۲۱ سال پس از تخریب پیکرههای بودا در ولایت بامیان از سوی طالبان، جمعی از فعالان فرهنگی این ولایت آنرا «بزرگترین قتلعام فرهنگی قرن» خوانده و خواستار محاکمهی عاملان آن شدهاند.
فعالان فرهنگی بامیان همچنین تخریب پیکرههای بودا در بامیان را که بهگفتهی آنان به تاریخ ۱۱ مارچ سال ۲۰۲۱ میلادی به دستور ملا محمدعمر، رهبر پیشین طالبان انجام شده، «جنایت جنگی و نقض حقوق بشر» دانستهاند.
آنان افزودهاند که طالبان بودای هفت متره واقع در درهی ککرک در شرق وادی بامیان و صدها قلم آثار تاریخی دورهی بودیسم را در موزیم ملی افغانستان و دیگر ولایتهای کشور نیز تخریب کردهاند.
فعالان فرهنگی بامیان گفتهاند که ۲۱ سال پس از آن روز، طالبان دوباره به قدرت برگشتهاند و برای استقرار مشروعیت حکومتشان میکوشند تا جنایتهایی را که در گذشته علیه شهروندان، تاریخ و فرهنگ کشور انجام دادهاند، نادیده بگیرند.
آنان نگرانیهایشان را در یک قطعنامهی پنج مادهای مطرح کرده و گفتهاند که طالبان برای حفاظت از آبدههای تاریخی کشور انگیزه ندارند و با «تفکر افراطیشان در تلاش حذف نمادها و ارزشهای تاریخی و فرهنگی کشور» اند.
فعالان فرهنگی بامیان گفتهاند که با رویکارآمدن طالبان، ساختوسازهای خودسرانه در ساحات تاریخی بامیان به طرز بسیار تکاندهندهای افزایش یافته و جریان دارد. آنان هشدار دادهاند که با توجه به گسترش روزافزون این ساختوسازها، در آیندهی نزدیک ساحات تاریخی بامیان بهصورت کلی تخریب خواهند شد.
در قطعنامهی این فعالان فرهنگی آمده است که از ماه فبروری سال جاری میلادی تا کنون کندنکاریهای غیرقانونی از سوی «طالبان و قاچاقبران» آثار تاریخی در ساحهی پشت بودای صلصال و شهر غلغله انجام میشود.
در مادهی سوم قطعنامه آمده است که به تاریخ ۱۵ آگست سال گذشته، همزمان با سقوط حکومت پیشین و رویکارآمدن طالبان، دهها قلم آثار تاریخی از ذخیرهگاههای این آثار در پیش پای بودای صلصال و میراثهای فرهنگی بامیان سرقت و تاراج شده است.
فعالان فرهنگی بامیان از طالبان و سازمان یونسکو خواستهاند که آثار تاراجشده را پیدا کرده و دوباره به بامیان برگردانند. آنان از سازمان یونسکو و حکومت سرپرست طالبان همچنین خواستهاند که ساحات تاریخی بامیان را استملاک کرده و جلوی ساختوسازهای خودسر را در این ساحات بگیرند.
در مادهی پنجم قطعنامه آمده است: «از آنجایی که شهر بامیان دارای دو ماسترپلان توسعهی شهری و فرهنگی است، از حکومت [سرپرست] طالبان میخواهیم که برای حفاظت از ساحات سرخ و سبز بامیان، توسعهی شهری باید مطابق ماسترپلان فرهنگی صورت گیرد.»
فعالان فرهنگی بامیان از جامعه جهانی و کشورهای منطقه خواستهاند تا طالبان را نسبت به آنچه که این گروه در گذشته مرتکب شده و پیکرههای بودا را تخریب کرده است، پاسخگو کنند و از طالبان تضمین بگیرند که در آینده مرتکب چنین جنایاتی نشود.