ترمپ به‌دنبال خروج سریع و کامل از افغانستان است

ترمپ به‌دنبال خروج سریع و کامل از افغانستان است

در سال 2018 هنگامی که مقامات امریکایی آماده‌ی مذاکره با طالبان می‌شدند، در سفارت ایالات متحده در کابل جوک غم‌افزایی دهان به دهان می‌شد؛ آن این‌که «داموکلس» در هر لحظه ممکن است با تویتی کل مذاکرات را به‌هم بزند. آن‌ها نگران بودند که مبادا ترمپ ناگهان دستور خروج تمام سربازان امریکایی را از افغانستان بدون هیچ توافقی، صادر کند. اکنون، ترمپ که شاهد روزهای پایانی دوره ریاست‌جمهوری‌اش است، ممکن است واقعا چنین خروجی را تحمیل کند. البته نه با تویت، بلکه با پاک‌سازی پنتاگون و اقدام در دقیقه نود.

یک مقام دولت که ترمپ را مرتبا می‌بیند به من گفت رییس‌جمهور مصمم است 4500 سرباز باقی‌مانده امریکایی (یا هر تعداد که ممکن بود) در افغانستان را قبل از خروجش از کاخ سفید به خانه برگرداند. این مقام گفت: «او می‌خواهد ما را در مسیر برگشت‌ناپذیر خروج کامل قرار دهد.»

این مقام گفت که خروج از افغانستان یکی از انگیزه‌های اصلی ترمپ برای اخراج وزیر دفاع مارک اسپر بوده است. ترمپ از آغاز ریاست‌جمهوری‌اش در سال 2016، وعده داده است که به درگیری نظامی امریکا در افغانستان پایان دهد. ترمپ تعداد نیروهای امریکایی مستقر در افغانستان را از  حدود 10 هزار سرباز (در سال 2016) به چند هزار سرباز کاهش داده است. او ماه گذشته اعلام کرد که تمام نیروهای امریکایی تا کریسمس به خانه می‌آیند. اما ترمپ نتوانسته برنامه‌اش را برای خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان عملی کند و وزیران دفاع دولت خود ــ مارک اسپر و سلفش جیمز متیس ــ را مقصر این امر می‌داند. این مقام دولت به من گفت که ترمپ «احساس می‌کند [این مقامات] از شروع ریاست‌جمهوری‌اش تاکنون مانع اجراشدن تصامیم او شده‌اند. اکنون با رفتن اسپر، او می‌تواند آنچه را که می‌خواهد انجام دهد.»

یک مقام سابق ایالات متحده که با سیاست‌گذاران ارشد دولت ترمپ دیدار می‌کند، حکایت این مقام دولت درباره اهداف ترمپ را تأیید می‌کند. این مقام سابق درباره سیاست امریکا در قبال افغانستان می‌گوید: «اکنون همه‌چیز در هوا است.»

اوضاع در افغانستان نابه‌سامان است. در ماه فبروری، دیپلمات‌های امریکایی و نمایندگان طالبان توافق‌نامه‌ای را امضا کردند که به موجب آن ایالات متحده پس از به ثبات‌رسیدن وضعیت امنیتی در افغانستان تمام نیروهایش را از این کشور خارج می‌کند. اما ترمپ درحالی‌که این شرایط هنوز برآورده نشده است، تعداد سربازان امریکایی را کاهش داده است. مقامات امریکایی می‌گویند که رییس‌جمهور با این کارش مذاکره‌کنندگان امریکا را تضعیف و طالبان را تشجیع کرده است. یک مقام امریکایی به من گفت: «مشکل این است که طالبان اکنون هرچیز را که می‌خواهند مفت به دست می‌آورند.»

مشخص نیست که آیا ترمپ زمان کافی برای خارج‌کردن کامل نیروهای امریکایی از افغانستان دارد یا خیر. افغانستان محاط به خشکه و در محاصره کشورهایی است که یا با ایالات متحده خصومت دارند یا عبور از خاک آن‌ها دشوار است. متحدان ناتوی امریکا در مجموع 10 هزار سرباز در افغانستان دارند و ایالات متحده باید به خروج آن‌ها نیز کمک کند.

خروج کامل عواقب جدی خواهد داشت. اکثر دیپلمات‌ها و فرماندهان نظامی بر این نکته که حکومت و نیروهای مسلح افغانستان بدون ادامه حمایت مالی و نظامی امریکا در نهایت فرو می‌پاشند، توافق دارند. همان مقام دولت به من گفت که «امیدوارم رییس‌جمهور متوجه شود که اگر ما آن‌جا را ترک کنیم، بحث بعدی این خواهد بود که “چه کسی افغانستان را باخت؟”»

بسیاری از رهبران امریکایی و افغان از این ترس دارند که با خروج کامل نیروهای امریکایی، جنگ داخلی چرکین افغانستان به یک جنگ تمام‌عیار تبدیل می‌شود. یکی از رهبران افغان به من گفت که گروه‌های سیاسی دارند خودشان را آماده می‌کنند: «همه می‌توانند ببینند که چه اتفاقی دارد می‌افتد و آن‌ها درحال مسلح‌شدن‌اند.»

وقتی ترمپ اسپر را برکنار کرد، مقامات ستاد انتخاباتی وی به کارزار تهاجمی خود برای لغو نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ادامه دادند. آن‌ها در دادگاه شکایت کردند که در انتخابات تقلب شده است و در میشیگان، پنسیلوانیا و سایر ایالت‌های تحت کنترل جمهوری‌خواهان بر قانون‌گذاران فشار آوردند تا آرای الکترال خود را به رییس‌جمهور ترمپ اعطا کنند. یک مقام دموکرات در میشیگان به من گفت: «فشار برای باطل‌کردن آرا بسیار واقعی است. من پیروزی بایدن را تا زمانی که او تحلیف نکرده باشد جشن نمی‌گیرم.»

مقام دولت به من گفت که نمایش‌ها پیرامون انتخابات بیشتر سیاسی و با هدف مرهم‌گذاشتن روی غرور خدشه‌دارشده ترمپ است. این مقام گفت که «همه‌ی اطرافیان رییس‌جمهور، به جز خودش، می‌دانند که کار تمام است.» ویلیام بار دادستان کل کشور اخیرا نامه‌ای را به دادستان‌های ایالات متحده فرستاده است و آن‌ها را هدایت داده است که ادعاهای تقلب در انتخابات را بررسی کنند. همان مقام دولت به من گفت که ویلیام بار درحالی‌که سعی می‌کند ترمپ را آرام کند، به دادستان‌ها گفته که هر چیزی به جز تقلب اساسی را نادیده بگیرند. این مقام گفت: «بار به دادستان‌ها گفته که از حاکمیت قانون پیروی می‌شود.»

این مقام دولت ترمپ به من گفت که چندین تن از اطرافیان رییس‌جمهور تلاش کرده‌اند او را متقاعد کنند که باخت در برابر رییس‌جمهور منتخب جو بایدن را بپذیرد. او گفت که از سوم نوامبر به بعد خلق‌وخوی ترمپ از انکارِ باخت به خشم تغییر کرده است. او گفت: «از نظر ما این یک پیشرفت است.»

ترمپ پس از برکنارکردن اسپر، دست به اخراج‌ها و انتصاب‌های دیگری نیز در نهادهای امنیتی امریکا زد. او در پنتاگون چندین مقام ارشد را برکنار و چهار مقام جدید نصب کرد. بسیاری از این مقامات تازه‌منصوب‌شده همکاران یا کارمندان سابق دیوین نونس، طرف‌دار دوآتشه ترمپ هستند. اوایل سال 2017، وقتی نونس رییس کمیته اطلاعات مجلس بود، یک کنفرانس مطبوعاتی برگزار و اعلام کرد که یک افشاگر درون جامعه اطلاعاتی اسناد محرمانه‌ای را در اختیار وی گذاشته است که رییس‌جمهور را از هرگونه اقدام ناشایست در رابطه به روسیه در جریان انتخابات سال 2016 تبرئه می‌کند. بعدا معلوم شد که منبع واقعی این اسناد، گروهی از دست‌یاران ترمپ بوده‌اند که این اسناد را در جریان بازدید نیمه‌شب نونس از کاخ سفید، به وی نشان داده‌اند. نونس مجبور شد که از تحقیقات خود در کمیته اطلاعات در مورد دخالت روسیه در انتخابات کناره‌گیری کند و کمیته اخلاق مجلس او را به دلیل افشای غیرقانونی اطلاعات طبقه‌بندی‌شده مورد بازپرس قرار داد. نونس در نهایت تبرئه شد.

در هفته جاری دو تن از دست‌یاران کاخ سفید که اسناد مذکور را به نونس نشان داده بودند، سمت‌های جدید قابل‌توجهی به دست آوردند. ازرا کوهن واتنیک، یکی از آن‌ها، پس از رسوایی نونس، توسط مک‌ماستر مشاور امنیت ملی وقت ترمپ اخراج شده بود. این هفته، کوهن واتنیک به عنوان معاون وزیر دفاع برای اطلاعات منصوب شد. دیگری مایکل الیس است، که به عنوان مشاور حقوقی آژانس امنیت ملی منصوب شده است. همان‌طور که همکارم جاناتان بلیتزر گزارش داد، ترمپ در وزات امنیت داخلی نیز اقدامات مشابهی را انجام داده و دو مقام عالی‌رتبه را برکنار کرده است. یک مقام ارشد سابق امنیت ملی به من گفت: «این کار [ترمپ] پاک‌سازی نهادهای امنیتی از کسانی است که به ترمپ صددرصد وفادار نیستند؛ تصفیه این نهادها از کسانی که حاضر به انجام هر کاری که رییس‌جمهور می‌خواهد، نیستند.»

برکناری‌ها و تعیینات جدید در نهادهای امنیتی ایالات متحده، نگرانی‌هایی را در داخل و خارج دولت ایجاد کرده است. نگرانی اصلی این است که مبادا ترمپ دستور انتشار گسترده اطلاعات طبقه‌بندی‌شده را صادر کند که به باور خودش از نظر سیاسی به نفع او خواهد بود. اما این می‌تواند به روابط امریکا با متحدانش آسیب برساند و کار امریکا در جمع‌آوری اطلاعات را با چالش روبرو کند. مقام ارشد سابق امنیت ملی به من گفت که هدف اصلی ترمپ، انتشار اطلاعاتی است که به باور خودش می‌تواند سؤظن‌ها را که می‌گوید ترمپ در انتخابات 2016 با مأموران روسی کار کرده است، غلط ثابت کند یا به رغم یافته‌های متفق‌القول سازمان‌های اطلاعاتی امریکا، می‌تواند حتا دخالت روسیه را در انتخابات 2016 امریکا غلط ثابت کند. جینا هاسپل، رییس سازمان سیا به شدت مخالف خارج‌کردن این اطلاعات از رده اطلاعات طبقه‌بندی‌شده است. استدلال وی این است که انتشار این اطلاعات می‌تواند ضربه شدیدی به متحدان امریکا و مأموران اطلاعاتی امریکا وارد کند. ترمپ می‌خواست هاسپل را برکنار کند تا راه برای انتشار این اطلاعات طبقه‌بندی‌شده باز شود، اما تاکنون دست نگه داشته است.

با توجه به این‌که حدود ده هفته به پایان دوره ریاست‌جمهوری ترمپ باقی مانده است، این احتمال وجود دارد که ترمپ هاسپل را به همراه کریستوفر وری، رییس اف‌بی‌آی برکنار خواهد کرد. یک دست‌یار ارشد کنگره به من گفت: «به نظرم ما شاهد اخراج افراد حرفه‌ای بیشتری خواهیم بود. افرادی که جای آن‌ها را آدم‌های دست‌نشان‌ده پر خواهند کرد.» مقام دولت ترمپ به من گفت که بسیاری از اطرافیان رییس‌جمهور امیدوارند که او دست نگه دارد. اما این مقام فکر می‌کند که ترمپ حتا اگر باختش را علنا نپذیرد، در 20 جنوری از کاخ سفید بیرون خواهد شد. این مقام گفت: «او قصد ندارد در کاخ سفید بماند. او خواهد رفت.»