همزمان با به بن‌بست رسیدن مذاکرات صلح میان جمهوری اسلامی افغانستان و گروه طالبان در دوحه، میدان جنگ در کشور داغ‌تر از گذشته شده و براساس گزارش نهادهای حقوق بشری و بین‌المللی، در سال جاری رقم تلفات غیرنظامیان چند برابر افزایش یافته است. طالبان با شدت‌بخشیدن به حملات‌شان در سه ماه اخیر دست‌کم ۱۰۰ ولسوالی را از کنترل دولت خارج کرده‌اند و جنگ را تا نواحی چندین شهر مهم، از جمله شهرهای مزارشریف، قندهار و هرات رسانده‌اند.
در تازه‌ترین مورد کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان روز گذشته با نشر گزارشی گفته است که تلفات غیرنظامیان در شش ماه اول سال ۲۰۲۱ میلادی ۸۰ برابر افزایش یافته است. این غیرنظامیان در انفجار ماین‌های کنارجاده‌ای، انفجار موتربمب، ماین‌های مقناطیسی، ترور و حملات هدفمند، حملات راکتی، حملات زمینی و هوایی جان‌های خود را از دست داده‌اند. عامل ۵۶ درصد تلفات غیرنظامیان گروه طالبان، عامل ۲۲ درصد تلفات غیرنظامیان افراد نامعلوم، عامل ۱۵ درصد تلفات غیرنظامیان نیروهای دولتی و عامل هفت درصد تلفات غیرنظامیان گروه داعش گفته شده است.
شدت جنگ و افزایش تلفات غیرنظامیان چشم‌انداز رسیدن به صلح را تیره ساخته است. از طرفی مقام‌های حکومتی مدعی‌اند که طالب اراده‌ای برای صلح ندارد. در تازه‌ترین مورد روز گذشته رییس‌جمهور غنی در نشست کابینه گفته است تا زمانی‌که وضعیت در میدان‌های جنگ تغییر نکند، طالبان حاضر به صلح نمی‌شوند. او گفته است که برای تغییر این وضعیت، برنامه‌ی واضح روی دست گرفته شده و جنگ تا شش ماه آینده به‌گونه‌ی بنیادی تغییر می‌کند.
در چنین وضعیتی، امروز رییس‌جمهور اشرف غنی نشست اضطراری شورای ملی را فراخوانده و قرار است در این نشست سخنرانی کند. آنچه تاکنون گفته شده، قرار است آقای غنی در این نشست درباره‌ی تحولات امنیتی و سیاسی ماه‌های اخیر و جلب حمایت نمایندگان شورای ملی از نیروهای امنیتی و دفاعی صحبت کند. منابع معتبر در حکومت نیز تأیید می‌کنند که قرار است آقای غنی در سخنرانی خود خواستار اتحاد و ایستادگی در برابر طالب شود.
نشست رییس‌جمهور غنی با اعضای شورای ملی می‌تواند در وضعیت فعلی مهم باشد. انتظار می‌رود آقای غنی در این نشست به سوال‌های بسیار پاسخ روشن بدهد و چشم‌انداز آینده‌ی افغانستان را تعریف کند. او می‌تواند با سخنرانی در پارلمان پیام خود را از طریق نمایندگان شورای ملی به مردم افغانستان برساند و دست‌کم به دو نکته‌ی مهم ذیل نیز پاسخ روشن ارائه کند.
نخستین انتظار از او در این نشست این است که توضیح بدهد وضعیت جنگی در افغانستان از چه قرار است و سیاست یا استراتژی حکومت در برابر این وضعیت چیست. دلایل سقوط پی‌هم ولسوالی‌ها و رسیدن جنگ به نواحی شهرها را به مردم توضیح بدهد و برنامه‌ی حکومت برای بازپس‌گیری مناطق از دست‌رفته، محافظت از مردم و شهرها و رسیدگی به بیجاشدگان جنگ را بیان کند. برنامه‌ی حکومت برای مقابله با طالبان و آینده‌ی صلح در کشور را توضیح دهد. حالا که مدعی است طالب اراده‌ای برای صلح ندارد، نیاز است روشن سازد که چگونه با دوام جنگ می‌توان اراده‌ی صلح را در طالبان ایجاد کرد. در وضعیتی که مدیریت و رهبری نهادهای امنیتی همواره مورد انتقاد قرار داشته است، نیاز است آقای غنی به مردم توضیح دهد که با چه تدبیر و رهبری می‌تواند وضعیت را در میدان جنگ به نفع نظام جمهوری اسلامی تغییر دهد.
دوم، بزرگ‌ترین چالشی که حکومت آقای غنی با آن مواجه است، بحران مشروعیت است. این بحران مشروعیت پیامد انتخابات بحرانی‌ای بود که حکومت آقای غنی از آن بیرون آمد. این بحران مشروعیت در دو سطح قابل بحث است. سطح اول میان نخبگان سیاسی و رهبران قومی است. سطح دوم که عمیق‌تر نیز میباشد، بحران مشروعیت مردمی است. از طرف دیگر آقای غنی در هفت سال اخیر پیوسته متهم به انحصارگرایی شده است. امروزه هرگاه او سخن از جمهوریت و یا دفاع از آن می‌زند، منتقدانش سخن او از جمهوریت را «جمهوریت سه نفره» تعبیر می‌کنند. حالا که قرار است آقای غنی در نشست فوق‌العاده شورای ملی از نخبگان سیاسی دعوت به اتحاد کند، نیاز است نخست زمینه‌ی رسیدن به اتحاد سیاسی را شرح دهد. او بایستی این پیام را به نخبگان سیاسی مخابره کند که چگونه می‌تواند اجماع و اتحاد سیاسی را ایجاد و حفظ کند وقتی در هفت سال اخیر با شریک سیاسی خود حتا نتوانسته است به اتحاد واقعی برسد. ارائه پاسخ روشن به این سوال می‌تواند زمینه‌ی اعتماد نخبگان سیاسی به آقای غنی را فراهم سازد تا در مرحله‌ی بعدی همه در کنار هم برای دفاع از افغانستان و ارزش‌های یک نظام جمهوری در برابر طالب سنگر بگیرند. از طرفی نیاز است او به سوال‌های بسیاری از شهروندان افغانستان پاسخ روشن دهند زیرا آنچه در کشور می‌گذرد، در قدم نخست مسئولیت آن متوجه شخص آقای غنی و حکومت به رهبری او است.
علاوه بر این، آقای غنی در وضعیتی به نشست فوق‌العاده شورای ملی می‌رود که در روزهای اخیر اندک حرکتی یا مقاومتی علیه طالبان با حمایت گسترده‌ی مردمی مواجه شده است. حالا اگر او بتواند به دو موردی که در بالا اشاره شد، پاسخ روشن بدهد، در یک فرصت تاریخی می‌تواند حمایت سیاسی و مردمی را برای حمایت از دولت و نظام جمهوری جلب و بسیج کند.