نویسنده: جبران احمد و جیمز مکینزی
برگردان: جواد زاولستانی
منبع: رویترز
نخستین اظهار نظرهای ملا اختر محمد منصور، رهبر جدید طالبان، هر چه که باشد، او می‌داند که این گروه چقدر ازهم‌گسیخته‌است و تواضع و ایجاد اجماع نظر بهترین راهی‌ست که او می‌تواند در پیش گیرد.
منصور که معاون ملا عمر بود، در نظر همگان کسی‌ست که با استخبارات قدرت‌مند پاکستان که جنبش طالبان را در دهه‌ی 1990 ایجاد کرد، خیلی نزدیک است و ارتباطات منصور با آی‌اس‌آی از همان زمان تا اکنون محفوظ بوده‌است.
همین موضوع دلالت از آن داشت که او طرفدار آغاز گفت‌وگوهای صلح با حکومت افغانستان باشد. این گفت‌وگوهای صلح از سوی حکومت پاکستان شدیدا پشتیبانی می‌شد. منصور قبلا از آغاز گفت‌وگوهای صلح حمایت کرده‌بود.
با این حال، نخستین سخن‌رانی او پس از تعیین‌شدنش به حیث رهبر طالبان، طبق میل آن عده از فرماندهان طالبان بود که با صلح با حکومت غنی مخالف هستند. آنان باور دارند که حکومت کابل نوکر غرب است و باید سرنگون شود.
این [گفت‌وگوهای صلح] تبلیغات دشمنان است. جهاد تا زمان برقراری شریعت اسلامی در کشور ادامه خواهد یافت.»
کارشناسان به این باورند که تبصره‌ی زیاد دربارهی این اظهار نظر ملا منصور پیش از وقت است.
توماس روتیگ از اعضای شبکه‌ی تحلیل‌گران افغانستان، می‌گوید:«اگر مخاطب او طالبان است و او تلاش می‌کند که موقعیت خود را مستحکم سازد، اعلان این‌که او در جست‌وجوی صلح است در حال حاضرچندان عاقلانه نیست، چون، گفت‌وگوهای صلح برای طالبان مثل رفتن و ماندن است.»
او با آمیختن صحبت‌هایش با شمه‌ای از دپلوماسی گفت:«ما باید صبور و شکیبا باشیم و در برابر دیگر هم‌راهان خود سر تعظیم خم کنیم و آن‌گاه پیروز خواهیم شد. ما نباید خواست‌های خود را بر دیگران تحمیل کنیم.»
قاچاق‌بر مواد مخدر، جذب‌کننده‌ی سرباز، زندانی و جنگ‌جو
منابع نزدیک به طالبان گفتند که منصور در حدود 50 سال پیش در جنوب افغانستان، در قندهار، زاده‌شد، در مدرسه‌های قندهار و شما‌ل غرب پاکستان درس خواند و پس از حمله‌ی شوروی در سال 1987 درس‌هایش را ناتمام گذاشت و به صفوف جنگ پیوست.
او با ملا عمر نزدیک شد و زمانی که طالبان بخش بزرگ افغانستان را از گروه‌های مجاهدین که جنگ‌سالاران آن‌ها در برابر هم می‌جنگیدند به تصرف خود آوردند، وزیر هوانوردی حکومت طالبان شد. او به سیر صعودی‌اش در میان طالبان ادامه داد و سرانجام معاون ملا عمر تعیین گردید.
تحلیل‌گران به این باور‌اند که روابط منصور با آی‌اس‌آی خیلی نزدیک است و و آنان از او به حیث رهبر طالبان حمایت می‌کنند.
بروس رایدل، مقام ارشد پیشین سازمان استخبارات مرکزی امریکا (CIA) می‌گوید:«او نمی‌توانست رهبر جدید طالبان باشد مگر این‌که آی‌اس‌آی می‌خواست.»
این مناسبات او با پاکستان سبب شده‌اند که همه او را آله‌ی دست آی‌اس‌آی بپندارند.
از زندگی شخصی او خیلی کم می‌دانیم.
منصور هرگز با مطبوعات مصاحبه نکرده‌است و در سال 2010 رسانه‌ها گزارش دادند که مذاکره‌کنندگان حکومت افغانستان که قرار بوده در گفت‌وگوهای سری صلح با او ملاقات کند، در واقع، با یک دکاندار اهل کویته که خود را ملا منصور معرفی کرده بود، ملاقات کردند.
ملا منصور پس از سرنگونی رژیم طالبان در سال 2001، در پاکستان دست‌گیر و زندانی گردید. او در سال 2006 از زندان آزاد شد و فعالیت‌هایش را از سر گرفت. هم‌چنان که فرماندهان طالبان از میان برداشته می‌شدند، او مرتب در میان صفوف گروه طالبان صعود می‌کرد.
بر اساس معلومات شورای امنیت ملل متحد که او را در فهرست اعضای تحت تحریم طالبان قرار داده‌است، ملا اختر محمد منصور قاچاق مواد مخدر را با دیگر عملیات‌های طالبان در ولایت‌های شرقی افغانستان درآمیخت و یکی از قوی‌ترین جلب‌کننده‌ی جنگ‌جویان ضد حکومت به صفوف طالبان بود.
در سال 2010 او به شورای اصلی رهبری طالبان پیوست و باور بر این است که پس از مرگ ملا عمر او چهره‌ی تأثیرگذار این گروه بوده‌است. استخبارات افغانستان می‌گوید که ملا عمر دو سال پیش مرده بود.
شبکه‌سازی اجتماعی
توماس روتیگ، که در سال 2000- زمانی که منصور وزیر هوانوردی طالبان بود- با او ملاقات کرده، می‌گوید که منصور مرد زیرک و تیزهوش به نظر می‌رسید که حاضر بود نسبت به برخی از هم‌کارانش در حکومت طالبان خیلی طولانی‌تر صحبت کند.
او در نظارت از گشایش دفتر سیاسی طالبان در قطر در سال 2013 کمک کرد و این دیدگاه را که او یک فرد عمل‌گرا و در کل، دست‌کم، طرفدار تماس‌های اندک با جهان بیرون است، تقویت کرد.
این واقعیت که او نخستین اظهار نظرهایش را از طریق فسبوک نشر کرد، نشان می‌دهد که او نسبت به ملا عمر با استفاده از ابزارهای مدرن برای ارتباطات راحت‌تر است.
تأیید مرگ ملا عمر توهم‌ها دربارهی مرگ و زندگی او را پایان داد. اما سبب ایجاد شکاف‌های عمیق در درون طالبان گردید.
روز سه شنبه هفته‌ی گذشته، رییس دفتر سیاسی طالبان در قطر، طیب آغا، از سمتش در اعتراض به شیوه‌ی انتخاب جانشین ملا عمر استعفا کرد. دفتر سیاسی طالبان در قطر، به منظور انجام گفت‌وگوهای صلح با حکومت افغانستان ایجاد شده‌بود.
اختلاف نظرها دربارهی روند صلح و نیز رقابت بین پشتون‌های طرفدار منصور که از منطقه‌ی جنوب قندهار و اطراف آن هستند و پشتون‌های شرق افغانستان از هر زمانی بیشتر شده‌است.
شمار کوچک اما در حال افزایش جنگ‌جویان طالبان پرچم سفید این گروه را با پرچم سیاه گروه دولت اسلامی (داعش) تبدیل می‌کنند. گروه دولت اسلامی وحشی‌تر و تندروتر از طالبان است و زدوخوردهایی بین جنگ‌جویان این دو گروه در افغانستان گزارش شده‌است.
گروه دولت اسلامی عنصر تازه و غیرقابل پیش‌بینی در شورش‌گری در افغانستان است. با وجود تمام درگیری‌های داخلی طالبان، با خروج سربازان ناتو در پایان سال گذشته، شورش شدت یافته است.