عبدالاحد کوهدامنی
افغانستان کشوری است کوهستانی و محاط به خشکه که حدودا ۶۵۰ هزار کیلومتر مربع مساحت داشته و ۳۶ در صد ساحه این مرز و بوم را علفچر و ۳.۷ فیصد آنرا جنگلات و درختان خود روی مانند پسته، بلوط، ارچه و غیره تشکیل می‌دهد. این چیزها سرمایه و ثروت خوبی برای کشور محسوب می‌شود. برعلاوه، یک مقدار از زمین‌های زراعتی را نیز در خود جا داده است که به دلیل داشتن آب و هوای گوارا زرع و نشو نموی نباتات طبیعی و غیرطبیعی به صورت آبی و للمی در آن امکان‌پذیر است.
تمام اراضی به‌شمول دشت‌ها، تپه‌ها، کوه‌ها و دامنه‌های آن، جبه‌زارهای دو طرف دریاها و ساحات جنگل که دارای پوشش از نباتات علوفه‌ی نی و بوته‌های طبیعی باشد و جهت خوراکه‌ی مواشی از آن استفاده شده بتواند، علفچر شناخته می‌شود.
علفچرها، جنگلات و دیگر مواد زراعتی در امرار حیات انسان‌ها و حیوانات اهلی و وحشی خیلی ممد و مفید بوده که از بین‌رفتن و یا طرز استفاده نادرست از آن باعث تلفات و خسارات جانی و مالی و حتا از بین رفتن نسل و انقراض حیوانات اهلی و وحشی می‌گردد و بنیه اقتصادی یک کشور را تضعیف می‌نماید.
همان‌طوری‌که علفچرها ارتباط مستقیم با تغذیه حیوانات و مالداری دارد و یک پشتوانه برای اهالی منطقه و منبع خوب اقتصادی است، از دیدگاه مبارزه با حوادث طبیعی در کاهش خطرات ناشی از سیلاب، طوفان ریگی، خشک‌سالی و برف‌کوچ‌ها تأثیر مثبت و به‌سزایی دارد.
نباتات و علفچرها با داشتن مواد کلوروفیلی با عث تصفیه آب و هوا شده چون کاربن‌دای‌اکساید را اخذ و باعث تولید آکسیجن می‌گردد. بنابراین در پاکسازی و تصفیه هوا از آلودگی و پاکی محیط زیست‌مان خیلی کمک می‌نماید.
کندن بوته‌ها و قطع درختان مثمر و غیر مثمر، خشک‌سالی و بی‌آبی تأثیرات زیر را به جا می‌گذارد:
– جاری شدن سیلاب‌های مخرب،
– برف‌کوچ‌ها،
– بی‌کاری و مهاجرت‌های انسانی،
– فقر و ناتوانی اقتصادی،
– خشک شدن کاریزها و چشمه‌ها،
– غیر قابل کشت شدن اراضی زراعتی،
– پر شدن کانال‌های آب‌یاری از خاک و ریگ،
– آلودگی هوا.
گفتنی است که در افغانستان سیستم زرع، کشت نبات و علفچرها تقریبا به شکل قدیمی و عنعنوی بوده و در بعضی مواقع استفاده نامطلوب از آن صورت می‌گیرد، بالخصوص در قسمت استفاده پخت‌وپز و تهیه غذا، تسخین منازل، اعمار منازل و غیره که به‌منظور حفظ و مراقبت آن از روش‌های اصلی و طبیعی کار گرفته شود و در مدیریت آن جدی عمل گردد.
در نقاط مختلف کوهی افغانستان سعی گردد تا هر گونه گیاه در محیط زیست شناسایی گردد؛ از این اطلاعات با درنظرداشت نقش انسان‌ها در محل آموزش و روش ابتدایی جهت مدیریت بهتر ارائه نماید و در حفظ و جلوگیری از قطع جنگلات و نگهداری و بهره‌برداری از ساحات سبز و حفاظت علفچرها که در نگهداری مواشی بالخصوص بز و گوسفند رول دارد، توجه بهتر به‌عمل آید.
بنأ با درنظرداشت مطالب فوق در عرصه نگهداری علفچرها ساحات سبز و جنگلات اولا به مردم آگاهی لازم از طریق ملا امامان، موسفیدان، اشخاص با نفوذ، استادان و معلمین و رسانه‌ها داده شود و به تعقیب آن دو نکته زیر را در نظر بگیرند:
– در احیای ساحات علفچر از طریق تخم‌پاشی و یا قرنطین ساحات توجه گردد.
در مورد استفاده بوته‌ها و اشجار به منظور پخت‌وپز و گرم نمودن اطاق‌های‌شان بدیل مناسب در نظر گرفته شود مانند (استفاده از تکنالوژی آفتابی).