به دنبال آتشسوزی مهیب شنبهشب در دروازهی شمالی شهر کابل که در آن دهها تانکر تیل و گاز و موترهای تناژ بلند حامل اموال بازرگانان سوخت، مسئولان اتاق تجارت و سرمایهگذاری و بازرگانان هشدار میدهند که اگر حکومت آتشسوزیهای اخیر در کشور را بررسی دقیق و همهجانبه نکند و در عین حال از اخاذی و بروکراسی دستوپا گیر نکاهد، بازرگانان افغان اعتصاب و دستکم بازار نفتوگاز را در کشور فلج میکنند.
به گفتهی مسئولان اتاق تجارت و سرمایهگذاری کشور، در آتشسوزی شنبهشب حدود ۲۰۰ موتر حامل تیل، گاز و مواد غذایی سوخته و حدود ۲۰ میلیون دالر به بازرگانان خساره وارد شده است. گستردگی آتشسوی شنبهشب در حدی بود که شعلههای آن از تمامی ساحات شهر کابل قابل دید بود.
توکل احمدیار، رییس اتاق تجارت و صنایع افغانستان که امروز در یک کنفرانس مطبوعاتی در کابل صحبت میکرد با اشاره به آتشسوزیهای اخیر که در آن اموال بازرگانان افغان سوخته است، به حکومت هشدار داد که اگر چگونگی وقوع آتشسوزیهای اخیر بهگونهی دقیق بررسی و جلوی اخاذی در گمرکها و مسیر شاهراهها گرفته نشود، دستکم بازرگانان مواد نفتی دست به اعتصاب خواهند زد و بازار نفت را در کشور فلج خواهند کرد. او گفت: «این بار اخطار میدهیم که تمام دوستان را جمع و تانکهای تیل را فلج میکنیم. بندرها را متوقف میکنیم که باز ملت سر حکومت برخیزند. همانطوری که در سکتور ترانسپورت نشان دادیم.»
غلام جیلانی، یکی از بازرگانانی است که دو موتر حامل حدود ۱۲۰ هزار لیتر پترولش در آتشسوزی شنبهشب سوخته و یکی از دستیاران رانندهاش زخمی شده است. او به روزنامه اطلاعات روز گفت که حدود ۲۰۰ هزار دالر به او خساره وارد شده است: «در این خاک هیچ پرده نمیشود. چیزی که سرمایه داشتم سوخت. قرضدار مردم هم شدم. خلاصه تباه تباه شدیم. اگر حکومت حکومت است، باید خساره ما را بدهد.»
موترهای تناژ بلند اجازه ندارند که پیش از ساعت ۹ شب وارد شهر کابل شوند. دلیل این کار هم جلوگیری از ازدحام در داخل شهر خوانده میشود. هر شب دهها موتر باربری حامل اموال بازرگانان در پس چهار دروازهی شهر ساعتها منتظر میمانند تا ساعت ۹ شود. دلیل گستردگی و بزرگی آتشسوزی شنبهشب در دروازه شمالی شهر کابل هم همین مورد بوده است. دهها موتر متوقف بوده که یکی از تانکرهای گاز آتش گرفته و به گفتهی مسئولان اتاق تجارت و سرمایهگذاری، سپس حدود ۲۰۰ موتر دیگر را به آتش کشیده است.
وزارت داخله اعلام کرده است که در آتشسوزی دیشب هفت تن کشته و ۱۴ تن دیگر زخمی شدهاند.
آقای احمدیار، میگوید که آتشسوزی دیشب ناشی از انفجار ماین مقناطیسی بود که در یکی از تانکرهای گاز چسبانده شده بوده. وزارت داخله اما این ادعا را رد کرده است. طارق آرین، سخنگوی وزارت داخله به رسانهها گفته است که بررسی پولیس نشان میدهد که رویداد تروریستی نبوده است. او افزوده که بخشهای جنایی پولیس در حال بررسی چگونگی وقوع این رویداد هستند: «هیأت تعیین شده است. جزئیاتش بعدا شریک میشود.»
مسئولان اتاق تجارت و سرمایهگذاری از حکومت میخواهد که بهجای توقف موترها در پشت دروازههای شهر کابل در جادهی عمومی، برای هر بخش زمین اختصاص دهد که خود بازرگانان امنیت خود را بگیرند و از وقوع چنین رویدادهای جلوگیری شود. آقای احمدیار گفت: «حکومت وقتی موترها را به آن ترتیب متوقف میکند باید امنیتش را هم بگیرد. اگر نمیتواند یک ساحهی کلان را برای توقف موترهای باربری مشخص کند و برای هر بخش مثلا برای تیل یک ساحه برای گاز ساحه دیگر و برای موترهای مواد غذایی یک ساحه دیگر مشخص کند تا بازرگانان بتوانند خودشان امنیت اموال و موترهایشان را بگیرند.»
از حدود چهار ماه به اینسو چندین آتشسوزی در نقاط مختلف کشور رخ داده است؛ دو بار در فراه، یک بار در نیمروز و سه بار در هرات.
بزرگترین آتشسوزی در بندر اسلام قلعه در هرات رخ داد. در آن رویداد به گفتهی مسئولان اتاق تجارت و سرمایهگذاری حدود ۱۲۵۰ تانکر نفت و گاز و کانتینر اموال بازرگانان سوخت و حدود ۵۰۰ میلیون دالر به سکتور خصوصی خسارت وارد کرد.
پس از آتشسوزی مهیب بندر اسلامقلعه، محمداشرف غنی، رییسجمهوری کشور به امرالله صالح، معاون نخست ریاستجمهوری دستور داد تا آتشسوزی مهیب گمرک هرات را بررسی کند. در رأس این هیأت غلام بهاءالدین جیلانی، وزیر دولت در امور رسیدگی به حوادث قرار داشت و این هیأت مؤظف شد که ظرف دو هفته این رویداد را بررسی و نتیجهی آن را با مردم شریک کند. اما حالا مسئولان اتاق تجارت و سرمایهگذاری میگویند که نتیجهی این بررسی هنوز معلوم نشده است. توکل احمدیار، ریس اتاق تجارت و سرمایهگذاری در این باره گفت: «از وزیر که میپرسیم نتیجهی بررسی چه شد، او میگوید که پرونده پیش رییسجمهور است.»
خان جان الکوزی، معاون اتاق تجارت و سرمایهگذاری کشور که در کنفرانس مطبوعاتی امروز شرکت کرده بود، گفت که هنوز نتیجهی هیأت تحقیق ریاستجمهوری از آتشسوزی بندر اسلام قلعه مشخص نشده است.
آقای الکوزی از رییسجمهور کشور میخواهد که یک نشست اضطراری با آسیبدیدگان آتشسوزیهای اخیر دایر کند و به پیشنهادهای آنان گوش دهد. او تأکید کرد که خسارات وارده به بازرگانان باید جبران شود.
آقای الکوزی همچنان با اشاره به اخاذی در گمرکها و مسیر شاهراهها و همچنان بروکراسی دستوپاگیر در ادارات دولتی که باعث آزار و اذیت بازرگانان میشود، از حکومت خواست که به این مشکلات خاتمه دهد.
به گفتهی او طالب وقتی از موترها محصول میگیرد یک پارچه میدهد که در میان طالبان اعتبار دارد، اما وقتی پای حکومت به میان میآید هر نهاد به بهانههای مختلف از رانندهها و بازرگانان پول میگیرند که در واقع اخاذی است.
در ادامه آقای الکوزی هشدار داد که اگر حکومت به خواست بازرگانان توجه نکند، سرمایهی بیشتری از افغانستان خارج خواهد شد: «ما حاضریم که در همین وطن بمانیم، سرمایهگذاری و خدمت کنیم. اگر ما را به زور این مملکت بیرون کردند، میتوانیم بیرون شویم. تا حالا هم میلیاردها دالر از کشور بیرون شده است و پس از این نیز بیرون می شود.»