21 تن از نامزدان کادر علمی اکادمی علوم بیشتر از دو سال می‌شود که درگیر استخدام در بست‌های کادر علمی اکادمی علوم افغانستان‌اند. پس از کامیابی در امتحان، اما 16 ماه می‌شود که استخدام آنان به‌دلیل عدم وضاحت امتیازات مالی نامزدان کادر علمی در قانون اکادمی معطل مانده است و 16 ماه می‌شود که آنان به هر دری زده‌اند، اما مشکل استخدام‌شان حل نشده است.
اسناد نشان می‌دهد این افراد پس از سپری‌کردن تمام مراحل استخدام صرف به این دلیل که مقدار معاش کادر علمی در قانون تعدیل‌شده‌ی سال 1395 اکادمی علوم مشخص نشده است، در مرحله‌ی آخر مقرر نمی‌شوند. اکادمی علوم می‌گوید چون ساختار و تشکیلات این نهاد به فرمان رییس‌جمهور غنی زیر بررسی یک کمیته به ریاست معاون دوم ریاست‌جمهوری قرار دارد، تمامی استخدام‌ها و از جمله استخدام این 21 نفر تا نهایی‌شدن بررسی‌ها متوقف است.
در تاریخ 17 سنبله سال 1397 اکادمی علوم افغانستان بست‌های کمبود خود را بری جذب کادر علمی در 14 رشته مختلف به اعلام گذاشت. روند بررسی اسناد داوطلبان و شارت‌لیست برای اخذ امتحان هفت ماه طول کشید و در تاریخ 22 حمل سال 1398 امتحان برگزار شد. پس از آن نتیجه‌ی امتحان اعلام و سه ماه بعد امتحان کتبی و مصاحبه زبان خارجی نیز برگزار شد که در نتیجه 21 تن از میان صدها تن در بست‌های رتب علمی کامیاب شدند.
معمولا کارجویان پس از این‌که امتحان‌ها را موفقانه سپری می‌کنند، در واقع جنجال‌ها را پشت سر می‌گذارند و عملا به کار آغاز می‌کنند، اما برای این 21 نفر جنجال و سرگردانی واقعی پس از سپری‌کردن موفقانه امتحان‌ها آغاز شد.
کامیابشدگان بست‌های کادر علمی اکادمی علوم افغانستان پس از دو سال سرگردانی در اداره‌های مختلف، در نهایت کنفرانس خبری برگزار کردند تا شاید از این طریق کسی صدای آن‌ها را بشنود و آنان از سرگردانی‌ها خلاص شوند، اما به‌نظر می‌رسد که آنان همچنان بی‌سرنوشت‌اند.
آنان می‌گویند که پس از تکمیل اسناد عدم سوابق جرمی، تأیید اسناد تحصیلی و تأیید وضعیت صحی، منتظر بودند که استخدام شوند و عملا به کار آغاز کنند، اما به‌دلیل عدم وضاحت امتیازات مالی نامزدان رتب در قانون اکادمی علوم و ضعف اداره تاکنون در این سمت‌ها استخدام نشده‌اند.
یکی از نامزدان بست‌های کادر علمی اکادمی علوم که نمی‌خواهد نامش در گزارش ذکر شود، در صحبت با اطلاعات روز می‌گوید که تمامی این افراد اسناد سوابق جرمی، تأیید اسناد تحصیلی و وضعیت صحی را تکمیل کردند و شماری حتا جواز کارشان را از وزارت کار و امور اجتماعی گرفتند، اما در نهایت عملا مقرر نشدند. جواز کار یکی از این افراد در تاریخ 13 اسد 1398 صادر شده است.
افزون به این افراد، استخدام 11 تن دیگر که نامزد بست‌های کادری زبان‌های بلوچی، پشه‌ای، پامیری، ازبیکی و ترکمنی‌اند نیز متوقف شده تا این‌که بررسی‌ها در مورد ساختار اکادمی علوم نهایی و قانون آن تعدیل شود.
شرح سرگردانی
براساس اسناد، صحبت یکی از نامزدان بست‌های کادر علمی اکادمی علوم و قطع‌نامه آنان، بعد از معلوم‌شدن نتایج نهایی امتحان‌ها و کامیاب‌شدن 21 تن، مکتوب کامیابی از طرف منشی عمومی اکادمی علوم به بخش منابع بشری صادر می‌شود. منابع بشری برای همه‌ی آن‌ها استعلام می‌دهد که اسناد تأییدی نداشتن سوابق جرمی، اسناد تحصیلی و وضعیت صحی‌شان را آماده کنند. برای برخی‌ها حتا استعلام داده می‌شود که از وزارت کار و امور اجتماعی جواز کار اخذ کنند. پس از آن به همه اطلاع می‌دهد که عملا به کارشان آغاز کنند، اما بعدا معین مالی و اداری به آن‌ها می‌گوید که یک مشکل قانونی وجود دارد که تا یک هفته تا 20 روز دیگر حل می‌شود یا اداره راه حل می‌باید یا به پارلمان مراجعه می‌کند.
کامیابشدگان بست‌های کادر عملی پس از یک ماه دوباره به اکادمی علوم مراجعه می‌کنند و در نهایت نمایندگان این افراد با چند تن از مسئولان این نهاد به پارلمان مراجعه می‌کنند. پس از چند ماه آمد و رفت به پارلمان و بی‌توجهی نمایندگان به موضوع آن‌ها، در نهایت موضوع در آجندای یک نشست عمومی مجلس گنجانده می‌شود، اما نصاب نمایندگان در آن روز تکمیل نبوده و در مورد موضوع آن‌ها تصمیم گرفته نمی‌شود. آنان چند بار دیگر به پارلمان مراجعه می‌کنند، در نهایت گفته می‌شود چون یک بار در آجندا گرفته شده، بار دیگر ممکن نیست.
پس از آن اکادمی علوم به این افراد می‌گوید که باید نظر وزارت عدلیه در این مورد خواسته شود و اگر نظر وزارت چنان بود که مشکل قانونی ندارد، آنان در بست‌های کامیاب‌شده مقرر می‌شوند. وزارت علیه می‌گوید که طبق نظر کمیسیون اصلاحات اداری و خدمات ملکی و نظر وزارت مالیه اندازه معاش آن‌ها به ریاست‌جمهوری پیشنهاد شود. بار دیگر اکامی علوم می‌گوید چون موضوع مالی است، باید وزارت مالیه نظر دهد. وزارت مالیه گفته که این وزارت در مورد فراهم‌کردن بودجه مطابق قانون و مقررات نافذشده نظر مساعد دارد. بازهم اکادمی می‌گوید که وزارت مالیه چون صریحا هدایت به تقرر شما نداده، باید موضوع به ریاست‌جمهوری راجع شود. اکادمی علوم در مکتوب خود به ریاست‌جمهوری پیشنهاد می‌کند که تا تعدیل قانون اکادمی علوم، در زمینه استخدام این افراد با حقوق 75درصد معاش رتبه علمی هدایت دهد.
اما رییس‌جمهور غنی در بهار سال 1399 تقرر این افراد را معطل قرار می‌دهد و طی فرمانی به معاونت دوم ریاست‌جمهوری وظیفه می‌دهد که ساختار و تشکیلات کلی اکادمی علوم را بررسی کند. یک کمیته با اشتراک نمایندگان چند وزارت به رهبری سرور دانش، معاون دوم ریاست‌جمهوری بعد از حدود هشت ماه بررسی‌های خود را تکمیل و یک طرح را به کابینه حکومت ارائه می‌کند، اما کابینه تاکنون در این مورد تصمیم نگرفته است. به گفته‌ی، یکی از نامزدان کادر علمی اکادمی علوم، چون رییس‌جمهور از ساختار این نهاد و تورم تشکیلاتی در آن ناراض بوده، دستور به بررسی ساختار کلی آن را داده بود و این امر سبب شد که تقرر آن‌ها بیشتر معطل شود.
یک بام و دو هوا
حسیب احمدزی، رییس اطلاعات اکادمی علوم می‌گوید که پس از فرمان رییس‌جمهوری مبنی به بررسی ساختار، تشکیلات و فعالیت اکادمی علومی تا نهایی‌نشدن بررسی‌ها، تمامی استخدام‌ها در بخش کادر علمی و اداری این نهاد موقتا متوقف است. آقای احمدزی در صحبت با اطلاعات روز می‌گوید که پس از ختم بررسی، مقرری‌ها در اکادمی علوم از سر گرفته می‌شود.
هرچند آقای احمدزی تأکید دارد که پس از فرمان رییس‌جمهور تمامی تقرری‌ها در اکادمی علوم متوقف است، اما در روزهای پسین معین مالی و اداری و رییس یک از بخش‌های این نهاد جدیدا مقرر شده است. یکی از نامزدان کادر علمی که در انتظار استخدام است با اشاره به تقرری‌های اخیر می‌گوید که در دیگر بخش‌ها اکادمی علوم خلاف فرمان رییس‌جمهور دست به تقرر و تبدیلی می‌زند، اما در مورد سرنوشت آن‌ها هیچ اقدامی نمی‌کند. اما احمدزی می‌گوید که این دو مورد استثنا است و بر مبنای ضرورت صورت گرفته و «شاید [مسئولان قبلی این سمت‌ها] پیشنهاد تقاعد کرده باشد.» یک منبع می‌گوید که معین قبلی مالی و اداری اکادمی علوم جوان و به سن تقاعد نرسیده است.
افزون به این دو مورد مقرری، پس از انفاذ قانون فعلی اکادمی علوم که معاش کادر علمی را مشخص نکرده است، در سال 1396 چند تن دیگر در بست‌های کادر علمی استخدام شده‌اند. یکی از نامزدان کادری عملی می‌گوید که در قانون اکادمی علوم معاش استخدام‌شده‌های سال 1396 به‌عنوان کادر عملی نیز مشخص نبود، اما عملا استخدام شدند، ولی برای استخدام او و 20 تن دیگر که از حدود دو سال انتظار می‌کشند، هیچ اقدامی نمی‌شود: «استخدام سال 1396 در دوره رییس قبلی اکادمی علوم صورت گرفت، اما رییس جدید استخدام ما را نهایی نکرد.»
دو سال عمری که برباد رفت
21 نامزد کادر علمی اکادمی علوم می‌گویند که با گذشت دو سال از زمان تحویل‌دهی اسناد به امید احراز بست‌های کادری اکادمی علوم فرصت‌های زیادی را از دست داد‌ند و دو سال عمر آن‌ها بدون هیچ‌گونه دست‌آورد مالی و معنوی هدر رفته است. در قطع‌نامه‌ی آنان آمده که برخی این افراد سند واجد شرایط کادری برای شمولیت در کادر علمی دانشگاه‌ها را از دست داده‌اند، شماری وظایف قبلی‌شان را و برخی نیز بورسیه‌های تحصیلی در مقاطع بالاتر را: «در واقع محروم‌شدن از چنین فرصت‌ها و بی‌سرنوشتی ممتد که تا اکنون بلاتکلیف و سرگردان هستیم، بیانگر ظلم و جفای بزرگ در حق ما میباشد.»
یکی از این افراد که نمی‌خواهد نامش در گزارش ذکر شود، در صحبت با اطلاعات روز می‌گوید که هر یک از آن‌ها به‌دلیل این‌که اسنادشان در اکادمی علوم قید بود یا به این امید که ممکن استخدام شوند، سه یا چهار چانس دیگر شغلی و تحصیلی را از دست داده‌اند. او می‌افزاید: «از ماه سنبله 1397 که اسناد خود را به اداره دادیم، هفت ماه اسناد ما گیرد بود تا این که شارت لیست شد. یک ماه بعد امتحان کدری گرفته شده و سه ماه بعد امتحان تحریری زبان خارجی و یک ماه بعدتر امتحان تقریری اخذ شد. دور و بر یک سال اسناد ما در اکادمی علوم گیر بود که نمی‌نتوانستیم برای شغل در جاهای دیگر مراجعه کنیم. برای رأی دادن در انتخابات پارلمان، ما برای یک هفته تذکره خود را از اکادمی علوم گرفتیم، اما دوباره تذکره ما را گرفتند. مثلا در جای کار اعلام می‌شد، نمی‌شد که اسناد خود را از اکادمی علوم کشیده و به آن جاها تحویل بدهیم.»
همچنان این افراد فهرستی را به اطلاعات روز فرستاده که نشان می‌دهد هر یک از آنان در انتظار احراز بست‌های کادر علمی اکادمی علوم فرصت‌های متعدد شغلی و تحصیلی را از دست داده‌اند. به‌عنوان نمونه مکرمه فرصت برنامه ماستری کشور سویدن و چانس ارتقای ظرفیت معلمین از سوی کشور ترکیه را، ابراهیم فرصت بورسیه دکترای عربستان و وظیفه قبلی استادی در دانشگاه پکتیا را، بسم‌الله فرصت شمولیت در کادر علمی دانشگاه پنجشیر و فرصت بورسیه دکترای کشور ترکیه را، سیدجمال‌الدین فرصت استادی در دانشگاه لوگر را و … از دست داده‌اند.