گروه طالبان سه روز عید را آتشبس اعلام کرد. حکومت افغانستان از آن استقبال کرد. این سه روز برای مردم افغانستان روزهای آرامی بود. یک آرامش نسبی پس از روزها خشونت و جنگ برای مردم مایهی خوشحالی و امید رسیدن به صلح را نوید داد. این آتشبس سه روز با استقبال گرم بینالمللی مواجه شد. مردم افغانستان نیز از جنگ خستهاند و اندک امیدواری برای پایان خشونت آنها را به وجد میآورند. شهروندان بیصبرانه منتظرند که تندادن طالبان به آتشبس و دوام این کار فتیلهی جنگ را خاموش کند.
اولینبار است که طالبان در برقراری یک آتسبس کوتاهمدت پیشقدم میشوند. گروه طالبان پیش از این بارها به درخواست آتشبس جواب رد داده بود. صرف یکبار به درخواست حکومت افغانستان برای سه روز آتشبس را پذیرفته بود که پس از آن دوباره جنگ را از سر گرفت. دومین آتشبس کوتاهمدت و ایجاد یک وقفه سهروزه در خصومتها میتواند تمدید شود. امیدواری این است که پیشقدمشدن طالبان در آتشبس سهروزه نشانهی تغییر در دیدگاه این گروه باشد و طالبان این را درک کرده باشند که برای رسیدن به صلح دستکشیدن از جنگ ضروری است.
افغانستان بهدلیل آتشبس سهروزه برای اعتمادسازی گامی بلندی را برداشته است. حکومت در پاسخ به این اقدام طالبان، روند رهایی زندانیان را دوباره آغاز کرده و دستور آزادسازی دو هزار زندانی طالب را نیز داده است. دیروز آزادی 900 زندانی طالب در دستور کار بود.
اگر خشونتها کاهش پیدا نکند و دوباره طالبان جنگ را آغاز کنند، رهایی زندانیان طالب آزادی در برابر هیچ تعبیر میشود. حالا روشن شده است که اگر گروه طالبان ارادهای برای صلح داشته باشد، جانب افغانستان حاضر است برای صلح قدمهای بزرگی بردارد. در سوی دیگر، در موجودیت خشونت اعتمادسازی برای گامهای عملی رسیدن به صلح ممکن نیست. نمونهی روشن آن وضعیتی است که پیش از عید در فضای جنگ و صلح افغانستان حاکم بود. طالبان بهشدت به خشونت دامن زدند، در طرف دیگر، حکومت افغانستان به نیروهای امنیتی دستور حمله تهاجمی داد و روند آزادی زندانیان متوقف شد. دیدیم که عملا روند صلح در سایه خشونتها با خطر مواجه شد.
برای اینکه دوباره گفتوگوهای صلح آغاز شود، نیاز است که آتشبس ادامه یابد. این خواست بسیاری از طرفها است. حکومت افغانستان خواهان ادامهی آتشبس شده است. نهادهای حقوق بشری افغانستان و جامعه جهانی همین نظر را دارند. مردم برای آتشبس و زندگی به دور از خشونت لحظهشماری میکنند. طالبان نیز باید نشان دهند که برای رسیدن به صلح اراده دارند. اگر دوباره رهبران طالب به جنگجویان خود دستور جنگ دهند، به این معنا است که این گروه اراده برای صلح ندارند و همچنان برای رسیدن به قدرت از راه جنگ باور دارد و مهمتر از همه ثابت میشود که مانع اصلی بر سر راه صلح، خشونتطلبی طالبان است.
برای ادامه آتشبس فشارهای دیپلماتیک کشورهای دخیل در صلح افغانستان نیاز است. کشورهای که در روند صلح افغانستان دخیل است باید بر طالبان مبنی بر قطع جنگ فشار وارد کنند تا آتشبس ادامه یابد. طالبان اکنون تنها یک گروه جنگی نیست و با توافق امریکا و طالبان این گروه به یک گروه سیاسی تبدیل شده است. از اینرو، طالبان نمیتوانند در برابر فشارهای دیپلماتیک بیتفاوت باشند.