ارگ و سپیدار بر سر توافق سیاسی در حال مذاکرهاند. معلومات زیادی وجود ندارد که توافق چگونه پیش میرود و در چه مرحلهای قرار دارد و در نهایت حاصل توافق چه خواهد بود. اما گمانههای سیاسی این است که دو طرف به توافق نزدیک شده یا دستکم مانع جدی که مذاکرات را به چالش بکشد وجود ندارد. احتمالا برایند این مذاکرات توافق بر سر ساختار حکومت مشارکتی باشد که در آن قدرت میان ارگ و سپیدار مساویانه تقسیم شود. برای همین این نگرانی از همین حالا مطرح است که ساختاری شبیه حکومت وحدت ملی روی کار آید. حکومت وحدت ملی یک تجربه ناکام بود. عدم پابندی طرفها به توافقنامه سیاسی حکومت وحدت ملی باعث شد فرصتهای زیادی در افغانستان ضایع شود. در فرجام پنج سال حکومتداری ناکام هیچ طرفی حاضر نبود مسئولیت این نابهسامانی حکومتداری را بپذیرند. ارگ و سپیدار هر کدام یکدیگر را مقصر میگفتند.
توافق ارگ و سپیدار برای مردم افغانستان مهم است. مردم منتظرند که پس از یک بنبست طولانی سیاسی شاهد چه ساختاری در سپهر سیاسی افغانستان خواهند بود. برای همین اینروزها مردم آنرا با نگرانی دنبال میکنند. نگرانی مردم دو دلیل دارد: از یک طرف معلومات کافی از آنچه در جریان است وجود ندارد و شهروندان افغانستان در خلاء معلوماتی قرار دارند. سخنگویان دو طرف نیز به رسانهها معلومات لازم را نمیدهند. اطلاعاتی که در اختیار رسانهها قرار میگیرند، بیشتر کلیگویی است. معلوماتی که رسانهها از برخی افراد دخیل در مذاکره بهدست میآورند، نمیتواند ابهام فضای موجود را برطرف کند. از طرف دیگر، مردم نگرانند که دوباره شاهد یک حکومت پرجنجال دیگری نباشند. زیرا تقلای رهبران حکومت در پنج سال حکومت وحدت ملی برای مردم ارمغانی نداشت. از روز نخست که سیاست در کابل با اختلافات آغاز شد تا آخر حکومت وحدت ملی هر چیزی بود، غیر از یکپارچگی و وحدت. از اینرو، نیاز است که دو طرف معلومات لازم را از پیشرفت مذاکرات به مردم بدهند. هرگونه ابهام در روند مذاکرات سیاسی میان و ارگ و سپیدار نگرانیها را بیشتر میکند و این پرسش در افکار عمومی بزرگتر میشود که چقدر توافق غنی و غبدالله محتمل است؟
هفته پیش قرار بود که مذاکرات نهایی و توافقنامه سیاسی امضا شود. دوباره صحبت از این است که در هفته جاری این کار خواهد شد. نیاز است در کنار اینکه مردم در جریان گام به گام مذاکرات قرار داشته باشند، دو طرف برای نهاییکردن این توافق از شتاب بیشتری کار بگیرند. این شتاب برای وضعیتی باشد که افغانستان دارد. بحران کرونا در حال بزرگترشدن است. مصروفشدن نیروهای سیاسی به غیر از رسیدگی به مهار خطر کرونا پیامد ناگواری برای مردم افغانستان دارد. تا کنون بهدلیل تنشهای سیاسی مدیریت مبارزه با بحران کرونا ضعیف پیش رفته است. موضوع دیگر مذاکرات بینالاافغانی بهعنوان یک مسأله ملی و مهم برای افغانستان مطرح است. طرفهای دیگر، بهشمول طالبان هر روز خواستار آغاز این مذاکرات میشوند. اما افغانستان بهدلیل تنشهای سیاسی هنوز قادر نشده خود را برای رفتن به این مذاکرات آماده کند. بنابراین، هر روزی که تنشهای سیاسی بیشتر ادامه یابد، فرصت رسیدگی به بحران کرونا و پرداختن به موضوع صلح از دست میرود.
اکنون که وضعیت سیاسی افغانستان دوباره در جایی قرار گرفته که مبنای حکومتداری، انتخابات نه که قرار است یک توافق سیاسی دیگری باشد. اما نباید سنگ بنای این توافق سیاسی بر جنجال پردامنهی دیگری قرار داده شود. مشکلاتی که در توافقنامه سیاسی حکومت وحدت ملی وجود داشت، یکی این بود که هیچ ضمانتی برای اجراییشدن توافق نبود. به همین دلیل کمترین پابندی به توافقنامه وجود داشت. عدم پابندی به توافق سیاسی باعث مسئولیتگریزی هر دو جناح حکومت و اختلاف در طول دوران حکومت وحدت ملی شد. یک راه حل این است توافقنامهی ساختار سیاسی که قرار است به زودی متولد شود، دارای ضمانت اجرایی باشد. این کار کمک میکند که همهی طرفها اول از افتادن در دام تنشهای تازه دور باشند و دوم، فرصت فرافکنی و مسئولیتگریزی در سطح کلان حکومتداری از آنها گرفته شود.