از افزایش فقر و رسیدن سرمای زمستان تا بازار گرم فروش لوازم خانه در هرات

این روزها گرم‌ترین بازار در هرات، بازار کهنه‌فروشان در دروازه‌ی قندهار است. بازاری که در آن فروشنده زیاد و خریدار به مراتب کم‌تر است.

مشکلات مالی توأم با فقر و بیکاری بسیاری از مردم افغانستان به‌ویژه شهروندان بی‌بضاعت کشور را طی روزهای اخیر مجبور به‌فروش لوازم خانه‌های‌شان به منظور تأمین نیازهای اولیه‌ی‌شان کرده است. برخی از ساکنان هرات می‌گویند به‌دلیل فقر و بیکاری و جهت گذراندن شب و روز شان ناگزیر اند لوازم خانه‌های‌شان را بفر‌وشند.

غلام‌ربانی، یکی از ساکنان هرات می‌گوید لوازم خانه‌اش را برای فروش به بازار آورده تا با فروش آن‌ها، برای خانه‌اش مواد غذایی تهیه کند. او در گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید: «کار نیست غریبی نیست؛ سابق کار می‌کردم حالا شرکت هم نیست که کار کنم. از مجبوری این لوازم را از خانه آوردم که بفروشم تا کمی روغن و برنج و یک کیلو گاز بخرم.»

غلام‌ربانی، جالباسی و بایسکل فرزند کوچک‌اش را برای فروش به بازار کهنه‌فروشان هرات آورده است تا با فروش آن‌ها برای حداقل یک شب هم که شده غم بی‌نانی در خانه را بخورد. فشار زندگی و غمِ نبود نان را می‌توان هنگام صحبت کردن با غلام‌ربانی درک کرد. او می‌افزاید که چنین وضعیت بد اقتصادی را حتا در دوره‌ی نخست حاکمیت طالبان هم تجربه نکرده است.

به بیان او، با تحولات سیاسی شرایط بیکاری و اقتصادی در افغانستان بدتر شده‌ است. او می‌گوید: «قبلا نیز فقر وجود داشت، اما پس از سقوط دولت قبلی بیشتر شده ‌است. اگر قبلا ۵۰ درصد فقر وجود داشت حالا به ۱۰۰ درصد رسیده ‌است.»

مانند غلام‌ربانی ده‌ها تن دیگر نیز لوازم خانه‌ی‌شان‌ را برای فروش به این بازار آورده‌اند اما حاضر به گفت‌وگو نمی‌شوند.

مبلمان، لوازم آشپزخانه، قالین، تلویزیون‌، وسایط نقلیه (بایسکل و موتورسایکل) از جمله کالاهایی هستند که ساکنان هرات به منظور تهیه مواد غذایی و تأمین مصارف خانه دست به‌ فروش آن‌ها می‌زنند. ساکنان هرات می‌گویند بیکاری و فقر سبب شده تا نتوانند برای زمستان پیش رو مواد غذایی و سوخت تهیه کنند.

سردی زمستان و بیکاری

با تسلط طالبان بر کشور، شمار افرادی که در خیابان‌های شهر هرات کراچی در دست دارند و از این طریق در تلاش پیدا کردن نان اند، افزایش یافته ‌است. در یکی از این خیابان‌ها با پیرمردی سرخوردم که با دستان لرزان و قامت خمیده کراچیِ با خود داشت تا لقمه‌نانی برای خانواده‌ی هفت نفری‌اش پیدا کند. این پیرمرد عبدالکریم نام دارد و می‌گوید از بام تا شام با کراچی‌اش در شهر به‌دنبال کار است اما کاری نیست که او بتواند بدست آورد.

او می‌افزاید: «کارگر خانه‌ خودم هستم. هفت نفر خرج‌خور هستیم. کار پیدا نمی‌شود. زمستان هم آمد، حیران ماندیم که چکار کنیم. توانایی خرید هیچ‌ چیزی را ندارم. همین فعلا که با شما صحبت می‌کنم همین‌قدر توانایی ندارم که یک کیلو گاز بخرم.»

عبدالکریم می‌گوید روزهای زیادی شده که با جیب خالی به خانه برگشته و شب‌ها را با کودکان و اعضای خانواده گرسنه خوابیده‌اند. او از توزیع ناعادلانه‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی مؤسسات خارجی نیز انتقاد می‌کند و می‌افزاید که این کمک‌ها به نیازمندان واقعی نمی‌رسد. به‌گفته‌ی او، در توزیع کمک‌ها خویش‌خوری جریان دارد. به‌گونه‌ای که در یک خانواده دو یا سه کارتِ کمک توزیع شده در حالی‌که یک نیازمند واقعی تا اکنون هیچ کارت کمکی دریافت نکرده‌ است.

روزگار غلام‌ربانی و عبدالکریم مشت نمونه‌ی خروار از زندگی زیر حاکمیت طالبان هستند. مانند این دو مرد به صدها خانواده‌ی نیازمند در هرات وجود دارد که اگر به سراغ شان برویم ممکن روایت‌های دردناک و اسفبارتری را بیان کنند.

فروشنده زیاد، خریدار کم

با این حال اصناف کسبه‌کار در بازار کهنه‌فروشان دروازه‌ی قندهار شهر هرات در گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات روز می‌گویند که با تحولات سیاسی در کشور شرایط معیشتی مردم بدتر شده و بحران اقتصادی در افغانستان ادامه دارد. به‌گفته‌ی آنان، پس از تسلط طالبان بر کشور مردم فقیر شده‌اند و با مشکلات اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. مردم همه‌روزه برای فروش لوازم خانه‌ی‌شان به این بازار سر می‌زنند.

عبدالله احمدی، یکی از کسبه‌کاران در بازار کهنه‌فروشان می‌گوید، همه‌روزه با افرادی روبه‌رو می‌شود که به‌خاطر نیاز خانواده به مواد غذایی، لوازم خانه‌ی خود را به این‌جا می‌آورند. به بیان او: «با مشتری‌های زیادی برخوردیم که برای ما گفته‌اند پول هیزم ندارند یا گاز ندارند و به همین خاطر لوازم خود را می‌فروشند که روزگار شان را سپری کنند.» احمدی اضافه می‌کند که مواد خوراکی اصلی مانند گندم و سایر حبوبات و مواد سوخت چون هیزم و زغال‌سنگ طی روزهای اخیر به‌شدت افزایش یافته است.

کسبه‌کاران در بازار کهنه‌فروشان می‌گویند، مردم لوازم خود را برای تأمین یک لقمه‌نان می‌فروشند که مهم‌ترین دلیل بی‌‎پولی‌شان است.

فخرالدین، یکی از کسبه‌کاران در بازار کهنه‌فروشان هرات می‌گوید: «کسی لوازم خانه‌اش را در این‌جا برای فروش می‌آورد که بیکار است و چیزی در خانه‌اش ندارد.» او می‌افزاید که خریداران لوازم خانه نیز توانایی خرید لوازم زیادی را ندارند. او می‌گوید وقتی با کسی که از روی ناچاری لوازم خانه‌اش را می‌فروشد روبه‌رو می‌شود، خیلی احساس ناراحتی پیدا می‌کند.

طالبان برای رفع بیکاری چه کرده‌اند؟

گزارش‌های جهانی نیز حکایت از بدتر شدن وضعیت اقتصادی مردم افغانستان زیر حاکمیت طالبان دارند. طبق تازه‌ترین ارقام به نشر رسیده از سوی نهادهای بین‌المللی، بالای ۹۰ درصد مردم افغانستان زیر خط فقر قرار دارند و به غذای کافی دسترسی ندارند.

در گزارش تازه‌ی بانک جهانی که به تاریخ ۱۵ میزان سال روان در مورد وضعیت اقتصادی مردم افغانستان به نشر رسید، آمده است که هرچند در بازار مواد خوراکی وجود دارد اما به‌دلیل کاهش درآمد، بیشتر مردم نمی‌توانند خریداری کنند.

حکومت طالبان اما همواره مسئول وضعیت کنونی را مقام‌های پیشین حکومت جمهوریت و خارجی‌ها می‌دانند و می‌گویند که برای بهبود وضعیت معیشت و کارآفرینی شهروندان تلاش‌های را انجام داده‌اند.