در ادامهی تنش میان گروه طالبان و مولوی مهدی مجاهد، تنها فرمانده هزارهتبار این گروه، منابع میگویند که تمامی مسیرهای منتهی به ولسوالی بلخاب ولایت سرپل بهروی هواداران و نیروهای وابسته به او، توسط سایر نیروهای طالبان مسدود شده است.
همزمان با آن، شورای علمای شیعهی افغانستان اعلام کرده است که از طالبان اطمینان گرفته تا پایان کار هیأت این شورا علیه مولوی مهدی «اقدام نظامی» نکنند. براساس اعلام شورای علمای شیعهی افغانستان، این هیأت روز چهارشنبه (۲۵ جوزا) تشکیل شده است. ریاست آن را واعظزاده بهسودی، از مرجع تقلید شیعیان به عهده دارد و در ترکیب هیأت هم نمایندگانی از ده ولایت عضو این شورا شامل اند. شورای علمای شیعهی افغانستان گفته است که این هیأت پس از انجام «مقدمات لازم» به بلخاب میرود.
در همین حال علیاکبر جمشیدی، نمایندهی مردم دایکندی در مجلس هفدهم و عضو این شورا گفته است که روز چهارشنبه (۲۵ جوزا) «بزرگان» و «نخبگان» جامعهی هزاره و شیعهی افغانستان برای حل تنش میان مولوی مهدی و طالبان، نشستی را در کابل برگزار کردند. به گفتهی او، در این نشست «فیصلههای ارزنده» و «معقولانه» صورت گرفته است. او توضیحی در مورد این فیصلهها ارایه نکرده، اما تأکید کرده است که «جامعهی هزاره و شیعهی افغانستان مخالف هر نوع خشونت، تقابل و جنگ در کشور میباشد و باور دارد که دستیابی به خواستهها از طروق مسالمتآمیز ممکن است».
از سویی هم، منبعی در بلخاب گفت که طالبان هیأتی را به ریاست محمدهاشم صالحی، رییس شورای علمای شیعهی افغانستان برای گفتوگو با مولوی مهدی تعیین کردهاند. این منبع در صحبت با روزنامه اطلاعات روز گفت که هنوز زمان دقیق سفر اعضای این هیأت به ولسوالی بلخاب مشخص نشده است؛ اما سفرشان در این ولسوالی در روزهای آینده صورت خواهد گرفت. او در مورد ترکیب هیأت جزئیاتی ارایه نکرد.

مولوی مهدی تنها فرمانده هزارهتبار و شیعهمذهب در صف نیروهای طالبان شناخته میشود. او در آغاز تسلط طالبان بر افغانستان، بهعنوان رییس استخبارات این گروه در ولایت بامیان تعیین شده بود. مولوی مهدی پس از عزل از این سمت در ماه دلو سال گذشته، بهعنوان معین وزارت شهرسازی طالبان گماشته شد، اما خودش این پست را نپذیرفت. او پس از برکناریاش از ریاست استخبارات طالبان در بامیان به کابل آمد و چهار ماه در این شهر ماند. گفته شده که در این مدت مولوی مهدی زیر نظارت شبکهی حقانی بوده است و از او خواسته شده بود تا اسلحه و مهماتش را به ادارهی استخبارات طالبان تحویل دهد. او این خواسته را نپذیرفت و به دلیل فشارهای طالبان مجبور شد به ولسوالی بلخاب برود. اکنون او در ولسوالی بلخاب حدود ۴۰۰ نیرو دارد و همه بومی و هزارهتبار اند.
از آن زمان تاکنون طالبان چند هیأت را برای گفتوگو و دلجویی مولوی مهدی به بلخاب فرستادهاند؛ اما این هیأتها بدون دستاورد به کابل بازگشتند. عدم تمکین مولوی مهدی به خواست طالبان و به ویژه شبکهی حقانی مبنی بر برگشتش به کابل، طالبان را در مرکز نگران کردهاند. این گروه اخیرا نیروهای بیشتری به اطراف ولسوالی بلخاب فرستاده و کنترل بر رفتوآمد مردم به این ولسوالی را تشدید کرده است.
نگرانیها از وقوع جنگ
منابع در ولسوالی بلخاب تأیید میکنند که نیروهای طالبان هماکنون دو مسیر منتهی به ولسوالی بلخاب را از طریق درهصوف سمنگان و «سولیج» بامیان به گونهی کامل مسدود کردهاند. این دو مسیر ولسوالی بلخاب را به هزارهجات وصل میکند. افزون بر این مسیرها، نیروهای طالبان رفتوآمد در مسیر بلخاب – شهر سرپل و برعکس آن را کنترل میکنند.
به گفتهی منابع محلی، طالبان قبلا در این مسیرها حضور نداشتند و اگر هم داشتند، هم حضور اندک و پراکنده داشتند.
افزون بر این، طالبان ویدیوی تبلیغی از جریان تمرین نظامیانش در سرپل را نیز منتشر کردهاند. این گروه گرچند بهگونهی مشخص آن را به تنش با مولوی مهدی ربط نداده است؛ اما به نظر میرسد که از آن در برابر صفآرایی نیروهای مولوی مهدی استفادهی تبلیغاتی میکنند.
همزمان با این، مولوی مهدی هم گفته که در صورت وقوع حمله، آمادهی دفاع است. با این حال، او به ساکنان ولسوالی بلخاب اطمینان داده است که نمیگذارد تا مشکلی به دلیل وقوع جنگ برای آنان پیش بیاید.
تشدید اقدامات کنترلی طالبان و وضعیت نظامی در اطرف این ولسوالی، ساکنان آن را در سراسیمگی قرار داده و همه نگرانند تا مبادا جنگی اتفاق بیافتد و طالبان بر بلخاب حمله کنند. یک منبع در این ولسوالی گفت با آنکه طالبان هنوز وارد بلخاب نشدهاند، اما حضور گستردهی نیروهای این گروه در اطراف بلخاب، نگرانکننده است. او گفت که وضعیت کنونی نشانهای از لشکرکشی تمامعیار و وقوع یک جنگ پیشبینیناشده است.
مولوی مهدی از طالبان چه میخواهد؟
مولوی مهدی اخیرا خواستهها و مطالباتش را در یک سخنرانی در میان جمعی از هوادرانش مطرح کرده است. او در این سخنرانی که نسخهای از آن در اختیار روزنامه اطلاعات روز قرار گرفته، میگوید خواستار برابری، برادری و عدالت اجتماعی است. مولوی مهدی افزوده که این موضوع را در دیدار با هیأتهای طالبان نیز مطرح کرده است.
او از طالبان انتقاد میکند که نسبت به هزارهها بیمهری و کملطفی میکنند و با این کار آنان را مورد حقارت قرار میدهند. او میگوید: «ما (هزارهها) یک ملت و یک واقعیت انکارناپذیر هستیم. چرا اینقدر کممهری، چرا اینقدر کمتوجهی، چرا اینقدر کملطفی، چرا اینقدر حقارت، چرا مظلومیت…! چرا یک مولوی مهدی جای دارد؟!»
او نظام کنونی حکومت طالبان را از منظر اسلامی هم زیر پرسش میبرد و میگوید که شیعیان را از حکومتشان حذف کرده و حقوق آنان را نادیده گرفتهاند. مولوی مهدی خطاب به طالبان میگوید که سنگ نظام ناب اسلامی را به سینه میزنند، اما شیعیان را نادیده گرفتهاند. او از این گروه میپرسد: «آیا این ملت (شیعیان) مسلمان نیستند؟»

در ادامه این فرمانده ناراضی هزارهتبار طالبان با اشاره تلویحی به حادثهی عاشورا هشدار میدهد که طالبان نباید شیعیان افغانستان را با اقدامات یک جانبهی خود بر سر دوراهی قرار دهند. به گفتهی او، اگر شیعیان و هزارهها بر سر دو راهی قرار گیرند، از میان «محرومیت»، «ذلت»، «حقارت و مرگ»؛ مرگ را میپذیرند. مولوی مهدی تأکید کرده است که صبر آنان در برابر اقدامات طالبان تاکنون از سر خیرخواهی، برادری و همدیگرپذیری شیعیان و هزارهها است.
با این حال، او به طالبان هشدار میدهد که «هیچ قدرتی، هیچ دیکتاتوری و هیچ امپراتوری با تهدید و تهمت حکم را بالای ما تطبیق کرده نمیتواند.»
این فرمانده هزارهتبار طالبان در آخر تأکید میکند که منافع و سرنوشت شیعیان و هزارهها خط سرخ او است و از این خط به هیچ قیمت و به هیچ جبری عدول نخواهد کرد.
این گروه درحال حاضر حکومتی را تشکیل داده که سران آن عمدتا پشتون و از اعضای گروه طالبان اند. جامعهی جهانی بارها تصریح کرده که مشروعیت بینالمللی طالبان به تغییر وضعیت داخلی در افغانستان از جمله تشکیل حکومت فراگیر و همهشمول منوط است.
واکنشها به تشدید تنش میان طالبان و مولوی مهدی
تنش میان مولوی مهدی و طالبان با واکنشهای گسترده مواجه بوده است. محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان در اعلامیهای به تنش میان طالبان و مولوی مهدی واکنش تند نشان داده است. او لشکرکشی طالبان بر بلخاب را اعلام جنگ این گروه در برابر هزارهها خوانده و از عواقب آن هشدار داده است.
او گفته کار عاقلانه این است که بلخاب به جنگ کشانیده نشود و طالبان باید مشکل داخلی شان را با مولوی مهدی مجاهد از طریق گفتوگو حل کنند. محمد محقق همچنین طالبان را به تصفیهی قومی در درون صفوفشان متهم کرده است. به باور او، این اقدام طالبان نشان میدهد که این گروه در امر قبول اقوام، مذاهب و احزاب غیر از خودش جدی نیست.
کاربران شبکههای اجتماعی نیز به این موضوع واکنش نشان دادهاند. مهدی کلانترزاده، کاربر توییتر نوشته است که «نه مولوی مهدی و نه [هم] مردم بلخاب طرفدار جنگ هستند. [آنان] قطعا نمیخواهند جنگ شود. فراموش نکنیم که این جنگ جنگ تحمیلی است. طالبان به هر شکل ممکن علیه مهدی و نیروهایش وارد جنگ میشوند [چه] کسی بخواهد و [چه] کسی نخواهد. مهم این است که طالبان تاجیک و ترکمن وارد این جنگ نشوند. تاریخ فراموش نخواهد کرد.»
علی صفدری، دیگر کاربر توییتر نوشته که جنگ طالبان با مولوی مهدی زمینهساز قیام عمومی علیه طالبان در «افغانستان مرکزی» خواهد شد. او گفته که نتیجهی این جنگ به نفع طالبان نیست. رضا یاری، کاربر دیگر توییتر هم نوشته است که مولوی مهدی صرفا به دلیل عدم رضایت از «سهمش» در قدرت ناراض است. به باور او، اگر طالبان برایش سهمی رضایت بخش بدهد، دوباره به آغوش طالبان بر میگردد.
یعقوب یسنا، استاد دانشگاه به تنش میان مولوی و مهدی طالبان اشاره کرده و گفته که این موضوع بهمعنای بیشترشدن معضل درونگروهی طالبان پشتون و غیرپشتون است. او افزوده است: «اعضای طالبان غیرپشتون به رهبری طالبان پشتون بیاعتماد شدهاند. بنابراین در حفظ جان خود برآمدهاند. زیرا میدانند با تسلیمشدن به رهبری طالبان پشتون، حذف خود را قبول میکنند.»