پس از نزدیک به پنج ماه انتظار، سرانجام نتیجه نهایی چهارمین انتخابات ریاستجمهوری افغانستان اعلام شد. در دور اول محمداشرف غنی با گرفتن 50.64 درصد از آرا، برندهی انتخابات شد. در دور نهایی نیز نتایج انتخابات تغییر نکرد. پنج سال دیگر اقای غنی بر مسند ریاستجمهوری افغانستان تکیه خواهد کرد. اما بهنظر میرسد نشستن روی کرسی ریاستجمهوری برای آقای غنی چندان کار ساده نباشد. به احتمال زیاد دستههای معترض نتیجه را نپذیرند. تیم ثبات و همگرایی به رهبری عبدالله عبدالله اعلام کرده که از روند انتخابات خارج شده است. مردم انتظار داشتند که پس از ماهها انتظار سرنوشت انتخابات بدون تنش معلوم شود. با اینکه نتیجهی نهایی انتخابات اعلام شده، اما چشماندازی برای ختم بخیرشدن این روند دیده نمیشود. متأسفانه این وضعیت نتیجهی مدیریت ناکام نهادهای انتخاباتی است. اگر نهادها به درستی روند انتخابات را مدیریت میکرد، امروز بهجای خارجشدن نامزدان از روند انتخابات، شاهد فرستادن پیام تبریکی به نامزد پیروز میبودیم.
کمیسیون انتخابات در اعلام نتیجه نهایی بهنظر میرسد از عجله کار گرفته است. تطبیق فیصلههای کمیسیون شکایات به زمان بیشتری نیاز داشت. تا جایی که به گزارش تیفا، در جریان تفتیش ۱۰۲ هزار و ۱۲ رأی خارج از زمان رسمی رایدهی از فورمه تفتیش ۱۳۷ هزار رأی استفاده شده است. همچنان این نهاد ناظر انتخاباتی گفته که قرار بود کمیسیون انتخابات پلان اجرایی تفتیش و بازشماری را تأیید و تصویب کرده و با کمیسیون شکایات انتخاباتی شریک کند، اما این کمیسیون این کار را انجام نداده است و تفتیش بدون برنامهی اجرایی «تصویبشده» صورت گرفته است. از طرف دیگر، کمیسیون جزییات دقیق از چگونگی تطبیق فیصلهها ارایه نکرده است. روشن نیست واقعا فیصلههای کمیسیون شکایات به درستی تطبیق شده است یا خیر. دو روز پیش از اعلام نتیجه، یک عضو کمیسون شکایات انتخاباتی، رییس دبیر خانه کمیسیون انتخابات را متهم به تحریف فیصلهنامهی کمیسیون شکایات کرده بود. مضاف بر این، مولانا عبدالله از کمیشنران کمیسیون انتخابات، فیصلهنامهی اعلام نتیجه نهایی انتخابات ریاستجمهوری را امضا نکرده است. آقای عبدالله در نشست اعلام نتیجه نهایی انتخابات حضور نداشت.
وقتی کمیسیون انتخابات نتیجه ابتدایی را اعلام کرد و پروندهی پرجنجال انتخابات به کمیسیون شکایات رفت، هزاران شکایات از تخلف در انتخابات ثبت شد. پس از نزدیک به یک و نیم ماه کار روی شکایتهای رسیده، دیده میشود که هیچ تغییری در آمار و ارقام نیامده است. آیا هزاران شکایت بیاساس و سند بود یا شکایتها به درستی بررسی نشد. پرسشهای زیادی وجود دارد که نهادهای انتخاباتی باید برای مردم پاسخ داشته باشند. زمانی کار نهادهای انتخاباتی قابل قبول است که حد اقل رضایت از کارکردهای آن وجود میداشت. دستکم نهادهای ناظر انتخاباتی باید رضایت نسبی میداشتند که چنین نیست. بیشترین انتقاد را نهادهای ناظر انتخاباتی از کارکرد کمیسیونها دارند. این نشان میدهد نهادهای برگزارکنندهی انتخابات در مدیریتشان ناکام بودهاند.
بهنظر میرسد جنجال انتخابات بهرغم اعلام نتیجه نهایی پایان نیافته است. دستههای معترض انتخاباتی ممکن است نتیجه را نپذیرند. تا کنون عبدالله عبدالله، رهبر دسته ثبات و همگرایی که براساس اعلام نتیجه نهایی در جایگاه دوم ایستاده است، گفته نتیجهی «انتخابات تقلبی» را نمیپذیرد. در چنین وضعیت لازم است که تمام طرفهای درگیر در انتخابات از خویشتنداری کار بگیرند. برخی از مطالبات دستههای معترض انتخاباتی مشروع است. مسئولیت کمیسیون انتخابات بود که در یک فضای غیرسیاسی و مبتنی بر قوانین و طرزالعملها به اعتراضها رسیدگی میکرد. اکنون باید این کار از طریق گفتوگو در یک بستر سیاسی حل شود. متوسلشدن به هر نوع فشار نامتعارف به سود کسی نیست. شرایط ایجاب میکند که تمام طرفها راه گفتوگو را باز بگذارند. افغانستان پس از سالها جنگ اکنون بیش از هر زمان دیگری به صلح که مهمترین مسألهی ملی است، نزدیک شده است. هر نوع تقابل موضع و اقتدار طالبان را در گفتوگوهای بینالافغانی تقویت میکند. رهبران طالبان بهصورت هماهنگ و یکدست در پای میز مذاکرات حاضر خواهند شد، اینسو اما کسانی که مدعی جمهوریتاند بیاعتنا به حساسیت وضعیت و مسئولیتی که بر دوش دارند، سرگرم بازی سیاسیاند.
برای مردم افغانستان زمانی این انتخابات یک پیروزی است که به ثبات سیاسی منجر شود. مردم در شرایط بسیار سخت به پای صندوقهای رای رفتند. پنچ ماه وضعیت بلاتکلیفی را تحمل کردند. اگر قرار باشد برایند انتخابات بیثباتی بیشتر باشد، برای مردم و دموکراسی نوپای افغانستان این کار یک شکست است. از اینرو، همه مسئولیت دارند خویشتنداری کند. اگر یک سو سرمست پیروزی شود و طرف دیگر در تدارک حکومت موازی، همه خواهند باخت. افغانستان روزهای دشواری پیشرو دارد.