واجد روحانی – هرات
هرات با تهدید جدی ویروس کرونا مواجه است و صنعت‌گران هرات هراس دارند که خطوط تولیدی‌شان به‌دلیل تأمین‌نشدن مواد خام از کشورهای ایران و چین متوقف شود. بیش‌تر مواد خام شرکت‌های تولیدی هرات از کشورهای چین و ایران تأمین می‌شود و شیوع ویروس کرونا در این دو کشور و افزایش تلفات انسانی، سبب شده تا تأمین مواد خام شهرک صنعتی هرات با مشکل مواجه شده و اکنون آینده‌ی تیره و تاریک در انتظار صنعت‌گران است.
آمار اتاق صنایع و معدن هرات نشان می‌دهد که در این ولایت بیش از 300 کارخانه در شهرک صنعتی فعالیت دارد و سهم هرات در بخش تولید مواد مورد نیاز افغانستان چشم‌گیر است. حمیدالله خادم، رییس اتاق صنایع و معدن هرات به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که کشور ایران اجازه‌ی صادرات مواد خام مورد نیاز برای تولید مواد ضدعفونی و بهداشتی به افغانستان را نمی‌دهد؛ به‌دلیلی که تقاضا در داخل ایران برای این مواد زیاد است.
آقای خادم می‌افزاید شیوع ویروس کرونا در کشورهای همسایه و چین تأثیر منفی روی کار و بار در افغانستان گذاشته و شرکت‌های تولیدی با کمبود مواد خام برای کارخانه‌های صنعتی در بخش مواد شوینده، ضدعفونی و دستمال کاغذی مواجه شده‌اند: «ایران صادرات چند قلم مواد خام به‌شمول الکل به‌دلیل نیازمندی شدید به این مواد را متوقف کرده و تقریبا کارخانه‌های ما از ذخایر موجود در گدام‌ها استفاده می‌کنند.»
او هشدار می‌دهد که در گام نخست 32 کارخانه تولیدی مواد ضدعفونی، شوینده و دستمال کاغذی در صورت تمام‌شدن مواد خام در گدام‌ها، فعالیت‌شان متوقف می‌شود. رییس اتاق صنایع و معدن هرات می‌گوید: «15 فابریکه تولید مواد شوینده و 12 فابریکه تولید دستمال کاغذی و دیگر مواد بهداشتی در شهرک صنعتی هرات فعالیت دارند و نزدیک به 50 میلیون دالر روی این کارخانه‌ها سرمایه‌گذاری شده است و این فابریکه‌ها با تهدید بسته‌شدن مواجه است.»
زلمی سعیدی، یکی از تولیدکنندگان روغن خوراکی در ولایت هرات، به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که بیش از ده روز می‌شود که به‌دلیل نبود مواد خام برای ساخت ظروف مورد نیاز برای پر کردن روغن، کارخانه‌اش تعطیل است.
او می‌افزاید: «صنعت افغانستان نوپا است و اکثر مواد از کشور ایران می‌آید. ما در کارخانه خود سطل و بشکه پلاستیکی برای تولید روغن نیاز داریم، اما در ایران کارخانه‌های تولید پتروشیمی، به علت ویروس کرونا فعالیت ندارد و ما در کارخانه خود مواد خام نداریم و حالا 60 کارمند ما بیکار هستند.»
این صنعت‌گر مدعی است که کارمندان گمرک اسلام قلعه هرات نیز پس از شیوع ویروس کرونا، با کندی اسناد مواد وارداتی از ایران را طی مراحل می‌کنند.
راه بدیل
صنعت‌گران هرات تجربه‌ی وضع محدودیت بر ورود مواد خام از ایران را پس از وضع تحریم‌های امریکا علیه این کشور را نیز دارند. در آن زمان صنعت‌گران هرات توانستند که بر چالش تأمین مواد خام فایق آید و مواد مورد نیازشان را از کشورهای چین، ترکیه و کشورهای اروپایی تأمین کنند.
رییس اتاق صنایع و معادن هرات می‌گوید که روی راه بدیل برای تأمین مواد خام به‌دلیل شیوع ویروس کرونا کار می‌کنند. او می‌افزاید: «والی هرات و ما تلاش می‌کنیم تا مواد خام مورد نیاز شهرک صنعتی را از کشورهای غیر از ایران وارد کنیم تا فعالیت کارخانه‌های ما به مشکل مواجه نشود. اگر ما مواد خام تهیه نکنیم، تا یک ماه دیگر کارخانه‌ها به مشکل می‌خورند.»
تدابیر پیش‌گیرانه در شهرک صنعتی
ریاست صحت عامه هرات به کارخانه‌های تولیدی در شهرک صنعتی هدایت داده است که تدابیر پیش‌گیرانه برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا روی دست بگیرند. عبدالحکیم تمنا، رییس صحت عامه هرات در صحبت با روزنامه اطلاعات روز از کارخانه‌های تولیدی می‌خواهد که در راستای پیش‌گیری از ابتلای کارمندان‌شان به ویروس کرونا جدی عمل کنند.
اتاق صنایع و معدن هرات می‌گوید که اغلب کارخانه‌های تولیدی همه‌روزه با تب‌‌سنج کارمندان‌شان را بررسی می‌کنند تا افراد مشکوک به ویروس کرونا شناسایی شوند. زلمی سعیدی، یک تن از صنعت‌کاران هرات می‌گوید که بیش‌تر در کارخانه‌های تولید مواد غذایی تدابیر برای جلوگیری از شیوع کرونا اتخاذ شده است.
او می‌گوید: «به شرکت‌ها تذکر داده شده که کارمندان‌شان را از شهرک صنعتی به شهر هرات توسط موترهای کلان انتقال ندهند، به‌دلیلی که خدای نکرده، یکی از کارمندان کرونا داشته و دیگران را نگیرید.»
شوک در بخش صادرات
آمار اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری هرات نشان می‌دهد که در ماه دلو، حدودا دو میلیون دالر امریکایی هرات محصولات زراعتی، حیوانی و تولیدات صنعتی به کشورهای خارجی صادرات داشته است، اما با شیوع ویروس کرونا در ماه حوت 20 درصد صادرات کاهش خواهد یافت و با افزایش شیوع کرونا در افغانستان و کشورهای منطقه، احتمالا صادرات هرات افت چشم‌گیری خواهد داشت.
احمدسعید صدیقی، معاون سرمایه‌گذاری اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری هرات به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که به سرمایه‌گذاران هرات با سابقه سفر به کشور ایران، کنسولگری‌های هند، ترکمنستان و ترکیه ویزا نمی‌دهد.
او اضافه می‌کند که اگر ویروس کرونا شیوع بیش‌تری در افغانستان، ایران و کشورهای دیگر داشته باشد، به افغانستان در بخش صادرات و واردات مشکلات زیادی ایجاد می‌شود: «ما بیش‌تر میوه‌های خشک، زعفران، سنگ مرمر و اقلام تجارتی دیگر را به کشورهای همسایه و منطقه صادر می‌کنیم.»
او افزود که ترکمنستان مرز تورغندی را برای صادرات کالاهای افغانستان به‌دلیل شیوع ویروس کرونا مسدود کرده است، اما ایران اجازه صادرات از طریق مرز اسلام قلعه را می‌دهد.
افزایش بیکاری
در هرات شش مورد مثبت ویروس کرونا تا روز شنبه، 24 ماه حوت به ثبت رسیده بود و شیوع ویروس کرونا بیش‌تر مشاغل دانشگاه‌ها و مکتب‌های خصوصی، مراکز آموزشی، تالارها، حمام‌ها و کافه‌ها را تحت شعاع قرار داده و این افراد را بیکار کرده است.
عبدالقیوم رحیمی، والی هرات در صحبت با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که نیروهای امنیتی به‌گونه‌ی جدی بر مسدودبودن این مراکز نظارت می‌کنند و با متخلفان برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.
محمدعلی، یکی از مالکان حمام‌های عمومی در هرات می‌گوید که به‌دلیل مسدودبودن حمام باید از سرمایه‌اش کرایه حمام را بدهد و دوام این وضعیت باعث ورشکستی وی خواهد شد.
هرات به‌دلیل هم‌مرزبودن با کشور ایران زیر تهدید جدی ویروس کرونا قرار دارد. در چند روز اخیر شمار برگشت‌کنندگان از ایران از طریق مرز اسلام قلعه هرات به بیش از چهار هزار تن در روز رسیده است. عبدالحکیم تمنا، رییس صحت عامه هرات هشدار می‌دهد که هر نوع بی‌پروایی در قبال کرونا، باعث بحرانی‌شدن اوضاع در این ولایت خواهد شد.