منبع: واشنگتن پست
نویسندگان: ربیکا سانتانا و لین اودانیل
برگردان: حمید مهدوی
نظامالدین که از پاکستان به کشور بومیاش، افغانستان، برگشته است، با بازگوکردن سختیهایی که یازده عضو خانوادهاش در سالهای اخیر به عنوان پناهنده با آن مواجه بودهاند، گریست؛ مشکلاتی که پس از حملهی تروریستیای که 150 تن را کشت، غیرقابل تحمل شدهاند.
نظامالدین که مانند بسیاری از افغانها فقط با یک نام یاد میشود، گفت: «وقتی بمبی منفجر میشد، ما را به خاطر آن دستگیر میکردند، لتوکوب میکردند و پولمان را میگرفتند». «حالا نمیدانم چطور از پدر پیرم، خودم و مادرم مواظبت کنم».
از ماه جنوری تا کنون، تقریبا 50 هزار تن از افغانها، مانند اعضای خانوادهی نظامالدین، از تورخم گذشتهاند و نظر به گزارش سازمان بینالمللی مهاجرت، این رقم دوبرابر تعداد تمام پناهندگانی است که در سال 2014 از طریق این شهرک مرزی به کشور برگشتهاند. بسیاریها، مانند نظامالدین، میگویند که به خاطر آزار و اذیت فزایندهی پولیس از پاکستان فراری شدهاند؛ پولیسهایی که به آنها میگفتند، به افغانستان، کشوری که بسیاریشان هرگز ندیده بودند، بازگردند و این امر هردو کشور را تحت فشارهای جدیدی قرار میدهد تا برای یک دهه جریان پناهندگان، راهحلی بیابند.
عبدالقادر بلوچ، وزیر پاکستانی که مسئولیت رسیدگی به مسایل پناهندگان را دارد، گفت که حدود 1.6 میلیون پناهندهی ثبتشدهی افغان در پاکستان وجود دارند و حدود 1.5 میلیون افغانهای ثبتناشده در آنجا زندگی میکنند. از آنجایی که دهها هزار نفر روزانه از مرز عبور و مرور میکنند، ارقام دقیق، دستنیافتنی است.
پس از تهاجم سال 1979 اتحاد جماهیر شوروی، پاکستان در ابتدا از موج پناهندگان افغان [در این کشور] استقبال کرد. اما با گذشت سالها، رفتارها سخت گیر و ناخوشآیند شدند. بسیاریها اکنون به افغانها به دیدهی مجرمان یا ملیشهها مینگرند – یا کسانی که از پاکستانیها شغلشان را میگیرند.
پس از آن، حملهی 16 دیسامبر طالبان بر یک مکتب تحت ادارهی ارتش در پیشاور واقع شد که در نتیجهی آن 150 تن که اکثریتشان کودکان بودند، کشته شدند. دیده بان حقوق بشر گفت که ناگهان، پناهندگان آزار و اذیت فزاینده توسط مقامها با بررسی اسناد آنها، تقاضای رشوه و تقاضای بازگشت به افغانستان را گزارش دادند.
در تورخم، اکنون پناهندگان افغان با لباسها و پشتیهایشان در بندر سرازیر میشوند. برخیهای پیاده آنجا میرسند، دیگران با موترهای کرایه شدهی باربری، در حالی که اعضای خانوادهیشان میان پشتیها، جعبهها، فرشها و چمدانها روی هم انداخته شدهاند، به آنجا میرسند.
اول خان، که پنج فرزند دارد و سی و پنج سال را در پاکستان سپری کرده است، زمانی به این کشور رسید که پدر و مادرش در نتیجهی تهاجم 1979 شوروی فراری شدند. خان گفت که روزانه کار بود و همانقدر [پول] به دست میآورد که صرف میتوانست غذای خانوادهاش را تامین کند. وی گفت که پس از حمله بر مکتب، آزار و اذیت به صورت جدی آغاز شد.
خان به اسوشیتیدپرس گفت: «خانه به خانه میرفتند و پناهندگان افغان را جستجو میکردند. مجبور مان کردند [پاکستان] را ترک کنیم». «خانهای ندارم که در آن زندگی کنم و پولی ندارم که خانه کرایه کنم. [احتمالا] مجبور خواهیم شد در یک خیمه زندگی کنیم».
سید لیاقت بانوری، که ریاست انجمن حقوق بشر و کمک به زندانیان مستقر در اسلام آباد را برعهده دارد، گفت که مقامها اغلب پس ازرویدادهای امنیتی پناهندگان افغان را آزار و اذیت میکنند؛ اما این بار به مراتب بدتر بود. بانوری گفت: «آنها از پناهندگان نمیخواهند کشورشان را ترک کنند؛ اما اگر از آنها خواسته شود خانههایشان را ترک کنند، مکتب و دانشکده را ترک کنند و کار و بارشان را مسدود کنند، آنها چه خواهند کرد؟».
حکومت پاکستان، آزار و اذیت سیستماتیک پناهندگان افغان را رد میکند. بلوچ، وزیر حکومت پاکستان گفت: «پناهندگان ثبت ناشدهی افغان که اینجا زندگی میکنند، تحت آزار و اذیت قرار نخواهند گرفت. ما مواظب آنها خواهیم بود».
مقامهای پاکستان هفتهی گذشته اعلان کردند که آنها برنامه ریزی میکنند تمام افغانهای ثبت نشده در این کشور، را ثبت کنند. هم چنین پاکستان و افغانستان مشوقهای مالی جدید را مورد بحث قرار دادهاند تا پناهندگان بیشتر را به کشورشان بازگردانند.
سید حسین عالمی بلخی، وزیر مهاجران و عودت کنندگان افغانستان روز شنبه به خبرنگاران گفت که ثبت پناهندگان افغانستان در پاکستان تا یکماه دیگر آغاز خواهد شد. وی گفت: «حکومت میخواهد تمام پناهندگان افغان به کشورشان برگردند؛ اما بازگرداندن تمام افغانها به یک بارگی، مشکلات زیادی را ایجاد خواهد کرد».
اما متیو گریدن، سخنگوی سازمان بینالمللی مهاجرت گفت که حتا جریان کنونی عودتکنندگان، برای گروههای کمککنندهای چون سازمان بینالمللی مهاجرت در تورخم طاقتفرسا است. وی گفت: «ظرفیت اینجا احتمالا برای 10 تا 15 خانواده در یک طرف طراحی شده است و تعداد پناهندگان بسیار بیشتر از آن است».