منابع مطلع تأیید کردند که مذاکرات میان طالبان با محمداسماعیل‌خان، فرمانده پیشین جهادی و احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان در تهران انجام شده است.
یک منبع آگاه از جریان این مذاکرات به روزنامه اطلاعات روز گفته است که این مذاکرات به درخواست وزارت خارجه ایران انجام شده است. تهران برای نخستین‌بار زمینه مذاکره طالبان با مخالفان‌شان را زیر یک چتر فراهم کرده است.
امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان در برگشت از ایران در میدان هوایی کابل در صحبت با خبرنگاران گفت که با محمداسماعیل‌خان، احمد مسعود و همچنین شماری دیگر از افغان‌ها در ایران دیدار کرده است و به آنان اطمینان داده که به افغانستان بدون کدام مشکل امنیتی زندگی می‌توانند.
هرچند مقام‌های طالبان بر برگشت افغان‌ها به کشور تأکید دارند، اما در دوران حکمروایی طالبان در کنار قتل‌ها و ترورهای هدفمند، بازداشت برخی از مقام‌ها و نظامیان حکومت سابق نیز جریان دارد.
از دیروز به این‌سو، بارها افراد وابسته به جبهه مقاومت مردمی افغانستان حضور احمد مسعود در مذاکرات تهران را رد کرده بودند. از سویی هم، با تلاش زیاد، صبغت‌الله احمدی، سخنگوی این جبهه حاضر به مصاحبه با روزنامه اطلاعات روز نشد.
حسامالدین شمس، یکی از اعضای مذاکره‌کننده رهبران مخالف طالبان در تهران به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که محمداسماعیل‌خان، رییس هیأت مذاکره‌کننده، احمد مسعود و شماری دیگر از افراد با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان دیدار داشته‌اند: «گفت‌‌وگوهای مقدماتی با طالبان در تهران انجام شد و این گفت‌‌وگوها زمینه برای آغاز گفت‌‌وگوهای آینده را باز خواهد کرد.»
آقای شمس تشکیل حکومت فراگیر ملی با حضور همه اقوام، تأمین حقوق‌بشر، زنان و آزادی بیان را از خواسته‌های اصلی‌شان در میز مذاکره با طالبان می‌داند.
حسامالدین شمس در حکومت سابق به‌عنوان والی بادغیس نیز وظیفه اجرا کرده است. او به طالبان هشدار می‌دهد که مذاکرات با آنان به هیچ عنوان به معنی گذاشتن اسلحه به زمین نیست و مقاومت علیه طالبان تا تشکیل حکومت مبتنی بر خواسته‌های مردم ادامه خواهد داشت.
عکس: شبکه‌های اجتماعی
محتوای مذاکرات
طالبان جزییاتی از جریان مذاکره با محمداسماعیل‌خان و احمد مسعود ارائه نکرده‌اند. برخی بدین باورند که امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان در میدان هوایی کابل تلاش کرده است که ماهیت مذاکرات در تهران را کم‌اهمیت جلوه دهد.
اما عبدالرزاق احمدی، یکی از افراد نزدیک به محمداسماعیل‌خان به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان در جریان مذاکرات مدعی شده که حاکمیت طالبان سرتاسری و امنیت تأمین شده است: «امیر صاحب این ادعای امیرخان را رد کرده و حاکمیت موجود طالبان را موقتی و ناپایدار گفته است.»
او می‌افزاید که محمداسماعیل‌خان تصریح کرده است که در حکومت‌داری طالبان همه‌چیز فروپاشیده است و این شیوه، دوام حاکمیت آنان را به چالش مواجه می‌کند: «امیرخان متقی، از پیشنهاد محمداسماعیل‌خان مبنی بر حضور شخصیت‌های دیگر در مذاکرات آینده استقبال کرده است.»
او مدعی است که امیرخان متقی در این دیدار خواهان مشارکت محمداسماعیل‌خان و احمد مسعود برای ساختن حکومت جدید و مشارکتی شده‌اند.
یک منبع مطلع از جریان مذاکرات میان طالبان و مخالفان‌شان به روزنامه اطلاعات روز گفته است که تهران آمادگی‌اش را برای میزبانی از نشست‌های بعدی اعلام کرده است.
محمداسماعیل‌خان، والی سابق هرات و همچنین از فرهاندهان نظامی در جنگ با شوروی سابق بود. او در اواخر ماه جوزا با پیشروی طالبان به سمت شهر هرات، جبهه مقاومت مردمی علیه طالبان را شکل داد، اما همواره از حمایت کم حکومت سابق از نیروهای خیزشی تحت امرش شکایت داشت.
او با هواداران خود تا روز سقوط هرات به‌دست طالبان جنگید و با سقوط قول‌اردوی ۲۰۷ ظفر مقاومت مردمی علیه طالبان پایان یافت. او پس از سقوط، هرات را به مقصد مشهد ترک کرد.
برخی از منابع به روزنامه اطلاعات روز گفته‌اند که شماری از فرماندهان و افراد محمداسماعیل‌خان نخواستند که زیر حاکمیت طالبان به زندگی ادامه دهند و به ایران سفر کردند.
جبهه مقاومت ملی؟
در آستانه سقوط کامل حکومت به‌دست طالبان، جبهه مقاومت ملی افغانستان علیه تسلط طالبان از طریق گزینه نظامی شکل گرفت. احمد مسعود، فرزند احمدشاه مسعود در رأس این مقاومت قرار داشت.
همچنین امرالله صالح، معاون پیشین اشرف غنی، رییس‌جمهوری فراری افغانستان نیز به جبهه مقاومت پیوسته بود، اما هر دو تن پس از مدتی افغانستان را ترک کرده‌اند.
یک منبع معتبر از جبهه مقاومت ملی به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که هم‌اکنون نیز جنگ‌های چریکی میان نیروهای این جبهه با طالبان در ولایت‌های پنجشیر، کاپیسا، پروان، تخار، بغلان، بدخشان، فاریاب، بلخ و قندوز جریان دارد، اما بیشتر مقاومت در پنجشیر متمرکز است.
او هشدار می‌دهد که نیروهای جبهه مقاومت در حال آموزش‌های نظامی هستند و با بن‌بست رسیدن مذاکرات با طالبان، میدان جنگ در فصل بهار در افغانستان داغ خواهد شد.
گفته می‌شود که نیروهای جبهه مقاومت پس از سقوط پنجشیر به‌دست طالبان به مناطق کوهستانی عقب‌نشینی کرده‌اند. این نیروها هرازگاهی مدعی حمله علیه طالبان می‌شود.
عکس: شبکه‌های اجتماعی
واکنش ایران
امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان دو روز پیش با امیر عبداللهیان، وزیر خارجه و حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رییس‌جمهور ایران گفت‌وگو کرده است. پس از این دیدارها، مذاکرات با مخالفان طالبان آغاز شده است.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته است که تهران میزبان گفت‌‌وگوها میان رهبران افغانستان بوده است و گفت‌‌وگوهای «خوبی» میان آن‌ها انجام شده است. او اما از محمداسماعیل‌خان و احمد مسعود نامی برای پیشبرد مذاکرات با طالبان نبرد.
آقای خطیب‌زاده، ابراز امیدواری کرده است که گفت‌‌وگوها میان طالبان و مخالفان‌شان نتیجه‌ی «درخشانی» برای مردم افغانستان داشته باشد.
هرچند بخشی از مذاکرات میان هیأت طالبان، مخالفان‌شان با حضور هیأت ایرانی انجام شده است، اما وزارت خارجه ایران در این مورد جزییاتی ارائه نکرده است.
ایران در حکومت سابق با طالبان در ارتباط بود. چندین مرتبه هیأت‌های طالبان با مقام‌های ایرانی پنهانی یا آشکار دیدار کرده‌اند.
ناظران بر اوضاع افغانستان معتقدند که طالبان و ایران، خروج شتاب‌زده ایالات متحده امریکا را شکست واشنگتن در جنگ افغانستان می‌دانند. طالبان مدعی‌اند که واشنگتن را در جنگ شکست داده‌اند و ایران نیز به‌دلیل حمایت از طالبان، خودش را در این موفقیت سهیم می‌داند.
تصور می‌شود که ایران در تلاش بازی‌کردن نقش قطر میان حکومت سابق و طالبان است و با دادن میدان هم به طالبان و هم به مخالفان‌شان، در تلاش بلندبردن پرستیژ خود در حل بخشی از چالش افغانستان پس از تسلط طالبان است. بارها ایران بر تشکیل حکومت فراگیر با حضور اقوام در افغانستان تأکید کرده است.