در ولایت هرات در غرب افغانستان، علاقمندی برای خریداری سلاح افزایش یافته است، تا با بحرانی‌شدن اوضاع امنیتی، بتوانند با استفاده از سلاح، از جایدادها و جان‌شان حفاظت کنند. طی دو ماه اخیر حملات طالبان در هرات سیر صعودی به خود گرفته و حتی ولسوالی‌های نزدیک به شهر هرات همچون «زنده‌جان»، «غوریان» و «کشک‌رباط سنگی» گواه حملات طالبان بوده است. پس از فشار بی‌وقفه‌ی طالبان نیروهای دولتی ۲۸ ماه جوزا ولسوالی اوبه را ترک کردند.
با روشن‌بودن ماشین جنگی طالبان و احتمال به‌دست آوردن بیش‌تر جغرافیا در هرات، هراتیان را بیش‌تر از هر زمانی به خریداری سلاح و مسلح شدن واداشته است.
نوراحمد، ارباب روستای «احمد‌آباد» ولسوالی انجیل ولایت هرات است. او نیز به فکر خریداری سلاح هست، تا جلو هجوم احتمالی گروه طالبان را بگیرد. او حتی حاضر است تا پول قرض کند و برای دیگر جوانان نیز سلاح تدارک بخشد: «کلاشینکف تا یک لک/ ۱۰۰ هزار افغانی است. سلاح در هر خانه است و شما پول بیاورید، که من به شما هزار میل سلاح تهیه کنم. هر کس که سلاح زیادی به خانه دارد، باید به دیگران بفروشد.»
نوراحمد تصمیم دارد که ۱۸۰ تن از جوانان روستای خود را با سلاح مجهز کند. او در گام نخست به حکومت پیام می‌دهد که برایش سلاح بدهد و اگر این کار صورت نگیرد، خودش برای خریداری سلاح و مهمات دست به کار خواهد شد.
روایت صوفی عبدالکریم از خریداری سلاح متفاوت‌تر از دیگران است. او ساکن روستای «دل‌قرار» هرات است و می‌گوید که از ترس ناامنی‌ها، مردم مواشی خود را می‌فروشند و کلاشینکف خریداری می‌کنند: «مردم مجبور که باشند، سلاح می‌خرند. مردم قریه حالا گاو و گوسفند خود را می‌فروشند و یک میل سلاح می‌خرند و از ننگ و نأموس خود دفاع می‌کنند.»
فاروق نظری، نماینده هرات در پارلمان به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که خریداری سلاح منوط به شرایط کنونی نیست و از گذشته‌ها جریان داشته است: «خریداری سلاح از امروز و دیروز نیست. کسانی‌که امکانات و سرمایه داشتند، سلاح برای خود خریداری کنند و از آن سلاح برای تأمین امنیت خود استفاده می‌کنند.»
او تأکید دارد که با بحران ناامنی، مردم به سلاح نیاز دارند، تا در کنار نیروهای دولتی در مقابل با طالبان بجنگند.
تاجرانِ دست به ماشه
هرات به قطب اقتصادی افغانستان مشهور است. بنادر تورغندی، اسلام‌قلعه، شهرک صنعتی بزرگ، پروژه‌های خط آهن، بندسلما، بندپاشدان، شاهراه‌ها و حضور گسترده تاجران و صنعت‌گران، اهمیت اقتصادی هرات را به مقیاس کلان بلند برده است.
تاجران هرات از سناریوی احتمالی تصرف شهر توسط طالبان در بیم و هراس به‌سر می‌برند و حملات گروه طالبان به ولسوالی‌های نزدیک به شهر هرات، وحشت در دل آنان ایجاد کرده است. محمدحسین (نام مستعار) یکی از تاجران هرات است. او در صحبت با روزنامه اطلاعات روز هراس دارد که گسترش ناامنی‌ها باعث شود، تا اموالش غارت شود.
او در کنار داشتن چندین میل سلاح کلاشینکف، تصمیم به خریداری مهمات و تجهیزات بیش‌تری دارد، تا تهدید احتمالی غارت جایدادهایش را به حداقل ممکن برساند.
به نظر او، حملات گسترده طالبان نشان می‌دهد که این گروه قدرتمند شده و حالا هرات در خطر حملات طالبان قرار دارد: «در کنار طالبان، بخشی از بیجاشدگان داخلی در هرات مسلح هستند و اگر هرج‌ومرج در شهر هرات رخ بدهد، مطمئنا که اموال ما را غارت می‌کنند.»
در هرات حتی برخی از سرمایه‌گذاران، شمار محافظان امنیتی‌شان را بلند برده‌اند، تا به اصطلاح خودشان این محافظان در روز بد به دردشان بخورند.
بازار پر رونق سلاح
سردار بهادری، عضو شورای ولایتی هرات می‌گوید که کلاشینکف‌های روسی تا ۱۸۰ هزار افغانی در بازار هرات به خرید و فروش می‌رسد و حداقل در دو ماه اخیر، قیمت سلاح غیرقانونی در بازار هرات در حدود ۳۰ درصد بالا رفته است.
او از سلاح به‌عنوان یک کالای لوکس و با ارزش در بازار یاد می‌کند و مدعی است که واردات غیرقانونی سلاح از مرزهای افغانستان جریان دارد و این باعث افزایش سلاح در این کشور شده است: «متأسفانه کسانی که از دولت سلاح گرفتند، حالا می‌فروشند. کسانی که در دوره جهاد سلاح داشتند و هم چنین گروه‌های سیاسی مورد حمایت کشورهای منطقه، نیز سلاح دارند و حالا بخشی از این سلاح‌ها را به فروش می‌رسانند.»
این عضو شورای ولایتی هرات مدعی است که سلاح غیرقانونی از طریق مرزها وارد کشور می‌شود و نظارت چندانی در مرزها صورت نمی‌گیرد: «هر قدر که گراف ناامنی‌ها در هرات بلند برود، به همان اندازه مردم به خریداری سلاح بیش‌تر تمایل پیدا می‌کنند. مردم مجبور هستند که برای دفاع از جایداد و ناموس خود سلاح خریداری کنند.»
در این میان، عبدالاحد ولی‌زاده، سخن‌گوی پولیس هرات در صحبت با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که پولیس از حمل، قاچاق سلاح و استفاده غیرقانونی از سلاح جلوگیری می‌کند.
او می‌افزاید که ماهوار حد اوسط تا ده مورد افراد مختلف در پیوند به حمل و استفاده از سلاح غیرقانونی بازداشت می‌شوند.
هراس از ملیشه‌سازی
نیروهای خیزش مردمی از سوی پولیس و امنیت ملی هرات برای مقابله با تهدید گروه طالبان تمویل و تجهیز می‌شوند. هم‌اکنون صدها تن از باشندگان ولسوالی‌های گذره و کرخ هرات به عضویت نیروهای خیزش مردمی درآمده‌اند.
محمد عارف، یکی از ساکنان ولسوالی گذره هرات است. او به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که به‌خاطر حملات طالبان سلاح بر شانه‌اش انداخته و از منطقه‌اش در مقابل هجوم طالبان محافظت می‌کند: «من تا آخرین مرمی تفنگ خود در مقابل طالبان می‌جنگم. طالبان پل و پلچک ما را خراب کردند و باید مقابل آنان جهاد کنیم.»
هرچند که علاقمندی ساکنان ولسوالی‌های هرات برای در دست‌گرفتن سلاح به بلندترین حد رسیده، اما این کار حکومت نگرانی کلانی را در میان مردم ایجاد کرده است: ملیشه‌سازی.
شورای ولایتی هرات می‌گوید که بر هر پیمانه حکومت برای ملیشه‌سازی افراد تلاش کند، به همان برابر نگرانی مردم نسبت به بدترشدن وضعیت امنیتی زیادتر می‌شود و مردم تنها یک گزینه در پیش رو دارند؛ خریداری سلاح و مهمات.
هراتیان از حکومت می‌خواهند که میکانیزم مشخص و ضمانت‌های سفت و سختی را از متقاضیان نیروهای خیزش مردمی بگیرد، تا تهدیدات احتمالی از جانب این گروه گرفته شود.
سردار بهادری، عضو شواری ولایتی هرات می‌گوید: «بزرگترین تشویش و نگرانی مردم بی‌دفاع و تاجر ما، ملیشه‌سازی مردم غیر مسئول است. مردم باور دارند که حکومت گروهک‌های پنج نفری مسلح را کنترل کرده نتوانسته، چگونه می‌تواند که خیزش‌های مردمی را کنترل کند؟»
او تداوم توزیع سلاح به مردم جهت ملیشه‌سازی را نه به سود حکومت و نه هم طالبان می‌داند.
در همین حال، عبدالصبور قانع، والی هرات در پرسش به خبرنگار روزنامه اطلاعات روز، اطمینان می‌دهد که جلو خودسری‌ها در صفوف نیروهای خیزش مردمی گرفته خواهد شد: «نیروهای خیزش مردمی مطابق به طرزالعمل‌های منظور شده جذب می‌شوند و ما نگران [ملیشه سازی] نمی‌باشیم.»