جمیله از جمله بازماندگان حملات گروه طالبان بر منطقه‌ی میرزاولنگ، وقتی روایت خود را از آن سه شب و روز در محاصره و بعد سقوط میرزاولنگ به‌دست طالبان قصه می‌کند، گلویش را بغض می‌گیرد و آرام اشک می‌ریزد؛ همسو با او تمامی اشتراک‌‌کنندگان برنامه همایش ملی قربانیان جنگ در تالار گریه می‌کنند. گروه طالبان در تابستان ۱۳۹۶ بر قریه‌ی میرزاولنگ در ولایت سرپل حملات گسترده انجام دادند و پس از سقوط این قریه به دست طالبان، ۵۲ تن از زنان، کودکان و مردان غیرنظامی این قریه را کشتند. کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در آن زمان این رویداد را مصداق جنایت علیه بشریت قلمداد کرد.
همایش ملی قربانیان جنگ همزمان با روز جهانی حقوق بشر و روز ملی قربانیان جنگ در افغانستان، به ابتکار و تلاش‌های مؤسسه حقوق بشر و دموکراسی افغانستان(AHRDO)، روز پنجشنبه (۲۰ قوس) با حضور بیش از ۲۰۰ تن از خانواده‌های قربانیان جنگ از ۲۴ ولایت افغانستان به هدف ایجاد و افتتاح «شبکه ملی قربانیان افغانستان» در کابل برگزار شد.
هادی معرفت، رییس مؤسسه حقوق بشر و دموکراسی افغانستان، با اشاره به اینکه در سال‌های پسین این مؤسسه نمایش‌گاه‌های صندوق خاطرات قربانیان جنگ را در چندین ولایت برگزار کرده و موزیم ملی قربانیان جنگ را تحت عنوان «مرکز خاطره و گفتگوی افغانستان» در کابل تأسیس نموده، گفت: «در سال جاری برنامه صلح قربانی‌محور را در هشت حوزه کشور با اشتراک صدها تن از خانواده‌های قربانیان اجرا کرده و در جریان این برنامه به مسایل جرایم جنگی، میکانیزم رسیدگی به این جرایم، تجارب کشورهای مختلف در زمینه صلح‌سازی و نقش قربانیان در پروسه‌های صلح به بحث و بررسی گرفته شده است.»
آقای معرفت یادآوری کرد که هماهنگی قربانیان برای دادخواهی از خواسته‌ها و مشارکت شان در پروسه‌های ملی، به خصوص در زمینه صلح‌سازی، گفت که حضور نمایندگان قربانیان در روند مذاکرات صلح ضرورت است. «رویکرد ما در این برنامه‌ها این بوده که قربانیان به عنوان آسیب‌دیدگان اصلی جنگ‌ها و منازعات در محور طرح برنامه‌های صلح‌سازی و به‌خصوص روند گفت‌وگوهای صلح قرار بگیرد.»
سیدسعادت منصور نادری، وزیر دولت در امور صلح که در روز برگزاری همایش ملی قربانیان جنگ سخن می‌گفت، این رویداد را زمینه‌ساز تقویت انسجام و اجماع ملی پیرامون صلح و همچنان توحید نظریات مردم و به خصوص قربانیان جنگ دانست: «ناگفته روشن است که تأمین عدالت برای قربانیان جنگ یکی از نیازهای اساسی برای ختم پایدار خشونت و منازعه است.» آقای نادری افزود؛ «نظام جمهوری اسلامی افغانستان و تیم مذاکره‌کننده شما با درک همه‌جانبه از این وضعیت، خود را متعهد به رعایت حقوق و نظریات قربانیان جنگ در پروسه صلح دانسته و زجری را که ملت ما تحمل نموده است، به هیچ عنوان فراموش نخواهد کرد. فراهم ساختن زمینه برای حضور قربانیان جنگ در میز مذاکرات و شریک ساختن نظریات آنان با طرف‌های حاضر در این روند و حامیان بین‌المللی افغانستان، نشان‌دهنده عزم قاطع ما در زمینه تأمین حقوق قربانیان جنگ میباشد.»
شهرزاد اکبر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان با اشاره به اینکه وضعیت قربانیان جنگ خوب نیست و آن‌ها به امتیازات و حقوق خود دسترسی ندارند، گفت قربانیان جنگ در صلح نادیده گرفته نشوند: «قربانیان نباید منتظر پروسه صلح باشند بلکه تلاش کنند تا به حقوق خود برسند. کارهایی بسیاری وجود دارد که قربانیان می‌توانند انجام دهند.» خانم اکبر گفت روند صلح باید قربانی‌محور باشد: «حقوق قربانیان باید بخشی از آجندای پروسه صلح باشد.»
در این همایش ضمن گرامی‌داشت از روز ملی قربانیان جنگ و افتتاح شبکه ملی قربانیان افغانستان، تعدادی از خانواده‌های قربانیان جنگ روایت‌های شان از زمان جنگ و از لحظاتی که اعضای خانواده‌ی شان را از دست دادند، بازگو کردند. صابر شراب‌زوی از ولایت پکتیا، یکی دیگر از اعضای شبکه ملی قربانیان بود روایت رنج خود را بازگویی کرد. آقای شراب‌زوی، که در یک شب پنج عضو خانواده‌اش توسط نیروهای امریکایی کشته شده، از آن لحظاتی روایت کرد که نیروهای امریکایی براساس گزارش غلط بالای خانه‌‌شان حمله می‌کنند و زنان و مردان خانواده را زیر رگبار می‌گیرند. صابر که جلو اشک‌هایش را گرفته نمی‌تواند، می‌گوید: «قاتلان خانواده‌ام را نمی‌بخشم، مگر به من پاسخ داده شود که براساس کدام راپور و از سوی چه کسی بالای خانه ما حمله کردند.»
جان محمد یکی دیگر از اعضای شبکه ملی قربانیان از ولایت بلخ مهمان این همایش بود. او در گفت‌وگو با اطلاعات روز داستانی را روایت می‌کند که در عین‌حال تراژیک بودن آن، ابتذال شر را در جنگ جاری افغانستان به نمایش می‌گذارد. جان محمد می‌گوید در یکی از روزهای تابستان پسر بچه‌ی چوپان قریه شان، عصر وقتی رمه گوسفندان و گاوها را از چراگاه به قریه می‌آورد، در مسیر بازگشت رمه گوسفندان به ماین جاسازی شده توسط طالبان مواجه می‌شود که در همان لحظه ماین منفجر می‌شود و بیش از ۳۰ رأس گوسفند کشته می‌شود، اما به خود چوپان آسیبی نمی‌رسد. پس از آن، یک روز بعد افراد طالبان به قریه می‌آیند و بزرگان قریه به شمول پسربچه‌ی چوپان و پدرش را به مقر فرماندهی شان می‌برند. قاضی طالبان حکم صادر می‌کند که گوسفندانی که کشته شده و ضرری که به مردم قریه رسیده هیچ، اما بزرگان قریه و پدر چوپان بایستی ۴۰۰۰۰ هزار افغانی هزینه‌ی ماین طالبان را بپردازند. صابر در حالی‌که این داستان را قصه می‌کند، با همه‌ی غم‌های که در چشمانش دارد، می‌خندد.
در پایان این همایش اعضای شبکه ملی قربانیان افغانستان با خوانش قطع‌نامه‌ای، در نخست روی برقراری آتش‌بس و ختم جنگ تأکید کردند. در قطع‌نامه‌ای شبکه ملی قربانیان افغانستان آمده است که «مذاکرات باید زمینه دسترسی قربانیان را به عدالت و جبران خسارت برای آن‌ها فراهم کند.» با آن‌که از آغاز مذاکرات تاکنون زمینه حضور و مشارکت قربانیان در مذاکرات فراهم نشده، اعضای شبکه ملی قربانیان خواستار مشارکت تأثیرگذار و تعیین‌کننده در مذاکرات صلح هستند؛ «شبکه ملی قربانیان به جدیت می‌خواهد که قربانیان به عنوان طرف سوم مذاکرات صلح درنظر گرفته شود.»