بارزگانان در هرات می‌گویند ایران مواد خام صنعتی را تنها در بدل دالر به آنان می‌فروشد. به گفته بازرگانان که روزنامه اطلاعات‌روز با آن‌ها گفت‌وگو کرده، ایران از این طریق نیاز خود به دالر را تأمین می‌کند که نتیجه‌ی این سیاست خروج دالر از هرات به ایران است. بیش‌تر مواد خام صعنتی کالاهای که در شهرک صنعتی هرات تولید می‌شود از ایران وارد می‌شود.
واردکنندگان مواد خام می‌گویند ناگزیر است این مواد را به دالر خریداری کنند. بارزگانان به اطلاعات روز می‌گویند، دالر از طریق صرافی‌های هرات به دبی و از آن‌جا یا به ایران و یا به حساب بارزگانان ایرانی در دبی واریز می‌شود. به گفته‌ی این بازرگانان آن‌ها نمی‌توانند حتا دالر خودشان را از بانک بردارند و به مشکل جدی برخورده‌اند.
افت ارزش افغانی و رقابت نابرابر
خروج دالر از هرات باعث افت ارزش افغانی در برابر دالر شده است. همچنین مواد خام که با دالر خریداری می‌شود، قیمت تمام‌شد کالاهای تولیدی در شهرک صنعتی را بالا می‌برد. به گفته‌ی بازرگانان این موضوع باعث رقابت نابرابر با کالاهای مشابه وارداتی ایران می‌شود.
آمار اتاق صنایع و معادن هرات نشان می‌دهد که در حدود 330 کارخانه فعال در شهرک صنعتی هرات وجود دارد. یک قسمت زیادی از مواد خام این کارخانه‌ها، توسط کشور ایران تأمین می‌شود.
زلمی سعیدی، معاون اتاق صنایع و معادن و یکی از صنعت‌گران به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که به‌دلیل نوسانات زیاد تومان، شرکت‌های ایرانی مواد خام را به دالر به‌‌جای تومان به فروش می‌رسانند و وضع محدودیت بر انتقال دالر از بانک‌ها در هرات، باعث زیان صنعت‌گران شده است. او می‌افزاید: «ایران جنس‌های پایه شهرک صنعتی هرات را به دالر می‌فروشد و دالر مستقیم به ایران حواله نمی‌شود. دالر باید به دبی ارسال شود و از آن‌جا یا به حساب‌های بانکی سرمایه‌گذاران واریز شود، یا پس از طریق صرافی‌ها به ایران منتقل شود.»
به گفته او، از انتقال هر 100 هزار دالر امریکایی از هرات به دبی، تا چهار هزار دالر هزینه برمی‌دارد و این باعث بلند رفتن قیمت تمام‌شد کالاهای تولیدی در شهرک صنعتی هرات می‌شود.
حکومت افغانستان برای جلوگیری از قاچاق دالر از هرات به ایران، نظارت بر مرزها و همچنین بانک‌ها‌ی خصوصی را افزایش داده است. هم اکنون انتقال دالر قاچاقی به ایران چندان ساده نیست، اما به گفته‌ی منابع، دبی مسیر مناسب برای انتقال دالر از هرات به ایران شده است.
حمیدالله خادم، رییس اتاق صنایع و معادن هرات به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید: «تحریم‌های جامعه جهانی داد و ستد و انتقالات پول به ایران را به مشکل مواجه کرده است. خوشبختانه دوستان راه‌های انتقال پول را پیدا کردند.» آقای خادم اما در مورد جزییات بیش‌تر در مورد راه‌های انتقال پول از هرات به کشورهای خارجی چیزی نمی‌گوید.
هیچ آماری مشخصی وجود ندارد که روزانه چه مقدار دالر از هرات به دبی و از آن‌جا به ایران انتقال داده می‌شود.
هشدار از رکود کارخانه‌های تولیدی
صنعت‌گران هرات با انتقال دالر از هرات به امارات متحده عربی از طریق صرافی‌ها برای پرداخت قیمت مواد خام که از بازرگانان ایرانی خریداری می‌کنند، توان رقابت با کالاهای مشابه وارداتی ایران در بازارهای هرات را ندارند. به گفته‌ی صنعت‌گران کالاهای ایرانی به تومان خریداری می‌شود و قیمت آن نسبت به تولیدات داخلی کم‌تر است.
بیش‌تر کارخانه‌های تولید پلاستیک در هرات مواد خام خود را از ایران وارد می‌کند. آمار رسمی اتاق صنایع و معادن هرات نشان می‌دهد که در شهرک صنعتی 67 کارخانه تولید پلاستیک فعالیت دارند و این کارخانه‌های وابستگی شدید به واردات مواد خام از ایران دارند.
عبدالله فیض محمدی، یکی از تولیدکنندگان کالاهای پلاستیکی در هرات است. او می گوید، ناگزیر است از ایران مواد خام را به دالر خریداری کند که این موضوع باعث می‌شود قیمت تمام‌شد کالا بالا برود: «همین حالا برخی از کارخانه‌های تولیدی در شهرک صنعتی به همین مشکل مواجه شده‌اند و تولیدات‌شان نیز پایین آمده است.»
به گفته‌ی او، خریداری مواد پتروشیمی با دالر امریکایی، باعث کاهش تولیدات سکتور پلاستیک در شهرک صنعتی هرات شده است و احتمالا برخی از این کارخانه‌ها دروازه‌های‌شان مسدود شود.
حمیدالله خادم، رییس اتاق صنایع و معادن هرات به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که با ایجاد مشکل در بخش انتقال دالر به کشور ایران، خسارات هنگفتی به سرمایه‌گذاران وارد شده است. احمدسعید صدیقی، معاون اتاق صنایع و معادن هرات می‌گوید حکومت افغانستان باید مراحل انتقال پول به ایران را تسهیل کند، تا کار و بار تاجران و صنعت‌گران به مشکل مواجه نشود.
در میان دو سنگ
در حالی ایران مواد خام صنعتی را تنها به ارز دالر به بازرگانان افغان می‌فروشد که به گفته‌ی زلمی سعیدی، معاون اتاق صنایع و معادن هرات بانک‌ها در هرات برای تاجران دو تا پنج هزار دالر فزیکی بیش‌تر اجازه کشیدن نمی‌دهند و بیش‌تر نقل و انتقالات دالر از یک حساب به حساب دیگر از طریق بانک صورت می‌گیرد.
عبدالله فیضی محمدی، یکی از صنعت‌گران می‌گوید که در حساب بانکی خود دالر به اندازه کافی دارد، اما قادر به کشیدن آن برای خرید مواد خام از کشور ایران نیست: «وقتی ما نتوانیم دالر از حساب خود بیرون کرده نتوانیم، پس حساب دالری ما در بانک‌ها هیچ فایده‌ای برای ما ندارد و بیش‌تر ما را متضرر می‌کند.» او از حکومت می‌خواهد این مشکل را بر طرف کند.
صنعت‌گران هرات می‌گویند که فروش کالاهای خام به دالر برای صنعت‌گران ایران سود بیش‌تری در پی دارد و دالر بیش‌تری از این طریق وارد ایران می‌شود.
پس از خروج ایالات متحده امریکا از توافق هسته‌ای با ایران و یا برجام و وضع تحریم‌های سنگین بر این کشور، دولت افغانستان نیز بر خروج دالر از کشور به‌ویژه از بانک‌ها محدودیت وضع کرده است.
خواستیم تا در مورد محدودیت در بخش دریافت دالر از بانک‌ها و انتقال آن به کشورهای خارجی، دیدگاه د افغانستان بانک را نیز با خود داشته باشیم، اما با تلاش پی‌هم موفق به این کار نشده‌ایم.
فساد چالش همیشگی در گمرک
یک قسمت زیادی از کالاهای وارداتی ایران از طریق مرز اسلام قلعه در هرات وارد افغانستان می‌شود.
صنعت‌گران هرات مدعی‌اند که کالاهای مشابه با تولیدات شهرک صنعتی، با فرار محصول گمرکی از ایران وارد شود و این کالاها به‌خاطر این‌که با تومان برخلاف دالر خریداری شده، ارزان‌تر از تولیدات داخلی است.
محمدنعیم چمتو، یکی از صنعت‌گران در بخش ساخت کیسه‌های پلاستیکی در شهرک صنعتی هرات مصروف فعالیت است. او می‌گوید: «فروش مواد خام از ایران به دالر است و تولیدات داخلی مشابه با شهرک صنعتی با تومان به فروش می‌رسد. فساد در گمرکات به حدی بسیار زیاد است که اقلام مشابه که ما مواد خام آن را به دالر می‌خریم، به تومان وارد کشور می‌شود و بالای بازار محصولات ما تأثیر منفی گذاشته است.»
موجودیت فساد در گمرک اسلام‌قلعه هرات یکی چالش‌های جدی در هرات است. سید عبدالوحید قتالی، والی هرات، 15 سرطان مدعی شده بود که 90 درصد عواید گمرک هرات حیف‌ومیل می‌شود.