شهریار فرهمند
رییس جمهور غنی در قندهار گفته است که تفاهم‌نامه‌ی همکاری‌های استخباراتی میان امنیت ملی افغانستان و آی‌اس‌آی امضا نشده و خبر امضای این تفاهم‌نامه را شایعه خوانده است. آقای غنی گفته که اگر دولت افغانستان بخواهد چنین تفاهم‌نامه‌ای امضا کند، باید متن آن را رییس جمهور تهیه و به شورای امنیت ملی ارائه کند. هم‌چنان آقای غنی در این سفر بار دیگر بر نقش پاکستان در روند گفت‌وگوهای صلح تأکید کرده و گفته که چنان‌چه بخواهیم گفت‌وگویی با طالبان انجام دهیم، باید ابتدا با پاکستان گفت‌وگو شود. رییس جمهور گفته است که صلح با برادر نمی‌شود، بلکه صلح باید با کسانی انجام شود که با ما در حالت جنگ قرار دارند. او به شکل غیر‌مستقیم پاکستان را طرف اصلی جنگ افغانستان قلم‌داد کرده و گفته است که این کشور از گذشته جنگی اعلام‌ناشده علیه افغانستان را آغاز کرده است.
این چندمین بار است که رییس جمهور غنی شقاق و آشفتگی در درون ارگ ریاست جمهوری در ارتباط با بحث امضای تفاهم‌نامه با پاکستان را آشکار می‌سازد. ارگ ریاست جمهوری و خصوصاً شورای امنیت ملی و امنیت ملی افغانستان در ارتباط با این بحث بارها موضع‌گیری‌های متناقض کرده و به گونه‌‌ای آشفته گاه آن را تأیید و گاه نیز رد می‌کنند.
پیش از این سخنگوی امنیت ملی افغانستان گفته بود که این تفاهم‌نامه میان سازمان‌های استخباراتی دو کشور امضا شده است. به دنبال آن، شورای امنیت ملی اعلام کرد فقط پیش‌نویس این تفاهم‌نامه امضا شده و اصل سند باید از سوی رییس امنیت ملی کشور امضا شود و سپس اعلام کرد که این نهاد هیچ نقشی در روند تهیه‌ی پیش‌نویس این تفاهم‌نامه و نیز امضای آن ندارد. شورای امنیت ملی که در افکار عمومی متهم به طراحی اصلی این سناریو میباشد، در بیانیه‌ای گفت که این نهاد صرفاً نقش مشورتی را داشته و تأکید کرد که هیچ‌گونه مسئولیتی را در قبال آن نمی‌پذیرد. در حالی که امنیت ملی، شورای امنیت ملی و دولت پاکستان امضای این تفاهم‌نامه را به شکل‌های مختلف تأیید می‌کنند، رییس جمهور اما به گونه‌ی مطلق این خبر را شایعه خوانده و می‌گوید که حتا پیش‌نویس چنین سندی نیز امضا و تهیه نشده است.
این در حالی‌ست که حامد کرزی، رییس جمهور پیشین کشور ادعا کرده که مواد این تفاهم‌نامه را خوانده و آن را خلاف منافع ملی افغانستان می‌داند. این امر نشان می‌دهد که دولت افغانستان و خصوصاً نهادها و اشخاص اصلی دخیل در این بحث، در ارتباط با امضای تفاهم‌نامه‌ی امنیتی دچار آشفتگی و پراکندگی می‌باشند. هیچ‌یک از آن‌ها در این ارتباط هماهنگ و یک‌دست نیستند؛ نه تنها که با هم اختلاف نظر دارند، بلکه شدیداً یک‌دیگر را متهم به خیانت و تفرقه می‌کنند.
آن‌چه مشخص است، این است که دولت افغانستان در ارتباط با بحث امضای تفاهم‌نامه‌ی استخباراتی با پاکستان شدیداً دچار آشفتگی و اختلاف میباشد. در طول یک‌ماه حتا آن‌ها نتوانستند حداقل در رسانه‌ها زبان مشترک پیدا کنند تا از بروز اختلاف‌ها و تنش‌های درونی‌‌شان در افکار عمومی و رسانه‌ها جلوگیری شود.
رییس جمهور غنی در هر دو صورت ناکام عمل کرده است. اگر این سند واقعاً امضا نشده و این‌همه بگو‌مگوها در رسانه‌ها و محافل سیاسی به خاطر یک شایعه بوده؛ چرا رییس جمهور در این‌همه مدت سکوت کرده است؟ چرا اجازه داده که قشر سیاسی، مسئولان ارشد حکومتی، مردم و خصوصاً نهادهای امنیتی به خاطر یک شایعه رو‌در‌روی هم قرار گرفته و در جدال بیهوده وقت و توان خود را هدر بدهند؟ و اگر این سند امضا شده و اکنون رییس جمهور می‌خواهد آن را انکار کند؛ چرا از قبل جلو امضای چنین سندی را نگرفت تا امروز مجبور نمی‌شد آن را انکار کند؟ به هر حال، در هردو صورت رییس جمهور غنی باید پاسخ بگوید.