بازرس ویژه امریکا در امور بازسازی افغانستان (سیگار) میگوید که ظاهرا میلیون‌ها دالر بودجه ریاست امنیت ملی افغانستان با فروپاشی دولت به سرقت رفته است.
این نهاد در یک گزارش ابتدایی که ادعای فرار اشرف‌غنی، رییس‌جمهور پیشین با میلیون‌ها دالر را بررسی کرده، سرنوشت بودجه عملیاتی ریاست امنیت ملی را مرموز خوانده است.
به گفته‌ی چندین مقام ارشد سابق، این بودجه ده‌ها میلیون دالر بوده است. یکی از مقامات ارشد سابق گفته است که در یک مقطع در تابستان ۲۰۲۱، بودجه عملیاتی امنیت ملی ۷۰ میلیون دالر پول نقد بود.
سیگار نوشته است که این بودجه معمولاً برای تأمین مالی شبه‌نظامیان ضد طالبان یا خیزش‌های مردمی استفاده می‌شد.
به نقل از گزارش سیگار، حمایت مالی از خیزش‌های مردمی زمانی افزایش یافت که ولایت‌ها یکی یکی سقوط کردند.
یکی از مقامات ارشد سابق گفته است: «به اصرار رئیس‌جمهور و کابینه، ما در پایان از پول زیادی برای ارسال و خرید سلاح استفاده کردیم. والی به ما گفتند که مردم را وادار کنیم تا به آنها کمک کنند تا از مناطق مختلف محافظت کنند.»
به گفته‌ی یکی از مقامات ارشد سابق، در روز شنبه، ۱۴ آگوست، این ذخیره‌ی نقدی دالری از صندوق امنیت ملی ناپدید شد. او گفته است که روز بعد تا زمانی که طالبان وارد شدند، تنها اندکی ذخیره‌ی پول افغانی باقی مانده بود.
سیگار نوشته است از آنجایی که این پول اوپراتیفی در هیچ بودجه‌ای شامل نبود، پی‌گیری آن بسیار دشوار است.
به گفته‌ی یکی دیگر از مقامات ارشد سابق، افراد بسیار کمی به این بودجه نقدی ریاست امنیت ملی دسترسی داشتند. او گفته است که مسئول امنیت ملی که بر پرداخت‌ها نظارت داشت، دو هفته قبل از فروپاشی دولت، تبدیل شد.
یک مقام دیگر گفته است که جایگزینی مقامات کلیدی با اختیارات، روشی رایج برای سرقت گسسته وجوه در میان هرج و مرج بود.
او گفته است که طی دو هفته قبل از سقوط دولت، او تحت فشار بود تا خزانه‌ی دفترش را به سرقت ببرد. به گفته‌ی این مقام، دفتر او ۳۹ میلیون دالر بودجه داشت.
این مقام گفته است که او پیش از فروپاشی افغانستان را ترک کرده است.
سیگار گفته است که به طور کلی قادر به ردیابی وجوهی که ادعا می‌شود به سرقت رفته نیست که آیا این وجوه از کمک امریکا بوده است یا خیر.
در گزارش آمده است: «برای مثال، سیگار از بودجه‌ی امنیت ملی (NDS) اطلاعی ندارد، بنابراین ما نمی‌توانیم تعیین کنیم که آیا ده‌ها میلیون دالر صندوق امنیت ملی در اصل توسط دولت ایالات متحده تأمین شده است یا خیر؟»
سیگار در عین حال نوشته است که رسانه‌ها و گزارش‌های دانشگاهی نشان داده‌اند که NDS از لحاظ تاریخی توسط سیا تأمین مالی می‌شده است.
این نهاد افزوده است که این احتمال وجود دارد که مقادیر قابل توجهی از پول ایالات متحده از اموال دولت افغانستان در هرج و مرج تسلط طالبان ناپدید شده باشد – از جمله پنج میلیون دالر که از کاخ ریاست‌جمهوری و ده‌ها میلیون دالر از صندوق اداره امنیت ملی گرفته شده است.
سیگار نوشته است که به نظر می‌رسد تلاش برای غارت سایر بودجه‌های دولتی رایج بوده است.
این نهاد اضافه کرده است که با توجه به ویدئوهای نظارتی از روزهای آخر دولت افغانستان که احتمالاً در دست طالبان است، در حال حاضر قادر به تعیین میزان پول و این که توسط چه کسی به سرقت رفته است، نیست.
بازرس امریکا برای بازسازی افغانستان گفته است که به جمع‌آوری اطلاعات در این مورد ادامه خواهد داد، زیرا یک گزارش نهایی آماده می‌کند.
این نهاد در این گزارش خود فرار غنی و نزدیکانش با ۱۶۹ میلیون دالر پول را بعید دانسته است.
جان سوپکو، بازرس ویژه‌ی امریکا در نامه‌‌ای، یافته‌های سیگار را با قانون‌گذاران امریکایی شریک کرده است. او در این نامه نوشته است که اگرچه سیگار دریافته است که مقداری پول نقد از محوطه‌ی قصر ریاست‌جمهوری گرفته شده و در هلیکوپترها بارگیری شده است، اما شواهد نشان می‌دهد که این رقم از یک میلیون دالر تجاوز نمی‌کند. به گفته‌ی او ممکن است ارزش این مقدار پول حدود ۵۰۰ هزار دالر باشد.
به گفته‌ی دو مقام ارشد سابق افغانستان، پس از فرار غنی، نگهبانان PPS که در ارگ مانده بودند، تقریبا پنج میلیون دالر پول نقد در اقامتگاه اشرف‌غنی کشف کردند.
به گفته‌ی چندین مقام سابق افغانستان، درحالی‌که طالبان در قصر نزدیک شده بودند، نگهبانان PPS بر سر نحوه‌ی توزیع این پول با هم جنگیدند.