برای بسیاری از افراد «کار از منزل» به معنای «کار از رخت‌خواب» نیز است. آن‌ها هر صبحِ روز کاری هفته که از خواب برمی‌خیزند، به‌جای پوشیدن لباس و بیرون‌شدن از خانه و رفتن به اداره یا محل کار، یک مشت آب به صورت‌شان می‌زنند و بر می‌گردند زیر پتو و لپ‌تاپ‌شان را باز می‌کنند و این‌گونه آغاز روز کاری‌شان کلید خورده است.
شمار آدم‌هایی که روی تشک‌های خانه‌شان بساط کار و کاسبی پهن کرده‌اند روز به روز بیشتر می‌شود. برپایه مطالعه‌ای که ماه نوامبر ۲۰۲۰ انجام شد، از مجموع ۱ هزار امریکایی شرکت‌کننده در نظرسنجی ۷۲ درصد گفتند که طی همه‌گیری کنونی از راه دور و از روی تخت‌خواب خود کار کرده‌اند؛ این رقم ۵۰ درصد افزایش از ابتدای همه‌گیری را نشان می‌دهد. در این نظرسنجی از هر ۱۰ نفر یک نفر گزارش داد که طی همه‌گیری «بیشتر یا کل روزهای کاری هفته»اش را که حدود ۲۴ تا ۴۰ ساعت یا بیشتر می‌شود، در رخت‌خواب گذرانده است. این مسأله به‌ویژه نزد «کارگران» جوان بیشتر صدق می‌کند. در بریتانیا کارگران ۱۸ تا ۳۴ ساله در مقایسه با کارگران مسن کم‌تر احتمال دارد که میز و صندلی مناسب کار در خانه داشته باشند و نیز دو برابر بیشتر از کارگران مسن احتمال دارد از رخت‌خواب کار کنند.
اما این آدم‌ها فقط به خاطر نداشتن صندلی و میز مناسب نیست که از رخت‌خواب کار می‌کنند. بسیاری از آن‌ها خیلی ساده راحتی و دنجی رخت‌خواب را نسبت به حالت رسمی صندلی و میز کار ترجیح می‌دهند. در اینستاگرام هشتگ (کار از رخت‌خواب) هزاران عکس را در خود دارد که بسیاری از آن‌ها افراد را با چهره‌های خندان در لباس خواب با فنجانی قهوه یا شاید حتا صبحانه‌ای روی سینی، وِلُو بر روی رخت‌خواب و پشت لپ‌تاپ نشان می‌دهد.
اما واقعیت این است که تبدیل‌کردن تخت‌خواب به میز و دفتر کار می‌تواند باعث مشکلات روحی و جسمی زیادی شود. و شاید شما حالا متوجه این مشکلات نشوید، اما عوارض جانبی (و احتمالا دائمی) کار از روی تخت‌خواب احتمالا بعدا در زندگی‌تان ظاهر می‌شود.
کابوس ارگونومیک
اول مهم است یادآوری کنیم که امکان کار از خانه امتیازی است که صدها میلیون کارگر از آن بی‌نصیبند. به‌علاوه برای برخی کارگران راه دور، امکان نصب یک «ورک‌استیشن» کامل وجود ندارد و این یعنی کار از روی تخت‌خواب و زیر پتو ممکن است تنها گزینه‌ی آن‌ها باشد.
با این‌حال، برای برخی دیگر کار از روی تخت‌خواب ساده‌ترین گزینه و کم‌جنجا‌ل‌ترین روش کار از راه دور است. (آخر این همه‌گیری انگیزه‌ی بعضی‌ها را آسیب زد.) این آدم‌ها شاید میز کار یا میز آشپزخانه داشته باشند تا لپ‌تاپ خود را روی آن بگذارند و کار کنند، ولی آن‌ها این کار را نمی‌کنند. دل‌شان نمی‌خواهد رخت‌خواب‌شان را ترک کنند.
اما کارشناسان می‌گویند فارغ از این‌که کار از رخت‌خواب قابل‌اجتناب باشد یا خیر، توصیه ارگونومی تغییر نمی‌کند: کار از رخت‌خواب برای بدن شما خوب نیست و بنابراین بسیار مهم است که بدن خود را حرکت دهید و قسمت‌های مختلف بدن خود را هرجا که امکان دارد به چیزی تکیه دهید. هنگامی که شما روی یک سطح نرم قرار می‌گیرید که باعث می‌شود بدن‌تان شل و ول و کمرتان خم شود یا سطحی که باعث می‌شود شما روی آن وِلُو شوید، گردن، کمر، باسن و قسمت‌های دیگر بدن‌تان تحت فشار قرار می‌گیرد و عضلات‌تان دچار کشیدگی می‌شود. «سوزان هالبک»، رییس مرکز مهندسی بهداشت و درمان در «کلینیک مایو»، یکی از بزرگ‌ترین نهادهای تحقیقاتی پزشکی در ایالات متحده، می‌گوید که در چنین حالتی گردن، کمر و سایر قسمت‌های مهم بدن‌تان راحت نیستند و بنابراین موقع کار از روی رخت‌خواب «شما واقعا به روشی که برای کارکردن مناسب باشد تکیه نمی‌کنید.»
او می‌گوید که جوانان به‌ویژه بیشتر از دیگران احتمال دارد قربانی این «عادت‌های بد» نشستن و کارکردن شوند، زیرا ممکن است به‌دلیل جوانی، فشاری را که بدن‌شان در معرض آن قرار دارد، حس نکنند. اما درد شروع می‌شود. و بسته به این‌که عادت‌های شما در یک سال گذشته چقدر بد بوده است، ضربه ممکن است همین الان هم وارد شده باشد. البته این آسیب‌ها از شخصی نسبت به شخص دیگر متفاوت است، اما ممکن است برای رفع مشکلات ارگونومیکی که هنگام پیری با آن روبه‌رو خواهید شد، دیگر خیلی دیر شده باشد.
عوارض ناشی از این عادت‌های بد می‌تواند از سردردهای ساده شروع شود و به قولنج دائمی در پشت، آرتروز و آنچه به نام گردن‌دردی (درد در استخوان‌ها، مفاصل و عضلات گردن که به شما امکان حرکت می‌دهد) شناخته می‌شود، منجر شود. هالبک می‌گوید: «هرکاری بهتر از ادامه این عادت بد است. هر زمانی که می‌توانید متوقفش کنید.»
اگر شما مجبورید که از رخت‌خواب کار کنید و مجبورید که این سبک کارکردن را ادامه دهید، سعی کنید تا جایی که می‌توانید روی رخت‌خواب هنگام کارکردن طوری قرار بگیرید که انگار روی صندلی کاری دفترتان راست نشسته‌اید و تا جایی که می‌توانید «حالت خنثا» را به بدن خود بدهید، یعنی بدن تان را در حالتی قرار دهید که روی هیچ‌کدام از قسمت‌های بدن‌تان فشار نباشد. یک بالش کوچک را بردارید و قسمت پایینی پشت تان را به آن تکیه دهید، وقتی نشسته‌اید زیر زانوی خود بالش بگذارید، سعی کنید نمایش‌گر از صفحه کلید تان جدا باشد (در صورت امکان) و صفحه را در سطحی قرار دهید که یا همتراز با چشم تان یا بالاتر از خط دید چشمان تان قرار داشته باشد، طوری که موقع نگاه‌کردن به صفحه گردن تان راست باشد. هرکاری انجام می‌دهید بدهید، فقط روی شکم‌تان موقع تایپ‌کردن دراز نکشید. در این حالت گردن و آرنج‌هاتان به‌شدت تحت فشار قرار می‌گیرد.
خلاق باشید: اگر میز کار ندارید از میز اتوکاری استفاده کنید. اما اگر فکر می‌کنید برای مدت طولانی باید از خانه کار کنید و ارزشش را دارد، کمی روی راحتی‌تان سرمایه‌گذاری کنید. هالبک می‌گوید: «اگر قرار است مدت طولانی از خانه کار کنید، سرمایه‌گذاری روی یک ورک‌استیشن خوب و ولو کوچک واقعا ارزشش را دارد.»
مغز هم آسیب می‌بیند
یک سال کار از رخت‌خواب نه فقط جسم‌تان را آسیب می‌زند بلکه احتمالا به بهره‌وری کاری و عادت‌های خواب‌تان نیز لطمه وارد می‌کند.
«راچل سالاس»، استاد عصب‌شناسی و متخصص خواب در «دانشگاه جانز هاپکینز» می‌گوید: «ما به‌عنوان متخصص خواب توصیه می‌کنیم که تخت‌خواب باید برای سه کار باشد: خواب، سکس یا استراحت، موقعی که بیمار هستید. همین و بس.»
او می‌گوید: «هرچه بیشتر در رخت‌خواب تلویزیون تماشا کنید، بازی ویدیویی خود را انجام دهید و در واقع از رخت‌خواب برای کاری غیر خوابیدن استفاده کنید، مغز شما به تدریج یاد می‌گیرد که “اوه، اوکی، می‌توانم هرکدام از این فعالیت‌ها را در رخت‌خواب انجام دهم.” مغز کم‌کم این وابستگی‌ها را ایجاد می‌کند که در نهایت به رفتارهای شرطی تبدیل می‌شود.»
متخصصان خواب اصطلاحی دارند به‌نام «بهداشت خواب». منظور از بهداشت خواب بهترین روشِ بودن در رخت‌خواب است. پوشیدن پیژامه و لباس راحتی شب جز بهداشت خواب مناسب به‌شمار می‌رود، زیرا این پوشش به بدن شما می‌گوید وقت آن است که شروع به خاموش‌شدن کنی. برعکس آن، بالاپایین‌رفتن در انترنت و فیسبوک یا گشتن ایمیل‌هامان در رخت‌خواب بهداشت خواب بد است.
بنابراین وقتی شما با قطارکردن لپ‌تاپ و تلفن همراه و نمایش‌گرهای درخشانی که شغل‌تان به آن نیاز دارد، در واقع بساط کارتان را در رخت‌خواب پهن می‌کنید، بدن و مغز شما کم‌کم ارتباط «تخت» با «استراحت» را فراموش می‌کنند. به گفته سالاس همین عادت در جریان همه‌گیری کنونی به «کروناسومنی» منجر شده است. منظور از کرونوسومنی جهش در بی‌خوابی و اختلالات خواب است که همراه با کووید۱۹ دامن‌گیر مردم در سطح جهان شده است.
سالاس می‌گوید وقتی شما کار از روی تخت‌خواب را پیشه می‌کنید «در واقع به مغز خود آموزش می‌دهید که هوشیار باشد و به مغز خود می‌گویید که این تخت خواب همان جایی است که باید ایده‌های کاری‌تان گل کند و دکمه حالتِ «تمام کار»تان روشن شود. اما وقتی که کارتان به پایان می‌رسد و می‌خواهید بخوابید، مغز شما مثل این است که می‌گوید: “اوه اوه یک دقیقه صبر کن، داری چه کار می‌کنی؟ حالا وقت کار است.”»
ادامه این عادت برای یک سال یا هر دوره طولانی می‌تواند منجر به بی‌خوابی یا چیزی به‌نام اختلال ساعت بیولوژیک بدن یا ریتم شبانه‌روزی شود. در طولانی‌مدت ساعت طبیعی بدن ما که وظیفه‌ا‌ش این است که به ما بگوید چه موقع وقت خواب است و چه موقع وقت فعالیت، از نظم خارج می‌شود. سالاس می‌گوید عادت کار از روی رخت‌خواب ممکن است مشکلات غیرمرتبط با خواب شما مانند «سندرم پای بی‌قرار» را نیز تشدید کند.
کارشناسان همچنین می‌گویند که شبِ بدون خواب آرام، درد بدن یا هر دو به این معناست که از نظر کاری، شما کم‌تر خلاق، کم‌تر متمرکز و کم‌تر بهره‌وری خواهید داشت و در نتیجه امکان این‌که کار شما آسیب ببیند، وجود دارد.
مشکلی برای همه؟
با این‌حال پیچیدگی مسأله این است که همه‌ی آن مشکلات بالقوه ممکن است در برخی از کارگران کار از رخت‌خواب ظاهر شود اما در برخی دیگر نه. سالاس می‌گوید: «برخی آدم‌ها قسم می‌خورند که این مسأله برای‌شان واقعا مهم نیست: این‌که آن‌ها هم می‌توانند در رخت‌خواب کار کنند و هم می‌توانند در رخت‌خواب بخوابند. آن‌ها می‌توانند هرکاری را که می‌خواهند در رخت‌خواب‌شان انجام دهند و بر خواب‌شان تأثیر منفی نگذارد.»
ژنتیک، عوامل محیطی، میزان بدبودن این دست عادت‌ها و مدت زمانی که شما این عادت‌ها را پیشه می‌کنید و حتا سن شما، همه در این‌که آیا یک سال کارکردن از رخت‌خواب برای شما مضر واقع می‌شود یا خیر، نقش دارد. گرچه کار از رخت‌خواب ممکن است لزوما چیزی نباشد که شما آن‌را بتوانید تغییر دهید (یا بخواهید تغییر دهید) و بدن شما و مغز شما شاید در حال حاضر احساس خستگی و فشار نکند، اما در طولانی‌مدت یک روز متوجه خواهید شد. هالبک می‌گوید: «بدن و مغز اکنون این را احساس نخواهند کرد. اما با افزایش سن آسیب‌ها آشکار خواهد شد.»
به‌نظر می‌رسد مسأله‌ی کار مسأله مهم دیگری است که در دوره کرونا باید نگران آن بود. اما اگر این دوره درسی به ما داده باشد آن درس این است که تا جایی که پای سلامت جسم و روان‌مان در میان است، بهتر است سالم باشیم تا متأسف. سالاس می‌گوید: «اگر هیچ‌یک از اثرات منفی را در خود نمی‌بینید، عالی است. اما اوضاع ممکن است همیشه این‌گونه باقی نماند.»