آدمربایی در حاکمیت طالبان در هرات بیشتر شده است. پنج کودک در جریان یک ماه از مرکز شهر هرات ربوده شدند. دو کودک در بدل پرداخت پول رها شدند و از سرنوشت سه تن دیگر اطلاعی در دست نیست. استخبارات طالبان در هرات آماری از شمار ربودهشدگان ارائه نمیکند، اما یک مقام پیشین استخبارات هرات به روزنامه اطلاعات روز گفت که بیش از ده تن در نزد آدمربایان بهسر میبرند.
تمامی آدمربایان با تسلط طالبان بر هرات از بند رها شدند و رهایی این افراد، نگرانیها مبنی بر افزایش موارد آدمربایی را شدت بخشیده است.
طالبان در سوم ماه میزان اجساد چهار تن را به اتهام آدمربایی در سه نقطه شهر هرات آویزان کردند، تا زهر چشم به دیگر آدمربایان باشد. اما بهنظر میرسد که این اقدام طالبان مانع فعالیت آدمربایان نشده است.
طالبان به کمبود شدید منابع مالی روبهرویند و احتمالا به همین دلیل حضور جنگجویان در سطح شهر هرات به کمترین حد رسیده است. نبود نیروی پاسبانی طالبان، باعث شده است که آدمربایی در هرات افزایش یابد.
آدمربایی کودکان
نشر ویدیویی از ربودن دو کودک هراتی توسط افراد مسلح در شبکههای اجتماعی، بار دیگر آسیبپذیری هراتیان از آدمربایی را برملا ساخت. در این ویدیو دیده میشود که فرد مجهز با کلاشینکف در منطقه موسوم به جاده مهتاب در مرکز شهر هرات، این کودکان را میربایند.
یک منبع معتبر به روزنامه اطلاعات روز تأیید کرد که این کودکان در بدل پرداخت پول از بند آدمربایان رها شدند. اما هفته گذشته سه دانشآموز مکتب افغانترک هرات در منطقه باغ ملت توسط آدمربایان ربوده شدند، اما از سرنوشت این این کودکان اطلاعی در دست نیست.
خانوادههای این کودکان از ترس جان فرزندانشان از مصاحبه کردن با رسانهها امتناع کردهاند. در بیشتر موارد خانوادههای افراد ربودهشده، با پرداخت مبالغ پول زمینهی رهایی ربودهشدگان را فراهم میکنند.
محمود شاه رسولی، سخنگوی قوماندانی امنیه طالبان برای هرات به روزنامه اطلاعات روز گفت که تلاشها برای رهایی این کودکان از نزد آدمربایان جریان دارد.
در حکومت سابق، ربودن کودکان کمتر صورت میگرفت، اما ربودن پنج کودک در یک ماه، نگرانی شدید هراتیان را برانگیخته است. آنان میترسند که قربانیان بعدی آدمربایان کودکانشان نباشد.
فرار از ترس آدمربایی
آدمربایی هم در حکومت سابق و هم در حکومت طالبان، بیشترین ضربه را به قشر تاجر، صنعتگر و زرگر در هرات وارد کرده است. بیشتر هراتیان از ترس آدمرباییها، سرمایههای شان را خارج و یا بخش کوچکی از آن را در هرات باقی گذاشتهاند.
در شرایطیکه با روی کار آمدن طالبان در قدرت، بخشی از تاجران، صنعتگران و زرگران هرات در ایران، ترکیه، امارت متحده عربی و کشورهای دیگر بهسر میبرند، دوام آدمربایی، طبقه ثروتمند باقیمانده را به خروج از کشور ترغیب میکند.
یکی از صنعتگران هرات با چهار فرزند خود در ترکیه به سر میبرد، به شرط افشا نشدن هویتاش به روزنامه اطلاعات روز گفت که هیچ اعتمادی بر توانایی طالبان مبنی بر تأمین امنیت و جلوگیری از آدمرباییها ندارد و به همین خاطر به زندگی در ترکیه ادامه خواهد داد.
او افزود که با آدمرباییهای اخیر کودکان، هیچگاهی ریسک نمیکند که فرزندان خود را به هرات بفرستد: «زندگی در ترکیه گران است، اما از اینکه کودک ما در هرات ربوده شود، بهتر است. اگر خدای ناخواسته آدمربایان کودکان من را اختطاف کنند، پول زیادی طلب خواهند کرد و به همین دلیل نمیخواهم که به افغانستان برگردم.»
طالبان با متوسل شدن به زور برای گرفتن قدرت در افغانستان، عملا باعث بحران اقتصادی شدید شدهاند. داراییهای بانک مرکزی مسدود، کمکهای خارجی در افغانستان متوقف و میلیونها انسان به کمکهای بشردوستانه نیاز دارند.
به گفتهی صنعتگران هرات، پهن شدن سفره فقر، برخی از افراد را جذب گروههای خلافکار و آدمربا میکند. سید اشرف سادات، یکی از فعالان مدنی هرات، آدمربایی را شبکه مافیایی در هم تنیده میداند و از نظر او متلاشی ساختن این شبکه دشوار، اما ناممکن نیست.
او در صحبت با روزنامه اطلاعات روز، از طالبان میخواهد که در عمل نشان دهند که قادر به مهار یا کاهش آدمربایی هستند: «چند ماه از حاکمیت طالبان میگذرد و ما شاهد هستیم که طالبان توفیق چندانی در قسمت مهار آدمربایی نداشتهاند. طالبان در روزهای اول حاکمیتشان تعدادی از افراد را بهنام آدمربا کشتند و به دار آویختند، اما پدیده آدمربایی هم چنان ادامه دارد.»
رهایی آدمربایان
طالبان در ۲۱ اسد در زمان تسلط بر هرات، نخستین کاری که کردهاند، رهایی تمامی زندانیان از زندان مرکزی بود. در میان زندانیان، شمار زیادی از افراد مجرم به آدمربایی نیز رها شدند.
محمدنعیم غیور، یکی از مقامهای پیشین استخبارات پولیس هرات در گفتوگو با اطلاعات روز، از پیامد منفی رهایی آدمربایان هشدار میدهد: «شماری از آدمربایان کلان از سوی طالبان رها شدهاند و در شهر هرات زندگی میکنند. برخی از این آدمربایان با مسئولان طالبان روابط دوستی و قومی برقرار کردهاند. ارگانهای کشفی طالبان نیز برای مبارزه با آدمربایی ضعیف هستند. بیشتر مهارت طالبان جنگهای چریکی است، اما حکومت داری با جنگهای چریکی خیلی فرق دارد و برای طالبان دشوار است.»
او از استخبارات طالبان میخواهد که نکات ضعفشان را در پیوند به آدمربایی شناسایی کنند: «کار کشفی واقعی در دوران حاکمیت طالبان وجود ندارد. طالبان باید عوامل آدمربایی را شناسایی کنند. ارگانهای کشفی طالبان باید در میان باندهای آدمربا نفوذ کنند، تا بتوانند در سریعترین زمان ممکن افراد از زند آدمربایان رها شوند.»
بیشتر نیروهای طالبان یونیفورم مخصوص در هرات ندارند و این باعث شده است که شناسایی آدمربایان مجهز با سلاح در سطح شهر دشوار شود.
شاهدان عینی به روزنامه اطلاعات روز گفتهاند لباس آدمربایان هیچ فرقی با افراد طالبان نداشته است و تا زمانیکه یونیفورم طالبان مشخص نشود، دشوار است که در راستای مبارزه با آدمربایی اقدام جدی شود.