منبع: فارین پالیسی
نویسنده: ایوانیس کوسکیناس
برگردان: حمید مهدوی
حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان می‌خواهد نتایج انتخابات سال جاری تا اواخر ماه اعلان شود. ایمل فیضی، سخن‌گوی کرزی روز پنج‌شنبه به گزارش‌گران گفت: «رییس جمهور کرزی واقعا برای به نتیجه رسیدن سریع روند انتخابات عجله دارد… او همین اکنون بساط خود را جمع کرده است». در حالی که بسیاری از افغان‌ها و جامعه‌ی جهانی خوش‌حال خواهند شد تا کرزی در اولین فرصت ریاست جمهوری را ترک کند؛ اما بسیار بعید است که جانشین او در عرض یک هفته‌ی آینده ادای سوگند کند. برای شروع، سازمان ملل با نشر یک اعلامیه‌ی مطبوعاتی اظهار داشت که جان کوبیس، رییس دفتر سازمان ملل متحد در افغانستان در اوایل هفته‌ی جاری در بحثی با کرزی گفت که تفتیش دقیق و قابل اعتبار به زمان نیاز دارد؛ اما این روند می‌تواند تا حدود 10 سپتامبر تکمیل شود. اما حتا اگر کرزی درخواست کوبیس مبنی بر دادن زمان بیش‌تر به انتخابات را بپذیرد، حقیقت این است که تفتیش با روش فعلی آن حد‌اقل برای یک نامزد غیرقابل قبول است.
عبدالله عبدالله که تیم او ادعاهایی مبنی بر تقلب گسترده در جریان دور دوم انتخابات ریاست جمهوری، که به تاریخ 14 جون برگزار شد، را مطرح کرد، بار دیگر تفتیش آرا را تحریم کرده است. او استدلال می‌کند که دو بند معیار باطل‌سازی که به نظر وی برای حل بحران انتخابات آلوده و توأم با تقلب، حیاتی است، پذیرفته نشده‌اند. اشرف غنی نیز به درخواست سازمان ملل متحد روند تفتیش آرا را ترک کرد تا کمیسیون مستقل انتخابات که به تقلب و پارتی‌بازی متهم است و ناظران مستقل بین‌المللی روند تفتیش به تنهایی روند تفتیش آرا را نهایی ساخته و نتیجه‌ی انتخابات را اعلان کنند.
با این حال، تیم عبدالله گفته است که نتیجه‌ی تفتیش آرا را نخواهد پذیرفت و به فشارهای بین‌المللی مبنی بر پذیرفتن نتایج انتخابات تن نخواهند داد. عطا محمد نور، والی ولایت بلخ هم اکنون سرخوردگی خود را ابراز داشته و از دردسرهای پیش رو خبر داده است. وی در مصاحبه‌ی اخیرش به واشنگتن پست گفته است: «اگر بازشماری آرا یک‌جانبه و توأم با تقلب باشد، ما آن را نخواهیم پذیرفت». داوود مرادیان، یکی دیگر از دیپلمات‌های ارشد سابق افغانستان و حامی عبدالله گفت: «ما نباید دقت را قربانی زمان کنیم… مراسم تحلیف به توافق بین دو نامزدوابسته است، تعیین تاریخ آن کار رییس جمهور نیست». هرچند صرف یک ماه از زمانی می‌گذرد که به نظر می‌رسید با «معجزه»ی جان کری، وزیر امور خارجه‌ی ایالات متحده و مداخله‌ی یازده ساعته‌ی اوبحران مشابه در افغانستان برطرف شده است، اما گویا از آن زمان تاکنون یک عمر گذشته است. تیم عبدالله عبدالله با اشاره به شکایت‌های مشابه در بحران اخیر، زمانی که کمیسیون مستقل انتخابات بدون رسیدگی به اتهامات فساد گسترده نتایج انتخابات را اعلان کرد و غنی را در صدر فهرست قرار داد، تا سرحد تشکیل یک حکومت موازی پیش رفت. عبدالله و غنی توافقی را که به حمایت کریو پس از مذاکرات شدید 48 ساعته حاصل شد را پذیرفتند، توافقی که روی بازشماری و تفتیش کل آرای که در دور دوم انتخابات به صندوق‌ها ریخته شده بودند، (قرار ادعاها 8.1 میلیون رای)، متمرکز بود. این روند که با تعلل در زمینه‌ی توافق روی شرایط باطل‌سازی آرا به لجن کشیده شد، بسیار کمتر از آنچه که وعده شده بود شفاف بوده است. متأسفانه این بحران از دیر زمان بدینسو در حال شکل‌گیری بوده است. در جریان پنج سال گذشته، کرزی روند انتخابات را دست‌کاری کرده است تا بر نتیجه‌ی انتخابات 2014 کنترول داشته باشد. کارلوتا گال، گزارشگر نیویارک تایمز می‌گوید: «پس از انتخابات ریاست جمهوری 2009 بین آقای کرزی و آقای عبدالله، که در آن 1.3 میلیون رای تقلبی شناسایی شد، نشانه‌های هشدار دهنده وجود داشته اند». گال توضیح می‌دهد: «آقای کرزی که از کنترول روند انتخابات توسط غربی‌ها به خشم آمده بود، در کمیسیون و قانون انتخابات تغییرات آورد؛ نماینده‌های بین‌المللی را از کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی حذف کرد، کمیشنران جدید تعیین کرده و روش احصائیه‌ای که برای شناسایی تقلب استفاده می‌شد، را غیر قانونی اعلان کرد».
در واقع ایالات متحده و جامعه‌ی جهانی اجازه داده‌اند تا کرزی انتخابات 2014 را پایه‌گذاری کند، انتخاباتی که قرار ادعاها در دور دوم آن در ماه جون 2014، دو میلیون رای تقلبی به صندوق‌ها انداخته شد. غرب بجای پاسخ طلبی از آقای کرزی در برابر فساد و سردادن شعارهای ضد غربی و به طرف‌داری از طالبان توسط او، امیدوار است که وی پس از مراسم تحلیف رییس جمهور جدید افغانستان در دنیای بی‌ربطی محو شود. کری که تلاش کرد از بحث انگیزتر شدن معیارهای باطل سازی آرا در روند تفتیش جلوگیری کند، دیدار اخیرش از افغانستان روی چارچوب تشکیل یک حکومت وحدت ملی متمرکز بود. در تیوری، در چارچوب توافق روی تشکیل حکومت وحدت ملی پیشنهاد شده، برنده رییس جمهور خواهد شد و بازنده یا فردی که از سوی تعیین می‌شود، نقش «رییس اجرایی» را ایفا خواهد کرد و قرار وعده در دو سال آینده لویه جرگه برگزار خواهد شد تا روی انتقال نظام به نظام پارلمانی فکر شود.
گذشته از اختلاف نظر در مسایل اساسی مربوط به کارکرد حکومت وحدت ملی، نقض کشنده‌ی این طرح این است که عبدالله و اشرف غنی هردو فکر می‌کنند انتخابات را برده اند. به این ترتیب، آن‌ها از دید یک برنده به این چارچوب نگاه می‌کنند و هیچ کدام به پذیرش شکست و ایفای نقش یک رییس اجرایی فکر نکرده اند. ایده‌ی تشکیل حکومت وحدت ملی، همانند بسیاری از طرح‌های آمریکا در افغانستان، با بهترین نیات شروع شد. جنرال مارتین دیمسی، رییس ستاد مشترک ایالات متحده، در هفته‌ی جاری با تصریح موقف رییس جمهور اوباما واضح ساخت که نتیجه‌ی ترجیح داده شده برای عبدالله و غنی این است تا «راهی برای توافق (با بازنده) بیابند که چون روی تقسیم قدرت توافق شده است پس پیروز و مغلوبی وجود ندارد».این رویکرد ممکن در واشنگتن عملی باشد، اما واقعیت‌های موجود در افغانستان را انعکاس نمی دهد. اکثریت افغان‌هایی را که من می‌شناسم برای انتخاب رهبر (دوبار) به پای صندوق‌های رای رفتند، نه بخاطرتوافق و سازش. آن‌ها در برابر تهدید شورشیان ایستادند، ناخن‌های دست‌شان را از دست دادند و از روند دموکراتیک استقبال کردند، اما نه بخاطر این که دو رقیب به سادگی روی شرایط حکومت مشترک بین‌شان مذاکره کنند. مسلما افغان‌ها بخاطر این رای ندادند تا برای پایان دادن پیش از موعد به آن عجله شود که بسیاری از رای دهندگان را از حق رای‌شان محروم می‌کند.
مسلما، متمایلم کرزی را مسئول بخش قابل توجهی از شلوغ‌بازی‌های انتخابات معرفی کنم؛ اما حقیقت این است که بخش بزرگی از تقصیر به مقام‌های امریکایی بر می‌گردد که توصیه کردند این رهبر قبیله ای از گمنامی سیاسی کشیده شده و به صحنه‌ی سیاست پسا طالبان آورده شود. مسلما تا سال 2009 ایالات متحده باید بهتر درک می‌کرد تا این که در یک تلاش ملت سازی، که به دالر امروزی از پلان مارشال پیشی گرفته است، به کرزی به عنوان همکار اعتماد کند. در سال 2009، ایالات متحده هرگز برای جلوگیری از مسخره بازی‌های کرزی، که نزدیک است تمام فداکاری‌های نیروهای ائتلاف را به اتلاف خون و منابع ارزشمند تبدیل کند،از وابستگی شدید افغانستان به کمک غرب استفاده نکرد.
تمام نیت‌های خوب به یک‌سو، واقعیت در افغانستان این است که تنش زدایی بین تیم‌های انتخاباتی عبدالله و غنی که ما آرزوی آن را داریم، یک ایست موقتی است. غنی همین حالا اعلان کرده است که هرچند او طرف‌دار «حکومت وحدت ملی» است، اما با این تصور، که برنده تمام قدرت را با بازنده تقسیم خواهد کرد و بازنده «صلاحیت رییس جمهور» را خواهد داشت، را نمی پذیرد. به طور مشابه، در حالی که تیم عبدالله به تشکیل حکومت وحدت ملی متعهد به نظر می‌رسد؛ اما نه با هزینه‌ی رضایت به روند تفتیش آرا به شکلی که به نگرانی‌های آن‌ها مبنی بر تقلب مهندسی شده به درستی رسیدگی نشود. هم چنین، افغان‌ها قدرت در رهبران‌شان را احترام می‌گذارند. هرچند مفهوم حکومت وحدت ملی در تیوری درست است، رییس جمهور بعدی باید صلاحیت کافی برای تغییر مسیری که جامعه‌ی جهانی اجازه داده است تا کرزی آن را بپیماید، داشته باشد. سرانجام این که هرچند روند انتخابات نمی تواند تا بی‌نهایت ادامه یابد، جامعه‌ی جهانی و حکومت افغانستان باید در برابر جدول زمانی خود سرانه و نقاط عطف پیش روی توافق فراگیر در مورد شرایط باطل سازی آرا در روند تفتیش،موقف واضح داشته باشند. متاسفانه، در حالی که مشروعیت انتخابات همین اکنون زیر سوال رفته است، تعداد اندکی از افغان‌ها به سازش سیاسی ای ضعیف و مورد حمایت خارجی‌ها، که نشان دهنده‌ی چانه زنی بین دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری است، اعتماد دارند. حتا تعداد کمتر از آن به بی‌طرفی کمیسیون مستقل انتخابات و انگیزه‌های کرزی اعتماد دارند. حل چالش‌های بی‌شماری که رییس جمهوری آینده‌ی افغانستان با آن مواجه خواهد بود، به توانایی در ایجاد تغییرات و حکومت به عنوان کسی که اکثریت آرای انتخابات را بدست آورده است، نیاز دارد، نه به عنوان کسی که صلاحیت حکومت کردن خود را از کمیسیون مشترکی می‌گیرد که به عنوان نماد یک حکومت وحدت ملی طراحی شده است. در حالی که جامعه‌ی جهانی باید رییس جمهور بعدی را در برابر حکومت داری ضعیف احتمالی در آینده پاسخ گو نگهدارد، اما باید از نفوذ بیش از حد بر سبک حکومت داری او اجتناب کند.
در نهایت، تنها امید جلوگیری از بحران سیاسی در افغانستان این است که جامعه‌ی جهانی باید هرگونه تلاش از سوی کرزی و کمیسیون مستقل انتخابات برای جاروب زدن اتهامات مبنی بر تقلب زیر قالین مراسم تحلیف را متوقف سازد. هم چنین، تازمانی که جامعه‌ی جهانی رد آنچه را که افغان‌ها آن را روند ناقص انتخابات می‌دانند، را نپذیرد، بی‌ثباتی بیش‌تر خواهد شد. اگر غرب کرزی را از دنبال کردن تصمیم اش مبنی بر اعلان کردن برنده در هفته‌ی آینده باز ندارد، همه چیز در حالتی فرو خواهد رفت که تها یک دولت موقت می‌تواند آن را حل کند.
با در نظرداشت ترکیب حکومت موقت، شاید تشکیل آن با هدف تحویل گیری قدرت از کرزی و باقی ماندن در قدرت تا زمانی که تمام پارامترها برای برگزاری یک انتخابات معتبر سرجای‌شان قرار نگیرند، بهترین راه برای حرکت به جلو است. ایالات متحده به جای اصرار بر نتیجه ای که برنده و بازنده ندارد، باید روی دفاع از مشروعیت انتخابات و ایده آل‌های دموکراتیک، که در دور نخست افغان‌ها را هیجان زده ساخته بود، متمرکز شود. هم چنین در طول دوره بلاتکلیفی، افغانستان به یک رهبر متین نیاز دارد تا مسئولیت را برعهده گرفته و نوعی از اعتبار در روند سیاسی را احیا کند. ایالات متحده و متحدان آن باید به جای اصرار بر ظاهر نمادین اجلاس آینده‌ی ناتو در ولز، باید هم چنان از نهادهای امنیتی افغانستان که با شورشیان مبارزه می‌کنند، حمایت کنند و به حکومت جدید افغانستان زمان بدهد تا دستاوردهای سیزده سال گذشته را از خطر نابودی نجات دهد.
ایوانیس کوسکیناس، عضور اشد برنامه امنیت بین‌المللی در «امریکای جدید» و افسر بازنشسته‌ی ارتش است که روی پروژه‌های کاهش خطر و توسعه‌ی اقتصادی در جنوب آسیا کار می‌کند.