌کننده‌ی افغانستان در خصوص فساد و همچنان در روند مبارزه با فساد نیز دخیل است. جامعه جهانی در فساد افغانستان به این دلیل شریک است که تا سال‌های اخیر بخش عمده‌ای از کمک‌ها را به‌دلیل نبود ظرفیت در اداره‌ی افغانستان خودشان مدیریت و تطبیق می‌کردند. در خلق وضعیت فعلی جامعه‌ی جهانی را اگر مقصر ندانیم، نمی‌توانیم آن‌ها را نایده بگیریم. بنابراین، برخورد گزینشی و مقطعی راه حل نیست. اگر هر باری که پرونده‌ی فساد در افغانستان جنجالی شود، امریکا واکنش نشان دهد، چیزی تغییر نخواهد کرد. وضعیت زمانی بهبود خواهد یافت که موضوع مبارزه فساد در افغانستان به یک مسأله درجه‌اول برای امریکا و کشورهای کمک‌کننده تبدیل شود.
حکومت خود به ناکامی با مبارزه علیه فساد اعتراف دارد. همین چند ماه پیش سرور دانش، معاون دوم ریاست‌جمهوری گفت که دولت در نهادسازی و نظام‌سازی مبارزه با فساد اداری ناکام بوده است. به همبن صورت هنوز قانون مبارزه با فساد در وضعیت بلاتکلیفی قرار دارد. در عمل نیز برخورد کارنامه‌ی حکومت در امر مبارزه با فساد تاریک است. برخوردها بیش‌تر گزینشی، سیاسی و نمایشی بوده است. در سال‌های اخیر جامعه جهانی ادامه‌ی کمک‌ها را به کاهش فساد مشروط کرد. این کار باعث شد حکومت در امر مبارزه با فساد تلاش بیش‌تر کند. اما ظاهرا تا کنون این تلاش‌ها نتیجه‌ای در پی نداشته است. نمونه‌های از برخوردهای سیاسی و گزینشی حکومت در مبارزه با فساد نیز کم نیست. برخورد سیاسی با پدیده‌ی فساد، زنجیره‌ای بودن و بافت تباری ادارات دولتی به‌ساد‌گی ریشه‌های فساد را بزرگ‌تر می‌کند. رسانه‌ها بارها گزارش‌های زیادی از فساد در اداره‌های دولتی منتشر کردند، اما حکومت تمام گزارش‌ها را نادیده گرفته است. روزنامه اطلاعات روز چندین گزارش تحقیقی مستند نشر کرده، اما حکومت کوچک‌ترین ترتیب اثر به این گزارش‌ها و افشاگری‌ها نداشته است. فراتر از این، در حال حاضر حکومت افغانستان متهم درجه اول دست‌داشتن در فساد است.
برخوردهای مناسبتی، مقطعی و سیاسی با پدیده‌ی فساد در افغانستان باید کنار گذاشته شود. همان‌گونه که برای مردم افغانستان در کنار ناامنی و فقر، فساد مسأله اصلی است، برای جامعه بین‌الملل، حکومت افغانستان و جامعه مدنی مبارزه با فساد یک موضوع جدی باشد. زیرا در موجودیت فساد هیچ کاری به سامان نمی‌رسد. بحث فساد و مبارزه با فساد در افغانستان خیلی پیچیده، ژرف و گسترده‌تر است. از این‌رو، هم حکومت افغانستان و هم جامعه جهانی باید اراده سیاسی مبارزه با فساد را داشته باشند.