دور دوم مذاکرات صلح بین‌الافغانی با بحث روی اجندای گفت‌وگوها پس از یک وقفه ۲۰ روزه، در دوحه آغاز شد. این دور دور در حالی آغاز می‌شود که در کابل بحث پیرامون صلح چندگانه است؛ شورای عالی مصالحه در نشست‌های‌شان روی تهیه رهنمود برای هیأت مذاکرهکننده کار می‌کنند و بر آزادی عمل و صلاحیت در تصمیم‌گیری هیأت در مذاکرات تأکید دارند، اما در ارگ باور بر این است که طالبان اراده‌ای برای صلح ندارند. رییس‌جمهور غنی در یک مصاحبه اختصاصی با شبکه‌ی تلویزیونی «سی‌ان‌ان» گفته است که «انتقال قدرت از طریق اراده‌ی مردم به جانشین منتخبش از اهداف اساسی او است.»
آقای غنی در حالی از انتقال قدرت از طریق انتخابات سخن میگوید که اخیرا بحث روی‌کارآمدن حکومت موقت یا عبوری در محافل سیاسی داخل کشور داغ شده است و برخی چهره‌های سیاسی در کابل از طرح حکومت موقت حمایت کرده‌اند. چیزی که هنوز طالبان خواستار آن نشده است. چقدر حرف از حکومت موقت جدی است، صاحب‌نظران چه می‌گویند؟
سه گزینه بیشتر وجود ندارد
احمد ادریس رحمانی، کارشناس مسائل سیاسی افغانستان در گفت‌وگو با اطلاعات روز، بر این باور است که از پروسه صلح دوحه سه گزینه بیشتر بیرون نمی‌آید: «یک گزینه این است که دولت به رهبری طالبان شکل بگیرد و سیاسیون افغانستان بروند در آن سهم بگیرند، گزینه دیگر این است که طالبان در دولت فعلی افغانستان سهم بگیرند و گزینه سوم این است که دولت سوم بیرون بیاید و هر دو طرف در آن سهم بگیرند که در آن صورت نام آن مهم نیست که حکومت موقت باشد یا حکومت عبوری و هر چیز دیگری.» از نظر آقای رحمانی گزینه سوم تنها راه ممکن و ساده‌تر در شرایط کنونی به نظر می‌رسد.
آقای رحمانی برای امکان طرح و موافقت با حکومت موقت دلیلی دیگری نیز دارد. او میگوید سه شخصیتی سیاسی که در رأس شورای عالی مصالحه ملی قرار دارند، هرسه طرفدار حکومت موقت است: «هر سه به تنهایی علاقه‌مندند که حکومت موقت روی کار بیاید. حامد کرزی، عبدالرب‌رسول سیاف و عبدالله عبدالله هر کدام فکر می‌کنند که خودشان بهترین کاندیدا هستند. در عین زمان خودشان هم می‌دانند که طالبان به یک حکومت موقت که به رهبری هر یک از اینها باشد، نمی‌پیوندند.»
از نظر آقای رحمانی در نهایت چیزی که احتمالا اتفاق خواهد افتاد، سازوکاری مدیریت‌شده توسط امریکایی‌ها است: «زلمی خلیل‌زاد چند روز قبل با برخی از چهره‌های سیاسی دیدار داشت. در آینده با تمام سیاسیون به شکل انفرادی دیدار خواهد داشت و همه را در یک چارچوب که از قبل توسط امریکایی‌ها برنامه‌ریزی شده، کنار هم قرار می‌دهد و کسانی را که همسو با این پروسه نباشد مثل رییس‌جمهور غنی، به حاشیه بکشانند.»
نظیف شهرانی، پژوهشگر مردم‌شناسی و استاد دانشگاه در اندیانای امریکا در گفت‌وگو با اطلاعات روز، میگوید اگر تمام طرف‌های سیاسی بر این نظر باشند که حکومت موقت به‌حیث یک راه حل در مذاکرات افغانستان به میان بیاید، امریکای‌ها از چنین طرحی طرفداری خواهند کرد: «به‌خصوص اگر شورای عالی مصالحه همچون پیشنهادی را پیشکش کند یا از دوحه چنین پیشنهاد بیرون شود و طالبان با هیأت مذاکرهکننده جمهوری اسلامی افغانستان به این فیصله برسند که راه حل بهتر یک حکومت موقت است، هم جامعه جهانی و هم نیروهای سیاسی در داخل افغانستان از آن حمایت خواهند کرد.»
دکتر کریم پاکزاد، پژوهشگر در بنياد مطالعات بين‌المللي و استراتژيك فرانسه در گفت‌وگو با اطلاعات روز، با اشاره به ماهیت جنگ افغانستان که اگرچند پس از ۲۰۰۱م، یک طرف نیروهایی امریکایی بوده، اما این جنگ جاری ادامه جنگ‌های داخلی است که «در گذشته با پیچیدگی قومی، مذهبی و سیاسی» وجود داشته و اکنون نیز پایان این جنگ یک راه حل دارد: «بدون یک راه حل اساسی در قالب یک حکومت موقت ممکن نیست. اگرچه دو طرف مذاکرهکننده از حکومت موقت هراس دارند و منافع خود را در آن نمی‌بینند، اما حکومت موقت تنها فرصت حل بن‌بست سیاسی و پایان جنگ افغانستان است. چنان‌که تجربه همه‌ی کشورهای درگیر جنگ‌های داخلی نشان می‌دهد که بدون تشکیل حکومت موقت زمینه حل سیاسی منازعه ممکن نبوده است.»
ارگ در انتظار چراغ سبز واشنگتن
عمر صمد، پژوهشگر در شورای اتلانتیک و سفیر پشین افغانستان در بلجیم در گفت‌وگو با اطالاعات روز میگوید، به نظر می رسد در داخل افغانستان هنوز در مورد صلح و تحولات پس از آن وحدت نظری وجود ندارد: «هنوز روی میکانیزم صلاحیت‌ها به توافق نهایی نرسیده‌اند و ارگ در انتظار چراغ سبز واشنگتن است.»
آقای صمد میگوید که اگر اراده و نیت صادقانه برای صلح وجود داشته باشد، به یک قاموس و روایت دیگر ضرورت دارد: «تدریجا زمينه‌ی اعتمادسازی را بیشتر سازد و راه را برای حل مناقشات و منازعات هموار کند، نه عکس آن.»
ادریس رحمانی در این زمینه میگوید، رییس‌جمهور غنی در ارگ به‌جای این‌که به صلح فکر کند به ادامه قدرت خودش می‌اندیشد: «آقای غنی اصلا به دنبال صلح نیست، بلکه به دنبال تداوم قدرت خودش است.»
نظیف شهرانی نیز سخن رییس‌جمهور غنی را که بر انتقال قدرت از طریق انتخابات تأکید کرده، به معنای تأکید و تلاش برای در قدرت‌ماندن می‌داند: «آقای غنی بهانه‌هایی می‌تراشد تا موقف فعلی خود را در قدرت از دست ندهد. این‌که امیدوار است تا قدرت را تنها به یک حکومت منتخب تحویل بدهد، معنایش این است که مدت زمانی که از ریاست جمهوری‌اش مانده، را از دست ندهد.»
هنوز روشن نیست که در دور دوم مذاکرات آجندای اصلی چیست، اما قبلا برخی از اعضای هیأت مذاکراتی افغانستان گفته است که دور بعدی مذاکرات بر سر تقسیم قدرت است.