شیوع ویروس کرونا روند خدمات صحی در بزرگ‌ترین شفاخانه در غرب افغانستان را به مشکل جدی مواجه کرده است. شفاخانه حوزوی هرات ۶۵۰ بستر و در حدود یک هزار کارمند دارد. آصف جلالی، سرطبیب شفاخانه حوزوی هرات به روزنامه اطلاعات روز میگوید که در حدود ۶۰ درصد از کارمندان این شفاخانه مشکوک و یا به کرونا مبتلا شده‌اند.
بخش مراقبت‌های ویژه یا آی‌سی‌یو شفاخانه حوزوی هرات مسدود شده است. مسئولان صحی می‌گویند که تمامی کارمندان این بخش به ویروس کووید ۱۹ مبتلا شده‌اند. بیماران با وضعیت وخیم از بخش آی‌سی‌یو خارج و به بخش جراحی منتقل شده‌اند. بیش‌تر بیماران بخش ای‌سی‌یو به دستگاه وینتلاتور یا تنفس مصنوعی و به خدمات تخصصی صحی نیاز دارند تا از حالت کما بیرون شوند. در بخش جراحی امکانات کافی وجود ندارد و احتمال مرگ این بیماران زیاد است.
بستگان بیماران به روزنامه اطلاعات روز می‌گویند که با تعطیل‌شدن بخش آی‌سی‌یو به‌دلیل مبتلا شدن کارمندان این بخش به ویروس کرونا، بیماران‌شان جان داده‌اند.
رحمان زمانی، با چهره پریشان روی یکی از نیمکت‌های شفاخانه حوزوی هرات نشسته است. بیمارش که در حالت کما بود، از بخش آی‌سی‌یو به دیگر بخش شفاخانه با کم‌ترین امکانات منتقل شده است.
او به روزنامه اطلاعات روز میگوید که باید به‌جای تعطیل‌کردن بخش آی‌سی‌یو، داکتران و نرس‌ها از بخش‌ها دیگر به این بخش توظیف می‌کردند: «داکتران اگر کرونا گرفته، بخش آی‌سی‌یو که کرونا نگرفته و باید تعطیل نمی‌کردند. مریضان ما را بردند به داخل سالن و نصف مریض‌ها ما از بین می‌رود. چهار تا داکتر دیگر می‌گرفتند و می‌آورند به بخش آی‌سی‌یو.»
بیم بروز فاجعه انسانی
مسئولان در شفاخانه حوزوی هرات می‌گویند که بیش‌تر کارمندان بخش‌های آی‌سی‌یو، زایشگاه، سوختگی، انتانی و لابراتوار به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. بستگان بیماران مدعی هستند که ساعت‌ها در انتظار آمدن داکتر و نرس به نزد بیماران‌شان، در شفاخانه حوزوی هرات هستند، اما از آمدن کارمندان صحی خبری نیست.
نورالله بهادری یک‌تن از بستگان بیماران در شفاخانه حوزوی هرات است. او از کمبود امکانات و داکتر در این شفاخانه شکایت می‌کند. او میگوید: «بچه کاکای من در شفاخانه بستر هست و روز به روز حال‌اش بدتر می‌شود. اصلاً داکتر وجود ندارد و برای ما می‌گویند که داکتران کرونا گرفتند. خوب داکترها که کرونا بگیرد، کی از مریض‌ها مراقبت کند؟»
غلام‌سعید یکی دیگر شهروندان هرات که در شفاخانه حوزوی هرات بیمار دارد میگوید: «در شفاخانه هرات کسی نیست که دارو به بیمار ما تطبیق کنند. به ما اجازه بدهند که بیمار خود را به کلینک‌های خصوصی ببریم.»
پس از متبلاشدن داکتران در شفاخانه‌ها به کرونا، ازدحام در شفاخانه‌های خصوصی در هرات نیز افزایش چشمگیری یافته است. در شرایط بد اقتصادی، شمار زیادی از بیماران مبتلا به کرونا قادر به مراجعه به شفاخانه‌های خصوصی نیستند.
شورای ولایتی هرات، از اداره محلی این ولایت می‌خواهد که بحران موجود در شفاخانه حوزوی هرات را مدیریت کند. سردار بهادری، عضو این شورا در صحبت با روزنامه اطلاعات روز از بروز فاجعه انسانی به سبب افزایش مبتلایان به کرونا در شفاخانه حوزوی هرات هشدار میدهد: «خدمات شفاخانه حوزوی خیلی کاهش یافته. امروز بخش صحی مردم بیش‌تر نیاز دارند و بخش صحی با بحران مواجه است و خیلی ارایه خدمات صحی پایین آمده. ریاست صحت عامه هرات مدیریت ندارد و ناتوان است. والی هرات باید پیش‌قدم شود، تا فاجعه انسانی در شفاخانه حوزوی رخ ندهد.»
برگشت دوباره چپن‌سفیدان
روند گرفتن آزمایش کرونا از کارمندان شفاخانه حوزوی هرات به‌شدت جریان دارد. عارف جلالی، سرطبیب شفاخانه این شفاخانه میگوید که از زمان شیوع کرونا تا کنون بیش از ۲۵۰ کارمند صحی به کووید ۱۹ مبتلا شده‌اند: «روزهای سختی در شفاخانه حوزوی هرات در حال سپری شدن است و ما به سختی بحران مبتلا شدن کارمندان را به کرونا را مدیریت می‌کنیم. ۴۰ درصد از کارمندان شفاخانه حوزوی به‌شمول خود من کرونا را شکست داده‌ایم و سر وظایف خود حاضر شدیم.»
به گفته‌ی او، بخش‌های غیرضروری درمان بیماران را تا صحت‌یابی دوباره کارمندان مبتلا به کووید ۱۹ تعطیل می‌شود. او اطمینان میدهد که تا ده روز دیگر بحران انسانی به‌خاطر شیوع کرونا در شفاخانه حوزوی هرات برطرف خواهد شد.
قرار است که داکتران کلینک‌های خصوصی رضاکارانه در بخش درمان و مراقبت از بیماران در شفاخانه حوزوی هرات اقدام کنند. از سویی هم، قابله‌ها و نرس‌ها که دوره‌های آموزشی را سپری کرده‌اند، برای آموزش عملی و کسب تجربه به شفاخانه حوزوی هرات توظیف شوند.
شفاخانه مرکزی هرات بزرگ‌ترین شفاخانه دولتی در حوزه غرب کشور است. بیماران زیادی از ولایت‌های غربی و حتا شمالی و جنوبی جهت درمان به شفاخانه حوزوی هرات مراجعه می‌کنند. مسئولان صحی هرات می‌گویند که با شیوع کرونا، ده درصد از بیماران وخیم از ولایت‌های دیگر به شفاخانه حوزوی هرات مراجعه می‌کنند.
با افزایش کارمندان صحی مبتلا به کرونا در شفاخانه حوزوی هرات، مشکل جدی در بخش درمان بیماران از ولایت‌های دیگر روبه‌رو خواهد شد. این بیماران بیش‌تر از طبقه فقیر جامعه هستند و قادر به مراجعه به شفاخانه‌های خصوصی نیستند.
عارف جلالی، سرطیب شفاخانه حوزوی هرات میگوید که کارمندان صحی که علایم خفیف و یا علایم نداشته باشند، پس از سپری کردن ۱۴ روز قرنطین، دوباره به سر کارشان بر می‌گردند.
روزبه‌روز خطر کرونا در هرات جدی‌تر از گذشته می‌شود. تا روز جمعه، ۱۶ ماه جوزا، ۳۴۲۸ مورد مثبت ویروس کرونا در هرات به ثبت رسیده و از این میان، ۶۴ تن فوت کرده‌اند و ۳۷۴ تن بهبود یافته‌اند.
شماری از داکتران در شفاخانه ویژه بیماران مبتلا به کووید ۱۹ در منطقه شیدایی هرات نیز مدعی هستند که شماری از کارمندان این شفاخانه به بیماری کرونا مبتلا شده‌اند. بیش‌تر کارمندان صحی به علت تماس مستقیم با بیماران و مراجعه‌کنندگان، زیر تهدید مستقیم کووید ۱۹ قرار دارند. در ۲۴ ماه ثور سال جاری، عبدالواحد رازی، یک تن از کادرهای برجسته صحی در هرات بر اثر ابتلا به کرونا جانش را از دست داده است.
در حال شماری از کارمندان صحی در هرات به کرونا مبتلا شده‌اند که قبلا بارها از مشکل کمبود امکانات صحی رسانه‌ها گزارش داده بودند.