فعالان فرهنگی در بلخ می‌گویند که بناهای تاریخی این ولایت در معرض فروپاشی است. به گفته‌ی آنان، در ساحات باستانی این ولایت کندن‌کاری خودسرانه نیز انجام شده است.
ولایت بلخ در شمال افغانستان به‌عنوان نخستین پایتخت آریانای کهن شناخته می‌شود و ده‌ها بنای تاریخی را در دل خود جای داده است.
خانقاه پدر مولانا، باغ جهان‌نما، برج عیاران، مسجد خواجه ابونصر پارسا و بالاحصار از بناهای تاریخی مشهور این ولایت است.
فرهنگیان بلخ می‌گویند که ۱۲۰ بنای تاریخی و ساحه باستانی در این ولایت ثبت شده است. به گفته‌ی آنان، بیشتر این بناها در حال حاضر در معرض نابودی است.
فعالان فرهنگی، بناهای تاریخی را هویت افغانستان می‌‌دانند و بر حفاظت از این بناها و ساحات تاریخی تأکید دارند.
صالح‌محمد خلیق، رئیس پیشین ریاست اطلاعات و فرهنگ بلخ از حکومت سرپرست طالبان می‌خواهد که برای بازسازی بناهای کهن اقدام کند.
او می‌گوید: «از حکومت طالبان می‌خواهیم در راستای حفظ، مراقبت و ترمیم مکان‌هایی که هویت ما با آن گره خورده تلاش کند.»
آقای خلیق می‌گوید که اخیرا کندن‌کاری‌های خودسرانه و قاچاق ارزش‌های کهن از سوی برخی از افراد ناشناس نیز صورت گرفته است: «بناهای تاریخی بدبختانه در جریان سال‌های گذشته از سوی افرادی که هویت شان معلوم نیست کندن‌کاری و قاچاق شده، امید‌وارم طالبان جلوی این کار را بگیرند».
شماری از ساکنان ولایت بلخ هم می‌گویند که حکومت سرپرست طالبان با بازسازی بناهای تاریخی و مراقبت از ساحات باستانی، زمینه‌ی حضور گردشگران را فراهم و منبع عایدات ایجاد کنند.
امین‌الله، یکی از ساکنان شهر مزار شریف می‌گوید: «مکان‌های تاریخی ما در حال نابودی است، حکومت باید متوجه جاهای تاریخی باشد چون اگر گردشگران بیایند یک عاید خوب از آن به‌دست می‌آید.»
در این راستا، ذبیح‌الله نورانی، رئیس اطلاعات و فرهنگ طالبان در بلخ از روی‌دست‌گرفتن برنامه‌هایی برای حفظ، مرمت و حفاظت از ساحات تاریخی سخن می‌گوید.
او درباره‌ی حفاظت از ساحات باستانی به مردم نیز اطمینان می‌دهد.