مسئولان معارف در ولایت غور می‌گویند 72 درصد مکاتب در این ولایت ساختمان ندارند. بسیاری از خیمه‌هایی که پیش از این دانش‌آموزان زیر آن درس می‌خواندند، به‌دلیل فرسودگی قابل استفاده نیست و بیشتر دانش‌آموزان در فضای باز درس می‌خوانند. به گفته‌ی مسئولان، ولایت غور از محرومیت زیادی رنج می‌برد. در این ولایت 811 مکتب وجود دارد، اما از این میان، تنها 28 درصد مکاتب ساختمان درسی دارند. احمدصابر نوری، رییس معارف غور می‌گوید که طی سال جاری تنها کار ساخت 15 مکتب جریان داشته است. او می‌افزاید قرار بود که از طریق وزارت احیا و انکشاف دهات 550 مکتب در سال جاری در غور ساخته شود، اما شیوع کرونا کار ساخت این مکاتب را به سال 1400 به تعویق انداخته است.
اشرف غنی، رییس‌جمهوری افغانستان در سال 97 گفته بود که شش هزار ساختمان مکتب در سراسر کشور ساخته شود، اما رنگینه حمیدی، سرپرست وزارت معارف کشور در سفرش به هرات به روزنامه اطلاعات روز گفته است که تاکنون 600 مکتب کارش تمام و ساخت دوهزار و 400 مکتب دیگر نیز زیر کار است.
مسئولیت ساخت این مکاتب به وزارت احیا و انکشاف دهات کشور سپرده شده است. فریدون آژند، سخن‌گوی این وزارت به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که بانک جهانی 175 میلیون دالر برای ساخت بخشی از این مکاتب کمک کرده است و تلاش‌ها برای جلب کمک نهادهای کمک‌کننده برای ساخت مرحله نخست مکاتب جریان دارد: «رییس‌جمهور تعهد کرده در صورتی‌که نهادهای بین‌المللی کمک‌رسان به‌شمول بانک جهانی، بانک انکشاف آسیایی و یا نهادهای دیگر برای ساخت مکاتب همکاری نکنند، از بودجه ملی زمینه ساخت این مکاتب را مهیا میکند.»
مشکلات تنها نداشتن ساختمان نیست
اما غوری‌ها نگران‌اند که سناریوی وعده‌خلافی مقام‌های حکومتی در بخش ساخت مکاتب یک بار دیگر تکرار نشود. این نگرانی وجود دارد که بانک جهانی مرحله دوم ساخت مکاتب را در افغانستان تمویل مالی نکند.
حسن حکیمی، یکی از فعالان مدنی غور در صحبت با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که بخش زیادی از دانش‌آموزان غور در محرومیت به‌سر می‌برند و تاکنون حکومت مرکزی نیز در قبال‌شان بی‌پروا بوده است: «طی دو دهه اخیر به تناسب ولایت‌های دیگر در غور کمتر کاری برای ساخت مکاتب صورت گرفته و باید حکومت توجه کند تا کودکان غوری‌ها بی‌سواد نمانند.»
مسئولان در ریاست معارف غور می‌گویند که در حدود دو هزار آموزگار از چند سال به این‌سو کمبود دارند و باید هرچه سریع‌تر این شمار از آموزگاران استخدام شوند. رییس معارف غور می‌گوید که هم اکنون نزدیک به شش هزار آموزگار معاش دریافت می‌کنند و اغلب این آموزگاران فارغ صنف 14 هستند.
او می‌افزاید که در سال‌های گذشته کمبود آموزگاران با استخدام افراد به گونه‌ی قراردادی و حق‌الزحمه و خدمتی جبران کردند، اما امسال به‌دلیل شیوع کرونا این کار صورت نگرفته است.
دانش‌آموزان غور با کمبود شدید کتاب‌های درسی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. مسئولان می‌گویند، امسال بیشتر دانش‌آموزان دوره لیسه کتاب درسی ندارند. همچنین کمبود شدید آب آشامیدنی صحی و نداشتن دیوار احاطوی مکاتب دخترانه از دیگر مشکلات سد راه فراگیری آموزش در غور قلمداد می‌شود.
عطامحمد دهقان‌پور، نماینده مردم غور در مجلس نمایندگان می‌گوید که همواره کمبود کتاب برای دانش‌آموزان وجود داشته و برخی از دانش‌آموزان به‌خاطر شرایط بد اقتصادی قادر به خریداری کتاب نبوده‌اند.
ادعای حیفومیل
عطا محمد دهقان‌پور، نماینده مردم غور در مجلس نمایندگان اتهام سنگین را مبنی بر حیفومیل گسترده بودجه معارف غور در دو دهه اخیر و وجود آموزگاران خیالی مطرح میکند. او می‌گوید که در برخی از مکاتب آموزگاران خیالی هستند و به سر صنف‌ها حاضر نمی‌شوند و حتا فارغان صنف 12 سواد خواندن و نوشتن را ندارند: «من وکیل مردم غورم و می‌فهمم که معارف خیلی زیاد مشکل دارد. معلم خیالی است. بروید شاگرد صنف 12 ایستاد کنید و احتمالا جمع و تفریق یاد ندارند. مشکلات معارف غور را دایم در مجلس نمایندگان گفته‌ام، اما این گپ‌ها هیچ نتیجه نداده است.»
او هم چنین مدعی است که پروژه‌های ساختمان سازی مکاتب با کمترین کیفیت تکمیل می‌شود و در مصرف پول فساد وجود دارد: «دروازه مکتب و کلکین‌ها بسته نمی‌شود. بامی که میسازند، مشکل دارد. مشکلات زیادی در بخش ساخت مکاتب در غور وجود دارد.» اما مسئولان معارف غور ادعای این عضو مجلس نمایندگان را رد می‌کنند.
تأثیر ناامنی بر آموزش
گسترش جغرافیای جنگ در غور بیشترین ضربه به بخش آموزش و پرورش زده است. رییس معارف غور می‌گوید هم اکنون نیز شمار زیادی از واجدین شرایط رفتن به مکتب به‌دلیل جنگ و ناامنی از آموزش محروم هستند. بیشترین تأثیر ناامنی بر آموزش دختران سایه افکنده است. آمار مسئولان در اداره معارف غور نشان می‌دهد که هم اکنون 210 هزار دانش‌آموز که در این ولایت وجود دارد 39 درصدشان دختران‌اند.
در کنار ناامنی‌ها، رسم و رواج‌های ناپسند و ازدواج‌های زیر سن دو دلیل عمده برای ممانعت از آموزش دختران در غور قلمداد می‌شود. غور در غرب افغانستان به پایتخت خشونت علیه زنان مشهور است و رقم ازدواج زیر سن دختران در این ولایت بلند است. همچنین فاصله زیاد مکاتب از خانه‌های مسکونی نیز به شمار دخترانی که به مکتب می‌روند، کاسته است.
مسئولان معارف غور تأیید می‌کنند به‌دلیل ناامنی یک مکتب در شهر فیروزکوه مرکز این ولایت و 11 مکتب در ولسوالی‌ها مسدود است. از سویی هم، عطامحمد دهقان‌پور، نماینده مردم غور در مجلس نمایندگان می‌گوید که گروه طالبان به هیچ عنوان در مناطق تحت تسلط‌شان اجازه ساخت مکاتب را نمی‌دهند تا هنگامی‌که باج نگیرند و رقم باج‌گیری طالبان از پروژه‌ها مختلف در غور درشت است: «به هر نقطه که طالب تسلط دارد و به همان نقطه فیصدی می‌گیرد و اگر فیصدی از پروژه‌ها ندهند، طالب اجازه نمی‌دهد که کار مکتب‌ها آغاز شود.»